3 đột phá chiến lược và 3 động lực truyền thống để đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8%

Sáng ngày 23/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV, tại phiên thảo luận ở tổ về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và các đại biểu Quốc hội đã đưa ra những giải pháp nhằm thúc đẩy tăng trưởng.

3 đột phá chiến lược cần tập trung

Đánh giá về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu thực tế bối cảnh kinh tế thế giới đang gặp nhiều khó khăn, các định chế quốc tế đều dự báo tăng trưởng toàn cầu năm nay thấp hơn năm trước và thấp hơn dự báo đầu năm. Dù vậy, Việt Nam lại đạt kết quả ngược lại, đó là tăng trưởng kinh tế năm 2024 đạt trên 8%, vượt xa mục tiêu đề ra từ đầu là 6,5%. Nếu muốn đạt mục tiêu phát triển đến năm 2045, những năm tới, phải duy trì tốc độ tăng trưởng hai con số. Thủ tướng nhấn mạnh, chúng ta đang đi ngược lại xu thế của thế giới, đó là vẫn giữ mục tiêu tăng trưởng. Vấn đề then chốt hiện nay là làm sao tăng trưởng nhanh nhưng vẫn hiệu quả và bền vững. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định ba đột phá chiến lược cần tập trung: Thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực.

Về thể chế, Thủ tướng cho rằng đây hiện đang làm điểm nghẽn nhưng cũng là nguồn lực và động lực cho phát triển và ngay tại Nghị quyết số 66 đã đề ra việc tháo gỡ điểm nghẽn này trong năm nay. “Thể chế nếu được hoàn thiện sẽ trở thành lợi thế cạnh tranh”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận định.

Về hạ tầng, hiện chi phí logistic của Việt Nam chiếm tới 17-18% GDP, cao hơn mức trung bình thế giới (10-11%). Do vậy, Thủ tướng đề nghị cần đẩy mạnh đầu tư toàn diện các phương thức giao thông, từ đường bộ, đường sắt, thuỷ nội địa, hàng không, hàng hải. Trong đó, hệ thống giao thông đường bộ phấn đầu hoàn thành ít nhất 3.000 km đường cao tốc trong năm nay; nâng cấp mạng lưới đường sắt hiện đại, xây dựng tuyến tốc độ cao Bắc - Nam và các tuyến kết nối Trung Quốc; tiếp tục đầu tư xây dựng các sân bay chiến lược và phát triển đội bay, hãng hàng không để tạo cạnh tranh; Phát triển hệ thống cảng lớn đủ sức đón tàu trọng tải lớn, đặc biệt là cảng Cái Mép - Thị Vải, Lạch Huyện... Bên cạnh đó, Thủ tướng nhấn mạnh hạ tầng y tế, giáo dục, xã hội… cũng cần được phát triển đồng bộ.

Về nguồn nhân lực, Thủ tướng khẳng định đây là đột phá chiến lược quan trọng. Nêu thực tế năng suất lao động thấp là một vấn đề lớn, Thủ tướng cho rằng để khắc phục, cần đổi mới toàn diện giáo dục, từ chú trọng kiến thức sang phát triển kỹ năng toàn diện. Đào tạo cần đạt tầm quốc tế để hội nhập sâu rộng, tăng năng lực cạnh tranh quốc gia.

Ngoài ba đột phá trên, Bộ Chính trị đã ban hành bốn nghị quyết có tính chiến lược, gồm: Nghị quyết 57 về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế; Nghị quyết 66 về xây dựng và thực thi pháp luật; Nghị quyết 18 về phát triển kinh tế tư nhân.

Từ nỗ lực đồng bộ của cả hệ thống chính trị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, cần phát huy các động lực tăng trưởng truyền thống như đầu tư công, đầu tư tư nhân, FDI, xuất khẩu và tiêu dùng nội địa. Trong bối cảnh khó khăn, cần có giải pháp đặc biệt, linh hoạt và hiệu quả.

Thúc đẩy 3 động lực tăng trưởng truyền thống

Đồng tình với các nhóm giải pháp Chính phủ đã nêu, đại biểu Quốc hội đã đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy 3 động lực truyền thống: xuất khẩu, tiêu dùng, đầu tư.

Đại biểu Hoàng Văn Cường - Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội đồng tình với các nhóm giải pháp Chính phủ đã nêu trong Báo cáo; đồng thời đề xuất một số giải pháp đột phá nhằm thúc đẩy 3 động lực truyền thống: xuất khẩu, tiêu dùng, đầu tư. Đại biểu cho rằng, bên cạnh việc tiếp tục đàm phán thuế đối ứng với Mỹ (yếu tố tác động lớn đến tăng trưởng) phải tiếp tục giữ vững thị trường xuất khẩu truyền thống, trong đó có Trung Quốc. Theo thống kê, những tháng đầu năm 2025, xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc giảm mạnh, do đó Nhà nước cần can thiệp trực tiếp vào quá trình sản xuất, như đưa ra hướng dẫn, tiêu chuẩn cụ thể của sản phẩm hàng hóa. Đồng thời, ban hành các “chính sách nóng” như thưởng xuất khẩu đối với doanh nghiệp nào xuất được các mặt hàng cần thiết duy trì xuất khẩu.

Bên cạnh đó, giữ vững thị trường nội địa, bởi nếu không cẩn trọng, sản phẩm hàng hóa các nước vào Việt Nam và trực tiếp cạnh tranh với hàng hóa Việt Nam. Đại biểu Hoàng Văn Cường đánh giá cao thời gian qua Chính phủ đã kiểm soát tốt tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng nhập lậu. Nhiệm vụ này cần tiếp tục kiên quyết, kiên trì thực hiện để khuyến khích kinh tế tư nhân trong nước phát triển. Cùng với đó, thúc đẩy tiêu dùng trong nước, thông qua các chính sách như tiếp tục giảm thuế VAT 2%; hoãn thời gian thi hành một số luật liên quan đến thuế tiêu thụ đặc biệt; thực hiện giãn hoãn các loại thuế, phí…

Đại biểu cũng đề nghị để tăng trưởng và thu hút khách du lịch, đặc biệt là khách du lịch quốc tế, thì cần các giải pháp như: giảm phí visa; thử nghiệm miễn visa cho một số khu vực du lịch như Phú Quốc; có chính sách thưởng du lịch cho những tour du lịch đón được khách từ thị trường mong muốn. Song song với đó, thúc đẩy phát triển kinh tế đêm; mỗi khu du lịch nên quy hoạch khu vực phát triển kinh tế đêm, trong đó có thể xem xét miễn tiền thuê mặt bằng cho người dân, nới lỏng các điều kiện kiểm soát và chỉ tăng cường kiểm soát an ninh, trật tự và phòng cháy chữa cháy.

Mặt khác, để thúc đẩy động lực tăng trưởng đầu tư, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, cần thay đổi phương thức giải ngân đầu tư công, không chỉ theo cách truyền thống, mà khuyến khích sang khu vực đầu tư tư nhân. Trong đó, lưu ý tháo gỡ vướng mắc về nguồn vốn phát triển bất động sản, tập trung giải ngân cho các dự án nhà ở xã hội để tạo ra tăng trưởng bền vững; đồng thời đẩy nhanh cơ chế đặt hàng cho các doanh nghiệp nhà nước, góp phần đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan - Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội quan tâm đến một số giải pháp phát triển nông nghiệp trong thời gian tới. Cụ thể, cần ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để tổ chức sản xuất theo chuỗi liên kết; tổng rà soát để phát huy các ngành có lợi thế của địa phương; hình thành các vùng nguyên liệu ổn định và đủ lớn, đặc biệt là việc tổ chức sản xuất tuân thủ theo quy luật thị trường; tập trung khâu chế biến, nhất là chế biến sâu; hạn chế tối đa xuất khẩu thô, hình thành các vùng nguyên liệu ổn định, đủ lớn.

“Xây dựng cơ chế ràng buộc, gắn trách nhiệm, quyền lợi giữa các chủ thể trong kênh tiêu thụ nông sản; thiết kế các chương trình hỗ trợ, nhằm khuyến khích các chủ thể liên kết hữu cơ với nhau”, đại biểu Nguyễn Thị Lan đề nghị.

Bên cạnh đó, tăng cường công tác đào tạo cho nông dân, từng bước hình thành tầng lớp nông dân chuyên nghiệp trong thời đại 4.0. Họ vừa am hiểu kỹ thuật, vừa làm chủ công nghệ số trong sản xuất kinh doanh; họ không chỉ là chủ trang trại, doanh nhân nông nghiệp, mà còn biết phát triển các ngành nghề nông thôn, đa dạng hóa sinh kế và tạo ra giá trị gia tăng cho cộng đồng. Từ đó, xây dựng đội ngũ nông dân chuyên nghiệp, hiện đại, những người làm chủ chuỗi sản xuất nông nghiệp.