Để ngăn nền kinh tế rơi vào suy thoái, các quan chức ngân hàng trung ương đã ám chỉ rằng việc cắt giảm lãi suất có thể diễn ra vào năm 2024. Thời điểm và tần suất cắt giảm hiện là tâm điểm chú ý của các nhà đầu tư.
Trong khi biểu đồ dot plot của các thành viên Ủy ban Thị trường Mở Liên bang hàm ý rằng sẽ có 3 lần cắt giảm 1/4 điểm vào cuối năm 2024, các nhà đầu tư tin rằng còn nhiều hơn thế. Các thị trường tương lai hiện kỳ vọng phạm vi mục tiêu của lãi suất sẽ là 3,5 -4,0% vào cuối năm 2024. Điều đó đồng nghĩa với 6 hoặc 7 lần cắt giảm 1/4 điểm từ phạm vi hiện tại là 5,25 - 5,50%.
Thị trường chứng khoán tăng điểm nhờ những dự báo triển vọng bởi việc cắt giảm lãi suất sẽ thúc đẩy hoạt động kinh tế và mang lại lợi ích cho các khoản đầu tư có rủi ro cao như cổ phiếu; và lợi suất trái phiếu giảm do kỳ vọng lãi suất thấp hơn. Nhưng nhiều người ở phố Wall tin rằng các nhà đầu tư đã vượt qua chính bản thân mình và việc giảm lãi suất sẽ có giới hạn trừ khi có bằng chứng chắc chắn về suy thoái kinh tế.
Việc tăng lãi suất thường đem đến tác dụng kéo dài, vì vậy vài tháng tới sẽ là thời điểm quan trọng. Nếu các động lực kinh tế mất đà tăng, điều đó sẽ khiến FED phải cắt giảm lãi suất mạnh mẽ hơn để kích thích nền kinh tế trở lại. Nếu không, lãi suất có thể vẫn ở mức cao ở mức “trung lập” mới, nơi nền kinh tế ở trạng thái cân bằng với chính sách tiền tệ, không quá thắt chặt cũng không quá lỏng lẻo.
Bên cạnh các chỉ số về lạm phát thông thường như Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) hoặc Chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE), một vài chỉ số khác đặc biệt quan trọng cần theo dõi để đánh giá liệu nền kinh tế đã sẵn sàng cho việc cắt giảm lãi suất hay chưa.
Tăng trưởng tiền lương và lạm phát dịch vụ
Bất chấp giá hàng tiêu dùng hạ nhiệt, tăng trưởng tiền lương và chi phí dịch vụ vẫn tương đối nóng, khiến lạm phát không thể giảm thêm. Lấy thực phẩm làm ví dụ. Trong khi giá hàng tạp phẩm hiện chỉ cao hơn 1,7% so với cùng kỳ năm trước, giá thực phẩm tiêu thụ tại nhà hàng vẫn đắt hơn 5,3% so với một năm trước - một phần do chi phí nhân công cao khi thu nhập trung bình mỗi giờ cao hơn 4% so với một năm trước. Theo số liệu về PCE, trong khi giá hàng hóa giảm kể từ tháng 9 và giảm 0,7% trong tháng 11 thì giá dịch vụ tiếp tục tăng và tăng thêm 0,2% trong tháng. Nếu đạt được sự ổn định chi phí lao động sẽ là một chiến thắng nữa trong cuộc chiến chống lạm phát.
Chi phí và nguồn cung nhà ở
Chi phí nhà ở là nguyên nhân chính gây ra lạm phát. Khi giá năng lượng và thực phẩm hạ nhiệt, nhiều người kỳ vọng chi phí nhà ở giảm sẽ khiến lạm phát ở chặng tiếp theo giảm xuống. Có những dấu hiệu lạc quan: Chi phí nhà ở trong tháng 11 tăng với tốc độ chậm nhất so với cùng kỳ năm trước kể từ giữa năm 2022 - mặc dù vẫn ở mức 6,5%, cao hơn nhiều so với hầu hết các hạng mục khác.
Giá nhà giảm ảnh hưởng rất nhiều đến sự tăng lên về nguồn cung nhà để bán. Với lãi suất thế chấp cao, nhiều chủ nhà đã ngần ngại bán và từ bỏ mức lãi suất thấp hơn mà họ đã chốt. Nhưng mọi thứ đang được cải thiện: Danh sách đăng ký trên Realtor.com đã tăng lên kể từ mùa xuân, mặc dù vẫn thấp hơn nhiều so với mức trước đại dịch. Trong tháng 11, doanh số bán nhà hiện tại cũng tăng từ mức thấp nhất trong 13 năm sau 5 tháng giảm liên tiếp.
Tâm lý người tiêu dùng và kỳ vọng lạm phát
Việc kiềm chế lạm phát đôi khi có thể là một lời tiên tri tự ứng nghiệm: Mọi người càng lo lắng về giá cả cao trong tương lai, họ sẽ càng tiết kiệm ít hơn và sẽ mua nhiều hơn ngay bây giờ, điều này thậm chí còn mang lại lạm phát nhiều hơn. Khi mọi người kỳ vọng giá sẽ ổn định thì điều ngược lại sẽ xảy ra. Đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải đánh giá cách mọi người nhìn nhận lạm phát trong ngắn hạn.
Tin tốt là lạm phát dự kiến của người tiêu dùng trong năm tới đã giảm mạnh trong tháng 12 xuống 3,1% - mức thấp nhất kể từ tháng 3/2021 - từ mức 4,5% một tháng trước, theo thông cáo mới nhất từ Đại học Michigan. Triển vọng cải thiện đã đẩy tâm lý người tiêu dùng nói chung lên 69,4 từ 61,3, đảo ngược sau 4 tháng giảm liên tiếp và đạt mức cao nhất kể từ tháng 7/2023.
Lợi suất trái phiếu và chênh lệch lợi suất
Thị trường trái phiếu cũng phản ánh cảm nhận của các nhà đầu tư về nền kinh tế. Khi các nhà đầu tư lo ngại về sự suy thoái, họ thường đổ xô đến trái phiếu kho bạc làm nơi trú ẩn an toàn, dẫn đến giá tăng và lợi suất giảm. Sau khi tăng trong phần lớn thời gian của năm, lãi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm đã giảm từ gần 5% trong tháng 10 xuống còn 3,9% trong tuần này.
Trong khi đó, chênh lệch lợi suất giữa lãi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm và 2 năm, thường được gọi là đường cong lợi suất, đã chuyển sang mức âm kể từ năm ngoái. Điều này thường báo trước một cuộc suy thoái sắp xảy ra, vì nó có nghĩa là các nhà đầu tư đang chuyển tiền từ trái phiếu ngắn hạn sang trái phiếu dài hạn do triển vọng bi quan về tương lai gần của nền kinh tế. Khoảng cách gần đây đã mở rộng.
Thông thường phải mất từ 12 đến 15 tháng để nền kinh tế bước vào suy thoái sau khi đường cong lợi suất đảo ngược. Đã một năm rưỡi trôi qua và có rất ít dấu hiệu cho thấy một cuộc suy thoái sắp xảy ra.
Có lẽ đó là lý do tại sao các góc khác của thị trường trái phiếu vẫn chưa nhấp nháy màu đỏ: Sự lan rộng của trái phiếu rác so với trái phiếu kho bạc - một dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư lo ngại về rủi ro vỡ nợ - gần với mức thấp lịch sử. Nhưng điều đó có thể thay đổi nhanh chóng nếu loạt dữ liệu kinh tế tiếp theo vẽ ra một triển vọng ảm đạm hơn.
H.Y