5 nhóm giải pháp xử lý 6 thách thức lớn về kinh tế - xã hội năm 2024

Tâm lý sợ sai của cán bộ, công chức làm cản trở quá trình phát triển

Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định sẽ tiếp thu tối đa những ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, sát tình hình thực tế của các đại biểu. Các đại biểu cũng có nhiều ý kiến thống nhất đồng tình với báo cáo của Chính phủ, đánh giá cao sự chỉ đạo điều hành của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 và những tháng đầu năm 2024.

Nhận định trong bối cảnh hết sức khó khăn, nước ta đã đạt được kết quả hết sức tích cực; tuy nhiên, bộ trưởng Bộ KH&ĐT cũng chỉ ra những thách thức cần lưu ý trong thời gian tới như:

Thách thức đầu tiên là mục tiêu tăng trưởng kinh tế 5 năm đặt ra là 6,5-7% trong khi tăng trưởng kinh tế bình quân 3 năm vừa qua chỉ đạt 5,2%. Từ 5,2% đến 6,5% là rất nhiều thách thức trong bối cảnh khó khăn hiện nay.

Cùng với đó, sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp còn rất nhiều khó khăn, đầu tư khu vực tư nhân, sức mua phục hồi chậm, áp lực cạnh tranh trong nước và nước ngoài...

Trong bối cảnh chất lượng tăng trưởng chưa có nhiều cải thiện, tốc độ tăng năng suất thấp, chất lượng nguồn nhân lực hạn chế, nhất là nhân lực chất lượng cao. Một số thị trường như bất động sản, giá vé máy bay cũng còn nhiều thách thức…

Đồng thời, thể chế, pháp luật, phân cấp phân quyền, quản lý kiểm tra giám sát một số thị trường, thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh còn rườm rà, phức tạp; các thách thức về thiên tai, dịch bệnh, thiếu nước, xâm nhập mặn, biến đổi khí hậu, đặc biệt là vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên, Nam Trung Bộ... đang hiện hữu; vấn đề về phát triển đô thị, phòng cháy chữa cháy, tai nạn giao thông… cũng còn nhiều bất cập, hạn chế.

Ngoài ra, niềm tin của thị trường, tâm lý xã hội có nơi còn thận trọng quá trong bối cảnh thế giới bất định, nhiều rủi ro, chính sách các nước khó lường…. Trong khi đó, quá trình già hoá dân số của nước ta diễn ra nhanh hơn, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo chậm chuyển biến, chưa thực sự là động lực phát triển kinh tế.

"Đặc biệt, tâm lý sợ sai sợ trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức làm cản trở quá trình phát triển trong thời gian tới", Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Phải cùng vào cuộc

Về các giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chính phủ tập trung vào 5 nhóm vấn đề lớn.

Thứ nhất, thực hiện quyết liệt và đồng bộ hiệu quả các chính sách, đảm bảo cho phát triển cả trong ngắn hạn và dài hạn, đặc biệt là hỗ trợ cho doanh nghiệp trong nước. Đồng thời, chuẩn bị các điều kiện tốt nhằm thu hút FDI.

Để làm được điều này, theo Bộ trưởng Bộ KH&ĐT: "các địa phương phải thực sự đồng hành hỗ trợ cho doanh nghiệp. Chỉ Quốc hội, Chính phủ, Trung ương là không đủ, bởi rất nhiều vấn đề liên quan ở địa phương. Tôi cũng đề nghị các đại biểu giám sát tại địa phương để hỗ trợ đồng hành tháo gỡ ách tắc về thủ tục cho doanh nghiệp".

Thứ hai, thúc đẩy các động lực truyền thống về đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu; bổ sung thêm các động lực mới, mô hình kinh tế mới về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, hay các ngành công nghiệp mới nổi như sản xuất chip, bán dẫn, năng lượng tái tạo…

Thứ ba, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, thực hiện các dự án hạ tầng chiến lược quan trọng.

Thứ tư, tập trung cải cách thể chế, pháp luật theo hướng phân cấp, phân quyền mạnh hơn nữa để giải quyết các vướng mắc, bất cập hiện nay; hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, rõ ràng; khắc phục tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm, phát huy tinh thần trách nhiệm, dám nghĩ, dám làm của cán bộ, công chức.

Bộ trưởng cũng nhắc đến việc sửa đổi, ban hành văn bản thi hành về Luật Đất đai (sửa đổi) đang trình Quốc hội cho áp dụng sớm từ ngày 1/7/2024. Đồng thời, đẩy mạnh triển khai thực hiện Nghị quyết 02 về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

"Chính phủ đang trình Quốc hội cho phép việc tách giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án nhóm B, nhóm C; Phân cấp cho các địa phương phê duyệt kế hoạch để thực hiện các quy hoạch đã được phê duyệt; Phân cấp cho các địa phương thực hiện kế hoạch sử dụng đất. Nếu những vấn đề này được cho phép thì sẽ tháo gỡ, giải quyết được rất nhiều vướng mắc hiện nay", Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thông tin.

Thứ năm, kiến nghị Quốc hội cho phép sơ kết, tổng kết đánh giá các cơ chế chính sách đặc thù đã áp dụng cho 10 tỉnh thành hiện nay, nếu cơ chế chính sách nào đã rõ, đã phù hợp với tình hình thực tiễn và pháp luật thì cho phép nhân rộng cho các địa phương khác cùng được thực hiện có thể bằng một nghị quyết của Quốc hội trong khi chờ chưa sửa được các luật liên quan.

Bên cạnh đó, Bộ KH&ĐT sẽ rà soát lại Luật Đầu tư công trong đó có ODA, Luật PPP, Luật Đấu thầu để xử lý các vướng mắc nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Nói về tình hình doanh nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá đã có chuyển biến tốt trong 5 tháng đầu năm 2024. Số lượng doanh nghiệp thành lập mới đạt 20.000 doanh nghiệp mỗi tháng và tổng 5 tháng đầu năm nay, số doanh nghiệp thành lập mới đã lớn hơn số rút lui khỏi thị trường. Bộ trưởng Bộ KH&ĐT nhận định đây là dấu hiệu hết sức tích cực và Chính phủ sẽ có nhiều chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp trong thời gian tới để phát triển.