ADB: Kinh tế Việt Nam sẵn sàng phục hồi mạnh mẽ trong năm 2022, với GDP đạt 6,5%

Toàn cảnh buổi họp báo

Phát biểu tại buổi họp báo “Triển vọng kinh tế Việt Nam 2022 - 2023” do Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tổ chức sáng ngày 6/4, ông Andrew Jeffries, Giám đốc ADB tại Việt Nam cho rằng, đầu năm 2021 kinh tế Việt Nam đã có rất nhiều kỳ vọng, tuy nhiên, làn sóng dịch COVID-19 bùng phát với nhiều hệ lụy đã khiến tăng trưởng GDP Việt Nam giảm mạnh. Tuy nhiên, với sự chuyển hướng tiếp cận linh hoạt hơn trong kiểm soát đại dịch, thương mại tiếp tục mở rộng và chương trình phục hồi và phát triển kinh tế của chính phủ, ADB tăng trưởng kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi mạnh mẽ trong năm 2022 và 2023.

Năm 2022: GDP sẽ đạt 6,5%

Cập nhật tổng quan kinh tế Việt Nam và triển vọng năm 2022-2023, chuyên gia kinh tế quốc gia ADB Nguyễn Minh Cường cho biết, đợt bùng phát COVID-19 mới vào tháng 4/2021 đã cản trở quá trình phục hồi kinh tế của Việt Nam, thắt chặt nguồn cung lao động và làm gián đoạn chuỗi cung ứng trong lĩnh vực chế biến chế tạo sử dụng nhiều lao động. Tăng trưởng GDP năm 2021 giảm xuống mức 2,6% từ 2,9% năm 2020. Tuy nhiên, các biện pháp hạn chế đi lại được nới lỏng (tháng 10/2021) sau một thời gian dài thực hiện giãn cách xã hội, kinh tế Việt Nam đã dần phục hồi trở lại.

Đặc biệt, với độ phủ vắc-xin cao cũng đã giúp giảm nhanh số ca mắc mới, qua đó góp phần đưa kinh tế Việt Nam phục hồi trong những tháng đầu năm 2022. Tính đến ngày 22/3, 79,4% dân số trên 18 tuổi đã được tiêm chủng đầy đủ và 47,5% đã được tiêm mũi thứ ba. Tỷ lệ tiêm chủng cao cho phép Chính phủ bỏ các biện pháp kiềm chế đại dịch nghiêm ngặt, gây gián đoạn. Sự chuyển hướng kịp thời trong chiến lược kiểm soát dịch bệnh giúp khôi phục hoạt động kinh tế và giảm sự bất ổn trong môi trường kinh doanh.

Khảo sát của Tổng cục Thống kê về xu hướng kinh doanh trong lĩnh vực chế biến chế tạo cho thấy 81,7% số doanh nghiệp được hỏi tin rằng tình hình sản xuất kinh doanh sẽ tốt hơn vào năm 2022. Thực tế cho thấy, trong quý I/2022, tăng trưởng GDP đạt mức 5,0%, cao hơn mức 4,7% của năm trước.

Để phục hồi kinh tế, ngày 11/1/2022, Quốc hội đã phê chuẩn gói giải pháp tài khóa và tiền tệ, ước tính lên đến 15 tỷ USD để triển khai Chương trình Phục hồi và phát triển kinh tế (ERDP) trong năm 2022 và 2023. Chương trình bao gồm các giải pháp tài khóa như: chính sách miễn, giảm thuế, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe, phát triển cơ sở hạ tầng và an sinh xã hội; hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp và các hộ kinh doanh.

ADB đánh giá, các giải pháp tiền tệ của ERDP sẽ cung cấp thêm thanh khoản cho nền kinh tế thông qua việc các tổ chức tín dụng dự kiến ​​giảm lãi suất cho vay 0,5 –1,0% trong năm 2022 và năm 2023, đồng thời tiếp tục thực hiện các biện pháp hỗ trợ tín dụng đến hết năm 2023. Cũng theo ADB, việc cắt giảm lãi suất và nhu cầu tín dụng phục hồi của các doanh nghiệp giúp đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2022 là 14% như Ngân hàng Nhà nước đã đặt ra.

Sự phục hồi của doanh nghiệp và lực lượng lao động đã diễn ra mạnh mẽ đã thúc đẩy tăng trưởng công nghiệp trong những tháng đầu năm. ADB dự báo tăng trưởng công nghiệp trong năm 2022 sẽ ở mức 9,5%, qua đó đóng góp 3,6 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP.

Sản lượng nông nghiệp được dự báo sẽ tăng 3,5% trong năm nay, đóng góp 0,4 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP nhờ sự phục hồi của cầu nội địa và giá hàng hóa toàn cầu tăng.

Các chính sách tái mở cửa du lịch của Chính phủ thực hiện vào tháng 3/2022 và dự kiến dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát đại dịch sẽ thúc đẩy lĩnh vực dịch vụ, với dự báo tăng 5,5%, đóng góp 2,3 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP trong năm nay.

Sự phục hồi của du lịch và lượng kiều hối bền vững sẽ giúp tăng thặng dư tài khoản vãng lai, dự báo ở mức 1,5% GDP trong năm nay và 2,0% vào năm 2023.

Theo ADB, chương trình ERDP sẽ gia tăng đầu tư công, kích cầu nội địa. Song song đó, tăng cường phối hợp giữa chính quyền trung ương và địa phương cũng như dịch chuyển lao động phục hồi sẽ giúp tăng niềm tin của nhà đầu tư trong và ngoài nước về khả năng phục hồi kinh tế của Việt Nam.

Với hoạt động xuất nhập khẩu, ADB dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong năm nay. Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực, có hiệu lực từ ngày 1/1/2022, dự kiến ​​sẽ thúc đẩy thương mại và phục hồi kinh tế sau khi đại dịch COVID-19 lắng xuống, bằng cách tạo ra các thị trường xuất khẩu ổn định, lâu dài cho Việt Nam và tạo nền tảng mang tính ràng buộc pháp lý để mở rộng thương mại. Dự báo xuất khẩu hàng hóa sẽ tăng 8% –10% trong năm nay.

Qua các phân tích trên, ADB có những đánh giá lạc quan với sự phục hồi của kinh tế Việt Nam. “Việt Nam có bức tranh rất sáng trong bức tranh phục hồi chung tại khu vực châu Á. Tăng trưởng GDP dự báo đạt 6,5% năm 2022 và 6,7% năm 2023”, ông Nguyễn Minh Cường nhấn mạnh.

Lường trước những rủi ro và đảm bảo hiệu quả thực thi trong chính sách phục hồi kinh tế

Dù đưa ra những nhận định lạc quan về kinh tế Việt Nam năm 2022, tuy nhiên, ông Andrew Jeffries cũng đưa ra cảnh báo, triển vọng phục hồi của Việt Nam bị ảnh hưởng bởi những rủi ro ngắn hạn, có thể kể đến như: dịch COVID-19 dù đã được kiểm soát nhưng vẫn diễn biến phức tạp, xung đột địa chính trị trên thế giới…

Cụ thể hơn, báo cáo được ông Nguyễn Minh Cường trình bày cho biết, số ca nhiễm COVID-19 tăng cao kể từ giữa tháng 3 có thể cản trở quá trình trở lại bình thường của nền kinh tế trong năm nay. Hay tốc độ phục hồi kinh tế toàn cầu chậm lại và giá dầu thế giới tăng cao do  xung đột Nga - Ukraine sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam và giá dầu trong nước, ảnh hưởng đến lạm phát.

Hơn nữa, những bất ổn trên thị trường tài chính toàn cầu và việc các nền kinh tế tiên tiến ngừng thực hiện chính sách tiền tệ và tài khóa mở rộng sẽ làm suy yếu đồng nội tệ của Việt Nam, làm cho nhập khẩu đắt hơn và gia tăng áp lực lạm phát.

Với những yếu tố trên, ADB dự báo lạm phát của Việt Nam sẽ tăng lên 3,8% vào năm 2022 và 4,0% vào năm 2023.

Một rủi ro được ADB nhắc đến nữa đó là tăng trưởng chậm lại ở Trung Quốc có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng xuất khẩu và quá trình phục hồi kinh tế của Việt Nam.

Nợ xấu gia tăng là một rủi ro khác trong trung hạn. Bên cạnh việc chi phí vật liệu xây dựng tăng nhanh, thủ tục giải ngân vốn đầu tư công phức tạp có thể làm chậm việc triển khai chương trình ERDP của Việt Nam, giảm tác động mong muốn đối với tăng trưởng.

Đánh giá thị trường tài chính và tiền tệ duy trì được sự ổn định trong năm 2020 – 2021, tuy nhiên, ADB cũng đưa ra một số cảnh báo rủi ro có thể sẽ xảy ra vào năm 2023, đó là rủi ro liên quan đến cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp…

Về Chương trình Phục hồi và phát triển kinh tế, ADB cho rằng, việc triển khai hiệu quả chương trình có vai trò quan trọng để Việt Nam khôi phục động lực tăng trưởng. Nếu các giải pháp về tài chính tiền tệ trong gói phục hồi kinh tế không triển khai nhanh sẽ ảnh hưởng đến sự phục hồi của kinh tế Việt Nam trong năm 2022 và năm 2023, ví như: chương trình hỗ trợ lãi suất có thể gặp rủi ro do các khoản vay được trợ cấp bị sử dụng sai mục đích, bao gồm đầu tư vào các lĩnh vực rủi ro, như cổ phiếu hoặc bất động sản; việc cắt giảm thuế VAT diễn ra chậm, với thủ tục rườm rà khiến khả năng tiếp cận của doanh nghiệp bị hạn chế…

Do vậy, để nâng cao hiệu quả về mặt chính sách - đảm bảo triển khai nhanh chóng và hiệu quả chương trình phục hồi và phát triển kinh tế để thúc đẩy tăng trưởng. ADB khuyến nghị, cần phải có hướng dẫn rõ ràng và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan hữu quan nhằm tăng cường giám sát việc thực hiện ERDP. Đồng thời phải có các tiêu chí về đáp ứng điều kiện và thủ tục rõ ràng hơn để việc thực hiện các chính sách được rõ ràng, nhanh chóng và hiệu quả hơn.