Bánh trôi tàu: Món ăn ấm áp cho ngày đông Hà Nội

Hà Nội những ngày này đã bắt đầu có những cơn gió lạnh, người dân cũng đã sẵn sàng tâm thế cho những ngày đông lạnh giá. Và khi đông đến, mọi người lại rủ nhau đi ăn những món ăn đặc trưng của Hà Nội mùa này. Trong tiết trời se lạnh đó, người ta chỉ muốn nhấm nháp một thứ gì đó cho ấm bụng, có thể là bánh khoai, bánh chuối hay ngô khoai nướng… nhưng đặc biệt phải kể đến là món bánh trôi tàu.

Bánh trôi tàu - món ăn đặc trưng của mùa đông Hà Nội

Trong văn hóa ẩm thực của người Việt, bánh trôi có 2 loại. Mỗi dịp Tết Hàn thực, ngày 3/3 Âm lịch hàng năm, người Việt ta thường có tục lệ dâng lên tổ tiên món bánh trôi, bánh chay. Bánh trôi của người Việt là bánh trôi được nhào nặn với nhân đường, mật mía, nấu trong nước rồi vớt ra, để nguội, ăn khô. Ở trong nhân bánh trôi tàu có phần cầu kỳ hơn, được ăn với nước đường bỏ thêm chút gừng và cốt dừa, điểm xuyết thêm vài hạt lạc cùng dừa nạo béo ngậy.

Nói tới nguyên liệu làm ra món bánh tinh tế này, thì kì thực lại đơn giản và dễ chuẩn bị vô cùng, chỉ gồm có: Gạo nếp, đỗ xanh, vừng đen, gừng già, đường. Một bát bánh trôi tàu thường có 2 viên, viên bánh tròn là nhân đậu xanh, viên bánh dài là nhân vừng đen; một tròn xoe, một bầu dục, chan lên là nước đường thơm nức mùi gừng, cay cay nồng ấm.

Những thực khách sành ăn đều cho rằng, điều làm nên cốt lõi của bát bánh trôi tàu ngon không nằm nhiều ở nhân bánh, mà được chú trọng vào nước đường, quyện trong gừng cay. Muốn ngon, nước này phải được giữ sôi liu riu trên bếp than, đến khi sệt lại một mức vừa phải, không quá đặc, không quá loãng, không có vị ngọt sắc, nhưng vẫn giữ nguyên được hương vị đậm đà. Màu nước phải là màu sánh vàng, nâu nâu của mật ong, ngửi thôi đã thấy hơi cay của gừng, mới là đạt đúng tiêu chuẩn. Nhưng tùy quán lại có những độ ngọt, nhạt khác nhau. Tùy theo khẩu vị của từng thực khách để lựa chọn điểm đến. Nhưng có điều, nếu nước đường bị làm ngọt quá sẽ vô tình làm mất đi sự tinh tế, thanh thoát của món ăn này.

Ở Hà Nội, thật không thiếu những quán bánh trôi tàu ngon, nó được bán ở bất cứ đâu, đặc biệt khi thời tiết Hà Nội đã chớm lạnh. Từ những quán ven đường, len lỏi sâu vào trong ngõ ngách, ở trong những con phố cổ Hà Nội hay ở trong những nhà hàng sang trọng, món ăn này vẫn giữ nguyên được hương vị ngọt ngào, ấm áp vốn có. Nhưng đối với người Hà Nội sành ăn, muốn ăn bánh trôi tàu họ thích tìm tới những quán lâu đời, dù phải mất công mò tận sâu vào ngõ ngách phố cổ, để người ta thưởng thức được trọn vẹn cái hương vị tinh tế của món ăn.

Trước đây, khi quán bánh trôi tàu của nghệ sĩ Phạm Bằng còn mở, đây là một điểm đến tấp nập của người dân Hà thành, nhiều người vẫn luôn coi quán bánh trôi tàu nhỏ xinh trong một góc phố Hàng Giầy của bác Phạm Bằng là nơi chốn hẹn hò quen thuộc mỗi khi đông về. Mọi người đến vì tò mò muốn gặp người nghệ sĩ già nổi tiếng cũng có hay chỉ đơn giản, người ta tìm đến đây vì muốn thưởng thức món bánh trôi tàu nóng hổi, cảm nhận vị ấm trong lòng bàn tay, trên đầu lưỡi tê tê vị cay nồng của gừng. Bánh trôi tàu Phạm Bằng, không chỉ nổi tiếng với món bánh trôi mà còn hai món chè: Lục tàu xá (đậu xanh), chí mà phù (vừng đen) cũng làm biết bao người ấn tượng. Đây từng là một địa chỉ "chuẩn" nhất mỗi khi người dân Hà thành thèm ăn bánh trôi tàu, nó còn là điểm đến hấp dẫn rất nhiều khách du lịch muốn trải nghiệm ẩm thực phố cổ Hà Nội.

Nói vậy, nhưng ở Hà Nội, vẫn còn rất nhiều những địa chỉ khác nên thử: Xôi chè Bà Thìn (Bát Đàn), chè 4 mùa Hàng Cân, bánh trôi Tàu - đê Tô Hoàng… vì xét về độ thơm ngon, có lẽ cũng không kém bánh trôi tàu Phạm Bằng là bao.

Một thức quà tinh tế đến vậy nhưng chỉ có giá từ 12.000 - 20.000 đồng/bát, món ăn gắn với văn hóa ẩm thực lâu đời của người Thủ đô và khiến người ta say đắm mùa đông Hà Nội hơn biết mấy.