Chậm nhất năm 2027 phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chíp bán dẫn cần thiết

Bảo đảm tới năm 2030 có ít nhất 50.000 kỹ sư về bán dẫn

Các báo cáo, ý kiến tại cuộc họp đánh giá, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ, với những đột phá vượt bậc trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược, đặc biệt là bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đang tăng trưởng mạnh mẽ và tái cấu trúc sâu rộng, bao gồm cả công nghệ lẫn chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, ngành này cũng đang đối diện với rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng do cạnh tranh địa chiến lược giữa các cường quốc.

Trong khi đó, Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển dịch cơ cấu kinh tế mang tính chiến lược, chuyển từ mô hình tăng trưởng dựa chủ yếu vào lao động giá rẻ, gia công, lắp ráp và khai thác tài nguyên sang mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực then chốt.

Đến nay, Việt Nam đã hoàn thành 10/38 nhiệm vụ theo Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Đã hoàn thành 9/34 nhiệm vụ theo Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn. Có 8/37 nhiệm vụ của các bộ, ngành, địa phương đã hoàn thành theo Kết luận tại Phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo.

Thể chế, cơ chế, chính sách về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn được tập trung hoàn thiện, phù hợp với yêu cầu phát triển. Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét, thông qua 03 luật, 02 nghị quyết có liên quan để thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.

Chính phủ đã ban hành Nghị định số 182/2024/NĐ-CP ngày 31/12/2024 quy định về thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ Hỗ trợ đầu tư, trong đó có những chính sách ưu tiên cho doanh nghiệp công nghiệp công nghệ cao nói chung và công nghiệp bán dẫn nói riêng.

Nguồn nhân lực đang được phát triển theo hướng bảo đảm tới năm 2030 có ít nhất 50.000 kỹ sư về bán dẫn.

Về nguồn nhân lực đang làm việc trong ngành, khoảng 7.000 kỹ sư đang làm việc tại các doanh nghiệp thiết kế vi mạch; khoảng 6.000 kỹ sư và 10.000 kỹ thuật viên đang làm việc tại các doanh nghiệp đóng gói, kiểm thử vi mạch và sản xuất vật liệu, thiết bị bán dẫn; Mạng lưới Đổi mới sáng tạo về ngành công nghiệp bán dẫn quy tụ hơn 100 chuyên gia người Việt Nam trên thế giới.

Về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, đã ban hành Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn, 166 cơ sở giáo dục đại học có các chuyên ngành đào tạo bán dẫn; có trên 6.300 sinh viên đại học đang theo học đúng ngành bán dẫn và hơn 12.000 sinh viên đại học theo học ngành gần; gần 20 cơ sở giáo dục có mô hình liên kết 03 Nhà (nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp) trong đào tạo bán dẫn.

Về phát triển hạ tầng, Tập đoàn CT Group đã khởi công mở rộng nhà máy chip do người Việt sở hữu và vận hành, đặt mục tiêu sản xuất 100 triệu chip/năm vào năm 2027. Hệ sinh thái R&D và hệ thống phòng sạch chuẩn quốc tế đang được xây dựng và mở rộng tại các thành phố lớn, như SHTP Labs tại Khu Công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh (vốn đầu tư 300 tỷ đồng), phòng thí nghiệm tại Đại học Quốc gia Hà Nội (5 triệu USD).

Về thu hút FDI và phát triển doanh nghiệp trong nước, Việt Nam hiện có khoảng 170 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn và công nghệ cao, tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD, trong đó có các dự án quy mô lớn như Intel (4,1 tỷ USD), Amkor (1,6 tỷ USD) và Hana Micron (673 triệu USD).

Trong lĩnh vực thiết kế chip, đã có gần 50 tập đoàn nước ngoài (Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc…) và hơn 10 doanh nghiệp trong nước (Viettel, FPT, CMC…). Trong lĩnh vực đóng gói, kiểm thử, đã có 14 doanh nghiệp nước ngoài và 1 doanh nghiệp trong nước. Trong lĩnh vực phụ trợ cho công nghiệp bán dẫn, đã có 15 doanh nghiệp nước ngoài.

Về hợp tác quốc tế, Việt Nam được chọn là 1 trong khoảng 10 quốc gia, nền kinh tế được hợp tác với Hiệp hội bán dẫn toàn cầu để tổ chức chuỗi sự kiện bán dẫn lớn nhất thế giới (SEMICON). Các cơ sở đào tạo trong nước đã chủ động mở rộng hợp tác với các cơ sở đào tạo nước ngoài nhằm đẩy mạnh hiệu quả nghiên cứu, đào tạo, tăng cường trao đổi, học tập.

Bên cạnh đó, việc phát triển lĩnh vực bán dẫn còn những khó khăn, thách thức như nhu cầu về vốn đầu tư cho lĩnh vực bán dẫn là rất lớn (trung bình 10 – 20 tỷ USD/dự án), các cơ chế, chính sách ưu đãi đặc thù để hỗ trợ đầu tư, khuyến khích mọi tổ chức, cá nhân tham gia lĩnh vực này mới được ban hành và cần thời gian để phát huy hiệu quả.

Cơ sở hạ tầng phục vụ nghiên cứu phát triển, đào tạo, ươm tạo cũng như phục vụ sản xuất, kinh doanh còn hạn chế. Nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn chưa đáp ứng yêu cầu.

Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc và cả nước phải là một đoàn quân

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh vai trò của ngành công nghiệp bán dẫn, Thủ tướng khẳng định đây là lĩnh vực, mắt xích quan trọng của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, đặc biệt là phát triển trí tuệ nhân tạo. Đây là lĩnh vực có tốc độ phát triển nhanh; cuộc chạy đua để làm chủ công nghệ này rất mạnh mẽ và Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc nếu muốn xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Thủ tướng khái quát 8 điểm nổi bật về việc phát triển lĩnh vực bán dẫn thời gian qua: Nhận thức được nâng cao; tư duy được đổi mới; hành động quyết liệt hơn; thể chế được cải thiện; kết quả đạt được tích cực, nhất là đào tạo nhân lực và phát triển hạ tầng; hợp tác được mở rộng; các đối tác quan trọng, các doanh nghiệp thì quan tâm; viện, trường, địa phương thì vào cuộc tích cực.

Về phương hướng phát triển thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh mục tiêu chậm nhất tới 2027 phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chíp bán dẫn cần thiết.

Chỉ rõ 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đồng thời là những quan điểm chỉ đạo quan trọng, Thủ tướng khẳng định chúng ta phải đi từ thấp đến cao, từ nhỏ đến lớn, từ đơn giản đến phức tạp nhưng phải tăng tốc, bứt phá, đột phá, bắt kịp, tiến cùng và vượt lên.

Thứ hai, tất cả các bộ ngành, địa phương, cơ quan, doanh nghiệp trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn phải bám sát, triển khai các nghị quyết, chiến lược, quyết định, chỉ thị của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phát triển công nghiệp bán dẫn và đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn.

"Để phát triển ngành bán dẫn, cả nước phải là một đoàn quân; hành quân tới mục tiêu phải thần tốc táo bạo; đánh trận phải đánh mạnh, đánh nhanh, đánh chắc thắng; hiệu quả phải bền vững, lâu dài", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thứ tư, phát triển hệ sinh thái bán dẫn bao trùm, đồng bộ, thực chất, hiệu quả.

Thứ năm, hoàn thiện cơ chế, chính sách, đặc biệt là cơ chế, chính sách ưu đãi, tháo gỡ nút thắt về hạ tầng, thể chế, con người với tinh thần thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, con người và tổ chức thực hiện thông minh.

Thứ sáu, chuyển trạng thái của chính sách ưu đãi từ thu hút đầu tư sang chuyển giao công nghệ.

Thứ bảy, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nhà trường, giữa kiến tạo phát triển, nghiên cứu và sản xuất.

Thứ tám, phát triển bình đẳng giữa công và tư, xây dựng cơ chế hợp tác công tư, hợp tác quốc tế mở rộng hơn nữa.

Thứ chín, phát triển thị trường chíp bán dẫn cạnh tranh, lành mạnh, bình đẳng và đúng quy luật thị trường.