Nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu

Trình bày tờ trình tóm tắt dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế với các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để xây dựng và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế, đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, trở thành Trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu, vận hành theo các chuẩn mực quốc tế tiên tiến, kết nối với các thị trường và Trung tâm tài chính lớn trên thế giới, qua đó nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu...

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế gồm 6 chương và 36 điều.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, thể chế hóa chủ trương của Bộ Chính trị, trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm của một số nước, dự thảo Nghị quyết quy định 12 nhóm chính sách nhằm tạo khuôn khổ pháp lý thu hút đầu tư, thúc đẩy hoạt động kinh doanh trong Trung tâm tài chính quốc tế trên các lĩnh vực.

"Đáng chú ý, dự thảo Nghị quyết quy định một số thủ tục hành chính cần thiết để thực thi các cơ chế, chính sách đặc thù trong việc vận hành, phát triển Trung tâm tài chính quốc tế. Nội dung các thủ tục hành chính được quy định theo hướng đơn giản, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các tổ chức, cá nhân tham gia vào phát triển Trung tâm tài chính quốc tế", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu.

Trình bày Báo cáo thẩm tra tóm tắt dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đề nghị, Cơ quan soạn thảo đánh giá rõ tiền đề tạo lập khuôn khổ pháp lý cho việc hình thành và vận hành Trung tâm tài chính quốc tế với các nhóm chính sách đưa ra; nêu rõ "sức nặng, sức hấp dẫn" cũng như bảo đảm tính cạnh tranh của các quy định trong dự thảo; làm rõ chính sách được coi là vượt trội, khác biệt riêng có của Việt Nam.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là vấn đề mới, do vậy, Nghị quyết chỉ nên quy định những vấn đề chung, mang tính nguyên tắc và những nội dung đã rõ, mang tính ổn định cao. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ theo thẩm quyền ban hành hướng dẫn cụ thể để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời; phân cấp cho 2 thành phố những nội dung gắn với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn địa phương, bảo đảm quyền chủ động, linh hoạt, sáng tạo theo pháp luật.

Về việc thành lập 1 Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại 2 thành phố, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị, Cơ quan soạn thảo báo cáo rõ hơn về căn cứ, cơ sở để đề xuất mô hình mới khác với Kết luận 47 của Bộ Chính trị; làm rõ mô hình, mối quan hệ, tính độc lập giữa 2 cơ sở đặt ở 2 nơi; cơ quan quản lý nhà nước đối với 2 cơ sở này.

Căn cứ vào đặc điểm riêng biệt của mỗi thành phố, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, tại Nghị quyết có thể quy định chính sách chung, nhưng tại các văn bản dưới luật cần có quy định tương ứng để phát huy tiềm năng, thế mạnh riêng biệt của mỗi cơ sở; đồng thời có quy định về cơ chế phối hợp để mang lại hiệu quả tổng thể...

Đề nghị nêu rõ các chính sách đột phá, vượt trội, khác biệt

Tại phiên họp, một số ý kiến đề nghị Chính phủ làm rõ tiền đề, cơ sở pháp lý của 12 nhóm chính sách quy định tại dự thảo Nghị quyết nhằm hình thành, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế; sự cạnh tranh của các quy định trong môi trường có hơn 100 trung tâm tài chính quốc tế.

Một số ý kiến đề nghị nêu rõ các chính sách đột phá, vượt trội, khác biệt của Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; bổ sung thông tin về thực trạng thị trường vốn ở nước ta, các nhà đầu tư chiến lược, mô hình hóa trung tâm này...

Quan tâm đến các chính sách ưu đãi về thuế, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh tán thành quy định mang tính đột phá trong ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng… để thu hút các nhà đầu tư, tổ chức, cá nhân tham gia vào các hoạt động của Trung tâm tài chính quốc tế.

"Các chính sách ưu đãi thuế được quy định tại dự thảo Nghị quyết tương đối sâu và cũng khá cao, do đó, nếu không đi kèm theo những điều kiện ràng buộc cụ thể, có thể tạo ra nguy cơ bất bình đẳng giữa các nhóm doanh nghiệp", Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nói; đồng thời đề nghị, Chính phủ cần rà soát thận trọng, mặc dù cần có cơ chế vượt trội song cần bảo đảm tuân thủ các thông lệ quốc tế và tránh xung đột pháp luật.

Về mô hình của Trung tâm tài chính quốc tế, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị, Chính phủ cần làm rõ mô hình của Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và các chính sách áp dụng cho mô hình được đưa ra; giải trình rõ việc xây dựng một Nghị quyết của Quốc hội có đủ khả năng đưa ra cơ chế, chính sách đủ tính bao trùm, bao quát để hình thành, phát triển Trung tâm tài chính quốc tế hay không.

Phát biểu kết luận nội dung Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, các chính sách đề xuất áp dụng tại Trung tâm tài chính quốc tế cần đột phá, không rập khuôn, có chọn lọc và tận dụng lợi thế của quốc gia đi sau để vận dụng kinh nghiệm tốt của quốc tế, khắc phục hạn chế và tạo sức cạnh tranh quốc tế.

Đồng thời, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh cần có cơ chế quản lý nhà nước, kiểm tra, giám sát hiệu quả; kiểm soát rủi ro để bảo đảm an ninh, an toàn tài chính, ổn định chính trị, an toàn trật tự xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại...