| Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Luật Hoá chất, sử dụng năng lượng tại phiên họp thứ 46 Điều chỉnh hiệu lực Luật Hóa chất (sửa đổi) từ năm 2026 |
Cần tiếp tục tinh gọn Luật Hóa chất
Sáng 4/6, tiếp tục Phiên họp thứ 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội XV, Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi).
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá, Luật Hóa chất (sửa đổi) sau chỉnh lý đã tinh gọn đáng kể, đồng thời đề nghị tiếp tục rà soát.
 |
| Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. Ảnh: VPQH |
Chủ tịch Quốc hội góp ý: Điều 2, giải thích từ ngữ 3 trang, có thể gọn hơn vì 29 trang, giải thích từ ngữ đã mất 3 trang. "Cái gì cần giải thích, cái gì khái quát cho gọn lại để thấy giải thích từ ngữ thật sự rõ. Tập trung làm rõ khái niệm, phạm vi điều chỉnh, giải thích thuyết phục với đại biểu Quốc hội".
Vấn đề thứ hai, Chủ tịch Quốc hội nêu, cần tăng cường, quản lý an toàn và bảo vệ môi trường. Quy định chặt chẽ hơn về mua bán, vận chuyển nhập khẩu hóa chất. Bổ sung tiêu chí hóa chất độc hại, các biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đây là vấn đề hết sức quan trọng đối với quản lý Nhà nước trên địa bàn. Bộ quản lý hay giao cho địa phương quản lý, cần quy định cho rõ. Lồng ghép nguyên tắc hóa học xanh, kinh tế tuần hoàn và xử lý hóa chất tập trung phải kết hợp với nhau.
Vấn đề thứ ba, Chủ tịch Quốc hội quan tâm là đơn giản hóa thủ tục hành chính. Đánh giá tác động các thủ tục như cấp chứng chỉ, tư vấn hóa chất để không gây khó khăn cho doanh nghiệp. Chủ tịch Quốc hội đề nghị cập nhật thêm Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.
Vấn đề thứ tư, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, tăng cường quy định về hành vi bị cấm, bổ sung các hành vi nghiêm cấm liên quan tới hóa chất không rõ nguồn gốc, vượt ngưỡng cho phép hoặc là nhập lậu.
Rà soát lại các hành vi bị nghiêm cấm
Tiếp tục thảo luận góp ý, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, tất cả các hóa chất đều có tính hai mặt, sử dụng quá có thể trở thành chất độc.
 |
| Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho ý kiến về dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi). Ảnh: VPQH |
Về giải thích từ ngữ, cũng cần giải thích lại và nêu những cái từ ngữ nào sử dụng nhiều lần trong Luật thì đưa vào Điều 2. Còn lại những từ ngữ chỉ sử dụng một lần thì nên đưa vào các điều quy định. Nhiều cụm từ sử dụng một lần, nguyên tắc sử dụng nhiều lần mới đưa vào để gọn bớt.
Khái niệm hóa chất cũng cần nghiên cứu và hoàn chỉnh. Hóa chất là chất hoặc hỗn hợp chất được con người khai thác hoặc tạo ra. Vấn đề nêu định nghĩa phải rất rõ.
Rà soát lại các hành vi bị nghiêm cấm, trong đó Khoản 1 là được rồi, trái pháp luật thì bị cấm, các khoản sau cần rà soát. Ví dụ ở khoản 6, sản xuất và sử dụng hóa chất xâm phạm an ninh quốc gia. Có những vụ án không sử dụng, không sản xuất mà họ kinh doanh nhưng gây xâm phạm đến an ninh quốc gia, an toàn xã hội, môi trường sức khỏe. Nên khi thiết kế các điều luật phải đầy đủ.
Về báo cáo tiếp thu giải trình là rất hợp lý, như ý kiến trước đó đã nêu ta phải giao cho một đầu mối quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh. Nhưng mà cũng chưa đúng, hóa chất trong tự nhiên ai quản lý? Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị cần kiểm soát đặc biệt. Các bộ khác quản lý hoạt động sử dụng theo lĩnh vực thì đúng, nhưng yêu cầu phải bảo đảm sự phối hợp. Nếu không một vụ việc xảy ra thì người sử dụng đổ cho người quản lý và ngược lại. Làm sao phân định rõ các phạm vi quản lý chung về hóa chất về sản xuất kinh doanh, mua bán, trao đổi hóa chất và phối hợp với các bộ quản lý cho phù hợp.
Góp ý tiếp dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh thống nhất quan điểm trong Báo cáo tiếp thu giải trình của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, các chính sách trong Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Đầu tư thì không quy định trong Luật Hóa chất mà chuyển sang các Luật liên quan.
 |
| Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh. Ảnh: VPQH |
Trong báo cáo tiếp thu, giải trình có nhắc việc thuế thu nhập doanh nghiệp đối với công nghiệp hóa chất trọng điểm thì được chuyển sang Khoản 2, Điều 12 nhưng qua rà soát dự thảo của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp chưa có hóa chất trọng điểm. Đối với danh mục ngành nghề ưu tiên đầu tư phụ lục 4 của Luật Đầu tư, trong báo cáo tiếp thu giải trình cũng chuyển về Khoản 2, Điều 20 của Luật Đầu tư. Phó Chủ tịch thống nhất về quan điểm chính sách nhưng cụ thể hóa quan điểm chính sách đề nghị cơ quan soạn thảo, thẩm tra tiếp tục phối hợp thể hiện chính sách trong dự thảo các luật có liên quan.
Xác định rõ trách nhiệm
Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long đã thay mặt cơ quan soạn thảo, giải trình tiếp thu các ý kiến góp ý.
Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long trân trọng cảm ơn Ủy ban của Quốc hội và các đại biểu đã tham gia góp ý rất thẳng thắn, trách nhiệm, tâm huyết với dự thảo Luật.
 |
| Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long thay mặt cơ quan soạn thảo, giải trình tiếp thu các ý kiến góp ý về dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi). Ảnh: VPQH |
Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan như Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường để tiếp thu, giải trình đầy đủ, toàn diện các ý kiến từ đại biểu Quốc hội và các cơ quan có liên quan.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long cho biết, trong quá trình xây dựng dự thảo Luật, cơ quan soạn thảo đã tiếp thu nghiêm túc chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Đồng thời, cũng quán triệt thực hiện nhất quán quan điểm của Chính phủ và chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội về việc đẩy mạnh cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, áp dụng tối đa công nghệ thông tin nhằm giảm thiểu nguồn lực quản lý, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nhưng vẫn bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.
“Chúng tôi xin chân thành cảm ơn và nghiêm túc tiếp thu các ý kiến xác đáng của Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội, cùng các đồng chí Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các ủy ban của Quốc hội... Những góp ý này là cơ sở quan trọng để chúng tôi tiếp tục phối hợp với Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường hoàn thiện dự thảo Luật, trình Quốc hội xem xét, thông qua trong thời gian tới”, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh.
Liên quan đến một số vấn đề trong ý kiến đã nêu, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long báo cáo, đối với việc thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, dự thảo Luật đã kịp thời thể chế hóa các định hướng “bộ tứ trụ cột”, trong đó có yêu cầu từ các nghị quyết của Trung ương, đặc biệt liên quan đến lĩnh vực hóa chất nông nghiệp trọng điểm.
Bộ Công Thương cũng nhận thức rõ rằng, hóa chất tuy được sử dụng phổ biến trong nhiều hoạt động công nghiệp nhưng tiềm ẩn nguy cơ, ảnh hưởng cả trong ngắn hạn và dài hạn đến sức khỏe con người và môi trường. Nguy cơ này không chỉ là mối quan tâm lớn của dư luận xã hội trong nước mà còn là vấn đề được cộng đồng quốc tế đặc biệt quan tâm.
Do đó, trong quá trình xây dựng dự thảo Luật, Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan; tổ chức tham vấn chuyên gia, nhà khoa học; khảo sát thực tiễn từ các cá nhân, tổ chức có kinh nghiệm trong ngành, kể cả từ kinh nghiệm quốc tế nhằm xây dựng các chính sách phù hợp, khả thi.
Mục tiêu là bảo đảm thể hiện đầy đủ chủ trương phát triển hài hòa giữa kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu như đã được nêu rõ trong các nghị quyết, văn kiện của Đảng.
Cơ quan chủ trì cũng thống nhất với các ý kiến đánh giá của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường như đã nêu trong báo cáo số 3691 ngày 30/5/2025. Theo đó, bản chất của hóa chất là đa dụng, một loại hóa chất có thể được sử dụng trong nhiều ngành nghề khác nhau. Vì vậy, việc phân định chính xác lĩnh vực sử dụng hóa chất là rất khó khăn. Điều này dẫn đến nhiều trường hợp không thể xác định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, doanh nghiệp, gây khó khăn trong việc áp dụng và thi hành pháp luật.
Thực tế hiện nay cũng cho thấy có nhiều trường hợp, khi khai báo nhập khẩu hóa chất để sử dụng trong các lĩnh vực được kiểm soát chặt chẽ, nhưng sau đó lại bị chuyển sang sử dụng trong các ngành nghề bị cấm hoặc hạn chế.
Vì vậy, cơ quan chủ trì tiếp thu các ý kiến này và sẽ tham mưu Chính phủ trong quá trình xây dựng nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật. Cụ thể, sẽ xây dựng các quy định phân công rõ trách nhiệm quản lý nhà nước, xác định đầu mối rõ ràng để việc thi hành pháp luật được thuận lợi và hiệu quả hơn.
“Sau phiên thảo luận ngày hôm nay, chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa các ý kiến để hoàn thiện dự thảo Luật và trình Quốc hội xem xét”, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long nói.
