Đề xuất tăng thời gian nghỉ thai sản lên 7 tháng

Trong những đề xuất mới nhất tại dự thảo Luật Dân số đang được Bộ Y tế chủ trì xây dựng, nhiều chính sách hỗ trợ phụ nữ đã được đưa ra, trong đó có tăng thời gian nghỉ thai sản lên 7 tháng với trường hợp sinh con thứ hai và ưu tiên tiếp cận nhà ở xã hội cho những phụ nữ sinh đủ hai con tại địa bàn có mức sinh thấp.

Hiện nay, phụ nữ sinh con được nghỉ thai sản 6 tháng theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội. Nếu sinh đôi trở lên, từ con thứ hai sẽ được nghỉ thêm một tháng mỗi bé. Tuy nhiên, với mục tiêu khuyến khích các gia đình sinh từ hai con trở lên, Bộ Y tế đã đề xuất nâng thời gian nghỉ lên 7 tháng khi sinh con thứ hai, không phụ thuộc vào số con sinh ra cùng lúc.

Theo các chuyên gia, áp lực tài chính, công việc, thiếu hỗ trợ hậu sản và gánh nặng nuôi dạy con đang khiến nhiều phụ nữ trẻ chần chừ khi lập kế hoạch sinh con thứ hai. Việc kéo dài thời gian nghỉ thai sản có thể giúp họ hồi phục tốt hơn về thể chất và tinh thần, đồng thời có thời gian chăm sóc con nhỏ mà không bị gián đoạn công việc quá lâu.

Hỗ trợ nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ hai con

Một điểm mới đáng chú ý khác trong dự thảo là đề xuất ưu tiên hỗ trợ mua hoặc thuê nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ hai con tại các địa phương có mức sinh thấp, đặc biệt là khu công nghiệp, khu chế xuất và các đô thị lớn.

Chính sách này được kỳ vọng sẽ giảm áp lực chi phí sinh hoạt và ổn định nơi ở cho những gia đình trẻ – đối tượng đang bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi giá nhà cao và chi phí nuôi con lớn tại các đô thị. Đây cũng là một phần trong tổng thể chính sách dân số mới, chuyển từ mục tiêu kiểm soát sinh sang duy trì mức sinh hợp lý và hỗ trợ quyền sinh sản cá nhân.

Khác với trước đây, khẩu hiệu “mỗi cặp vợ chồng nên có từ 1 đến 2 con” sẽ không còn là chủ trương cứng. Trong dự thảo, Bộ Y tế nhấn mạnh: các cặp vợ chồng và cá nhân có quyền quyết định số con, thời điểm sinh và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với điều kiện sức khỏe, kinh tế và hoàn cảnh sống.

Cũng theo đó, Đảng viên sinh con thứ ba sẽ không còn bị xử lý kỷ luật, thể hiện rõ định hướng chuyển từ quản lý hành chính sang khuyến khích và hỗ trợ thực chất.

Vì sao cần khuyến sinh và vì sao phụ nữ đóng vai trò then chốt?

Theo báo cáo của Bộ Y tế, mức sinh của Việt Nam hiện đang thuộc nhóm thấp nhất Đông Nam Á, với tỷ lệ 1,91 con/phụ nữ – thấp hơn mức sinh thay thế (2,1 con). Nếu không có chính sách điều chỉnh, đến khoảng năm 2054–2059, dân số Việt Nam có thể bước vào giai đoạn tăng trưởng âm, kéo theo nguy cơ dân số già, thiếu lao động trầm trọng và “sụp đổ dân số” như một số nước đang phải đối mặt.

Trong bối cảnh đó, phụ nữ chính là trung tâm của các chính sách dân số. Tuy nhiên, họ cũng đang chịu nhiều sức ép:

• Căng thẳng trong vai trò vừa làm mẹ, vừa làm việc
• Chi phí sinh hoạt, giáo dục, chăm sóc y tế ngày càng tăng
• Thiếu sự hỗ trợ sau sinh, đặc biệt là tại các đô thị lớn và khu công nghiệp

Chính vì vậy, nhiều địa phương đã bắt đầu có chính sách riêng nhằm khuyến khích phụ nữ sinh đủ hai con trước tuổi 35, trong đó có cả hỗ trợ tài chính, quà tặng sau sinh, hỗ trợ giáo dục mầm non…