Hà Nội: Một phán quyết làm lợi cho cá nhân, cả tập thể bức xúc

Bức tường lịch sử bị phá dỡ

Sáng nay 20/3, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã đưa ra xét xử phúc thẩm vụ chủ sử dụng ô đất 6B + 6C, phố Lý Nam Đế (phường Hàng Mã, quận Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội) khởi kiện các quyết định hành chính của Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm trong lĩnh vực đất đai.

Đây là sự việc không lớn, song lại nhận được sự quan tâm đặc biệt của báo chí, dư luận bởi phán quyết trước đó của Hội đồng xét xử (HĐXX) sơ thẩm Tòa án nhân dân TP. Hà Nội đã mang lại lợi ích rất lớn về mặt thương mại cho chủ sử dụng ô đất 6B + 6C là gia đình ông Nguyễn Quang Vinh (trú quận Hoàn Kiếm). Trong khi đó, tập thể 38 hộ dân đang sống tại ngõ 4B Lý Nam Đế bị phá vỡ không gian sinh hoạt, ảnh hưởng tới quyền và lợi ích hợp pháp.

Lối đi nội bộ 1,5m (đỏ) nhà số 6 Lý Nam Đế và lối vào khu tập thể số 4B Lý Nam Đế. Nếu ô đất 6B và 6C được mở lối ra ngõ số 4B Lý Nam Đế, giá trị sẽ tăng rất cao

Theo hồ sơ vụ án và các hộ dân kể lại, khu tập thể 4B Lý Nam Đế và nhà số 6 Lý Nam Đế trước đây do quân đội quản lý, sau chuyển giao về cho Hà Nội.

Trong đó nhà số 6 Lý Nam Đế có mặt tiền tại phố Lý Nam Đế rộng khoảng 14m, tổng tích khoảng 300m2; còn lối vào khu tập thể số 4B Lý Nam Đế là một con ngõ rộng khoảng 4-5m, dài khoảng 20m, không chỉ là đường đi mà còn là nơi sinh hoạt cộng đồng, sân chơi của trẻ nhỏ, nơi tổ chức ma chay, hiếu hỷ của cả khu tập thể 38 hộ gia đình.

Hai khu này cũng được ngăn cách bởi bức tường lịch sử được xây dựng cách đây khoảng 50-60 năm; đồng thời khu tập thể số 4 Lý Nam Đế cũng có cổng riêng, có khóa, được 38 hộ dân quản lý, sử dụng từ nhiều năm nay.

Sau đó, mảnh đất số 6 Lý Nam Đế được chia tách thành 4 ô, ký hiệu số 6, 6A, 6B và 6C. Việc tách sổ không được bổ dọc theo mặt đường Lý Nam Đế mà được bổ ngang theo ngõ 4B Lý Nam Đế.

Để người sinh sống tại các ô đất 6A, 6B và 6C có thể đi lại, hiện trạng các hộ có bớt một lối đi nội bộ rộng khoảng 1,5m men theo bức tường lịch sử, nhưng không thể hiện trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).

Từ năm 2004, chủ nhà số 6 Lý Nam Đế đã có lần đề nghị với Ban Quản trị khu tập thể 4B Lý Nam Đế xin mở cửa sang ngõ 4B, nhưng không được chấp thuận. Lý do nhà số 6 và khu tập thể 4B là hai khu đất biệt lập; nhà số 6 là nhà mặt đường, đã có 14m mặt đường để ra thẳng phố Lý Nam Đế; hơn nữa ngõ 4B là không gian sinh hoạt chung của 38 hộ dân, nếu để nhà số 6 mở cửa ra đó thì nguy cơ bị phá vỡ không gian sinh hoạt.

Từ năm 2004 đến năm 2016 (tức khoảng 12 năm), các hộ 6A, 6B, 6C đi chung lối đi nội bộ rộng khoảng 1,5m ra phố Lý Nam Đế. Các hộ 6B, 6C được cho nhiều chủ thuê nhà và tất cả đều đi chung con ngõ này.

Bức tường lịch sử ngăn cách giữa khu tập thể 4B và nhà số 6 Lý Nam Đế tới đây có thể bị phá bỏ để mở lối cho ô đất 6B và 6C sau phán quyết của tòa phúc thẩm

Tháng 7 năm 2016, ông Nguyễn Quang Vinh đã bỏ tiền ra mua 2 ô đất 6B và 6C nằm ở trong cùng ô đất nhà số 6 Lý Nam Đế. Khi bàn giao chìa khóa chuyển nhượng, ông Nguyễn Quang Vinh đã thỏa thuận bằng văn bản với chủ nhà số 6 sẽ tự mở cửa vào đường đi chung qua cổng 4B Lý Nam Đế, không đi hoặc lấn sang các phần đất thuộc quyền sử dụng của các hộ bên cạnh.

Như vậy ông Nguyễn Quang Vinh đã tự “tước bỏ” lối đi duy nhất của 2 ô đất 6B và 6C, sau đó ông Vinh lại xin mở cổng sang ngõ 4B nhưng không được Chi bộ và Trưởng ban Quản trị khu tập thể 4B cho phép.

Đến ngày 29/9/2016, gia đình ông Nguyễn Quang Vinh đã cho một nhóm người tự ý đến đập bức tường lịch sử không phải là tài sản của gia đình ông Vinh. Sự việc đã bị UBND phường Hàng Mã lập biên bản, ra quyết định khôi phục lại hiện trạng ban đầu.

Sau đó, ông Nguyễn Quang Vinh đề nghị Phòng Quản lý đô thị, UBND quận Hoàn Kiếm cấp phép xây dựng cho ông với công trình có cửa nhà được mở sang ngõ 4B Lý Nam Đế. Phòng Quản lý đô thị, UBND quận Hoàn Kiếm đã từ chối cấp phép cho gia đình ông Nguyễn Quang Vinh, tiếp đó ông Vinh khiếu nại, rồi khởi kiện ra tòa.

Tại phiên sơ thẩm ngày 24/5/2023, HĐXX Tòa án nhân dân TP. Hà Nội đã chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Quang Vinh đối với các văn bản, quyết định của các cơ quan chức năng quận Hoàn Kiếm; buộc UBND quận Hoàn Kiếm cấp giấy phép xây dựng tại số 6B + 6C nhà số 6 Lý Nam Đế cho ông Nguyễn Quang Vinh mở lối đi ra ngõ khu tập thể 4B Lý Nam Đế.

Nghịch lý mua đất không có đường, 8 năm không biết diện tích

Tại phiên phúc thẩm sáng nay 20/3, đại diện khu tập thể 4B Lý Nam Đế và luật sư đã chỉ ra một số tình tiết, cho thấy việc cấp sổ đỏ ô đất 6B + 6C nhà số 6 Lý Nam Đế cho hộ gia đình ông Nguyễn Quang Vinh của Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hà Nội có dấu hiệu chưa đúng với hiện trạng, chưa phù hợp với quy định của pháp luật.

Cụ thể, theo các hộ dân, hiện trạng công trình trên 2 ô đất 6B + 6C có tổng diện tích mặt sàn ước tính lên tới hơn 100m2. Tuy nhiên, trong sổ đỏ cấp cho hộ gia đình ông Nguyễn Quang Vinh thể hiện diện tích sàn chỉ 54,3m2.

Nhà số 6 ở mặt phố Lý Nam Đế có chiều rộng khoảng 14m hiện đang phục vụ kinh doanh

Bên lề phiên xét xử, Luật sư Nguyễn Văn Thắng – người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho 38 hộ dân khu tập thể 4B Lý Nam Đế dẫn quy định của Luật Đất đai và Nghị định 43/2015/NĐ-CP ngày 15/05/2014 của Chính phủ cho biết, sổ đỏ cấp cho gia đình ông Vinh có dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật và cần xem xét thu hồi.

Về phía ông Nguyễn Quang Vinh, ông cho biết khi xem và mua nhà đất số 6B và 6C đã đi qua con ngõ nội bộ 1,5m2 để xem. Từ khi mua đất tới nay đã 8 năm, ông Nguyễn Quang Vinh chưa vào khu đất nên không rõ diện tích đất và các công trình trên đất!? Ông Vinh cũng không có ý kiến gì liên quan tới việc sổ đỏ có sai lệch so với hiện trạng sử dụng.

Đây là một điều vô lý bởi 2 ô đất 6B + 6C nhà số 6 Lý Nam Đế có diện tích lên tới 135,7m2, giá trị hàng chục tỷ đồng, nhưng sau 8 năm mua đất ông Vinh không vào nhà xem hiện trạng, diện tích là một điều khó tin.

Ngoài ra, đại diện 38 hộ dân khu tập thể 4B Lý Nam Đế và luật sư cũng dẫn ra nhiều quy định, đề nghị HĐXX phúc thẩm không đồng ý cho hộ gia đình ông Nguyễn Quang Vinh mở lối đi ra ngõ 4B Lý Nam Đế.

Sau hơn 2 giờ đồng hồ hỏi đáp, tranh luận và nghị án, HĐXX phúc thẩm đã đưa ra phán quyết không chấp nhận kháng cáo và buộc UBND quận Hoàn Kiếm cấp giấy phép xây dựng tại số 6B + 6C nhà số 6 Lý Nam Đế cho ông Nguyễn Quang Vinh mở lối đi ra ngõ khu tập thể 4B Lý Nam Đế như bản án sơ thẩm.

Với phán quyết này, người hưởng lợi lớn nhất là hộ gia đình ông Nguyễn Quang Vinh, các hộ còn lại tại nhà số 6 Lý Nam Đế cũng hưởng lợi vì không phải bớt lối đi nội bộ cho các hộ phía trong đi ra. Theo phản ánh của các hộ dân, sau khi được mở ngõ mới rộng 4-5m thay vì 1,5m trước, giá đất tại số 6B + 6C nhà số 6 Lý Nam Đế có thể tăng thêm nhiều tỷ đồng và người hưởng lợi không ai khác chính là gia đình ông Nguyễn Quang Vinh.

Trong khi đó, 38 hộ dân trong khu tập thể số 4B Lý Nam Đế đang sinh sống ổn định nhiều chục năm nay sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ, trước mắt là không gian sinh hoạt bị phá vỡ, chưa kể tới các vấn đề an ninh trật tự có thể phát sinh trong thời gian tới.