Hà Nội quyết liệt chống buôn lậu, gian lận thương mại

Xử lý hơn 10.000 vụ vi phạm trong thời gian ngắn​​​​​​​

Không rầm rộ khẩu hiệu, không né tránh trách nhiệm, Hà Nội đang làm đúng điều mà người dân kỳ vọng: Nói ít, làm nhiều. Chỉ trong chưa đầy nửa năm 2025, các lực lượng chức năng đã tổng kiểm tra gần 9.600 vụ việc, xử lý hơn 8.700 vụ vi phạm, khởi tố 107 vụ với 163 bị can. Những con số này đủ để thấy sức nóng thật sự của chiến dịch làm sạch thị trường. Từ chợ truyền thống đến kho hàng ngoại tuyến, từ sàn thương mại điện tử đến livestream bán hàng, tất cả đều nằm trong “tầm ngắm” của lực lượng quản lý thị trường, công an, thuế, hải quan... Một trận đánh bài bản, có chiều sâu và cực kỳ thực chất.

Hiệu quả cũng không chỉ dừng lại ở số lượng. Hơn 2.100 tỷ đồng đã được thu nộp vào ngân sách, trong đó có tới 721 tỷ đồng tiền xử phạt hành chính, 1.381 tỷ đồng truy thu và thu hồi thuế, đó là những “con số biết nói”, khẳng định rằng chiến dịch này không hề "làm cho có".

Trong thời gian qua, các lực lượng chức năng đã kịp thời bóc gỡ nhiều vụ việc lớn, điển hình như phát hiện và thu giữ 30 tấn thực phẩm đông lạnh không rõ nguồn gốc tại Thường Tín, Phú Xuyên; 11.000 hộp thực phẩm chức năng dán nhãn sai lệch tại Công ty CP Thảo dược Mộc Can. Đồng thời, triệt phá thành công đường dây làm giả thuốc tân dược với quy mô hơn 100 tấn. Đặc biệt, một vụ làm giả 875kg gạo ST25 (loại gạo từng được mệnh danh ngon nhất thế giới) ngay giữa trung tâm Hà Nội cũng đã được xử lý nghiêm minh, góp phần bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và uy tín của thương hiệu Việt

Cơ quan chức năng tại Hà Nội kiểm tra 1 kho hàng chứa trên 20 tấn mỹ phẩm, kem đánh răng hết hạn sử dụng đang in, dập hạn sử dụng mới. Ảnh: Pháp Luật

Trước tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng, Thủ tướng Chính phủ đã liên tục ban hành các chỉ đạo quyết liệt, thể hiện qua Công điện số 65/CĐ-TTg ngày 15/5/2025, yêu cầu ngay lập tức mở đợt cao điểm kiểm tra, xử lý nghiêm minh các vi phạm trên toàn quốc. Tiếp đó, Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 nhấn mạnh tăng cường đấu tranh chống buôn lậu với các phương thức ngày càng tinh vi. Trên cơ sở các chỉ đạo này, Hà Nội nhanh chóng triển khai Kế hoạch 146/KH-UBND và thành lập Tổ công tác đặc biệt để tổ chức đợt cao điểm truy quét vi phạm, tuân thủ chặt chẽ phương châm “6 rõ”: Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền.

Trong chưa đầy hai tuần, từ 15/5 đến 27/5/2025, các lực lượng chức năng tại Hà Nội đã thực hiện đồng bộ các biện pháp đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng, thể hiện rõ hiệu quả của cơ chế “phản ứng nhanh”. Công an thành phố kiểm tra 33 vụ, xử lý 32 vụ vi phạm, ra quyết định xử phạt hơn 900 triệu đồng và khởi tố 3 vụ với 12 bị can; lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra 145 vụ, xử phạt tổng cộng 2,4 tỷ đồng; Sở Y tế kiểm tra 25 cơ sở, xử lý 8 cơ sở vi phạm với số tiền phạt hơn 256 triệu đồng.

Những con số trên không chỉ phản ánh tốc độ triển khai thần tốc của Thành phố Hà Nội, mà còn cho thấy sự cộng hưởng mạnh mẽ giữa tinh thần chỉ đạo từ Trung ương và hành động cụ thể, bài bản ở địa phương tạo thành thế trận đồng bộ trong cuộc chiến chống buôn lậu, hàng giả vốn ngày càng tinh vi, phức tạp.

Không ít khó khăn

Dù đạt được nhiều kết quả tích cực, song công tác đấu tranh với buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên địa bàn Thủ đô vẫn đối mặt với không ít khó khăn, vướng mắc. Trước hết, các đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi, tổ chức chặt chẽ, hoạt động liên tỉnh, liên tuyến và thường xuyên thay đổi phương thức. Chúng triệt để lợi dụng không gian mạng, thương mại điện tử và các nền tảng xã hội như TikTok, Facebook, Zalo... để che giấu hành vi, khiến lực lượng chức năng rất khó xác minh và xử lý.

Đặc biệt, phần lớn các tài khoản kinh doanh trực tuyến đều không công khai địa chỉ, kho hàng, sử dụng shipper và chuyển khoản để giao dịch, gây cản trở đáng kể cho công tác kiểm tra, xác minh và xử lý vi phạm. Thêm vào đó, những nền tảng mạng xã hội hoạt động xuyên biên giới, không đặt máy chủ tại Việt Nam, khiến việc gỡ bỏ nội dung sai phạm hay yêu cầu cung cấp dữ liệu phục vụ điều tra gần như bất khả thi.

Ngoài ra, hệ thống pháp luật hiện hành vẫn còn nhiều “lỗ hổng”. Các quy định liên quan đến xử lý hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hay hoạt động quảng cáo của KOL/KOC còn chưa rõ ràng và thiếu tính răn đe. Mức phạt còn nhẹ, chưa tương xứng với mức độ vi phạm và hậu quả gây ra. Chưa kể, hiện cũng chưa có văn bản pháp luật riêng điều chỉnh hoạt động quảng cáo trực tuyến, nhất là với KOL/KOC - những người có ảnh hưởng đang góp phần không nhỏ vào việc phát tán hàng hóa kém chất lượng.

Để vượt qua những thách thức nói trên, UBND TP. Hà Nội đã đề xuất nhiều nhóm giải pháp mang tính tổng thể và thực tiễn. Trước hết, cần khẩn trương sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật còn bất cập, đặc biệt là Nghị định 15/2018/NĐ-CP về an toàn thực phẩm và các chế tài xử lý vi phạm liên quan đến sở hữu trí tuệ, quảng cáo sai sự thật, buôn bán hàng giả trên không gian mạng.

Một trong những kiến nghị trọng tâm là ban hành văn bản pháp lý riêng để quản lý hoạt động của KOL/KOC - yêu cầu họ phải đăng ký kinh doanh, công khai danh tính, chịu trách nhiệm pháp lý khi quảng bá sản phẩm sai sự thật. Các bộ, ngành liên quan cần hoàn thiện hệ thống Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và tiêu chuẩn quốc gia về thực phẩm, mỹ phẩm... nhằm tạo căn cứ pháp lý rõ ràng cho công tác kiểm tra, giám sát chất lượng hàng hóa lưu thông trên thị trường.

Song song đó, các lực lượng chức năng cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo trong quá trình điều tra, giám sát và truy vết hành vi vi phạm. Cơ chế phối hợp liên ngành cũng cần được siết chặt, đảm bảo chia sẻ thông tin kịp thời, đồng bộ, hiệu quả.

Cuối cùng, công tác tuyên truyền cần được đổi mới, mạnh mẽ hơn trên nền tảng số để nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, kịp thời biểu dương các tập thể, cá nhân có thành tích trong cuộc chiến chống buôn lậu và hàng giả để tạo sức lan tỏa và động lực trong toàn xã hội.