Kinh tế đi xuống ở Trung Quốc ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế thế giới?

Các nhà hoạch định chính sách của các quốc gia đang sẵn sàng đón đòn giáng vào nền kinh tế khi nhập khẩu mọi thứ từ vật liệu xây dựng và thiết bị điện tử của Trung Quốc sụt giảm. Công ty sản xuất Caterpillar - nhà sản xuất Mỹ đứng đầu thế giới về thiết bị xây dựng - cho biết, nhu cầu của Trung Quốc về máy móc xây dựng thấp hơn so với dự báo. Tổng thống Mỹ Joe Biden gọi vấn đề kinh tế này là “quả bom hẹn giờ”.

Các nhà đầu tư toàn cầu đã rút hơn 10 tỷ USD khỏi thị trường chứng khoán Trung Quốc, trong đó phần lớn là bán cổ phiếu blue chip - loại cổ phiếu vốn được phát hành bởi các công ty lớn, với mức độ uy tín cao và tài chính dồi dào để chi trả cổ tức cho nhà đầu tư một cách minh bạch. Ngân hàng đầu tư của Mỹ Goldman Sachs và Morgan Stanley đã cắt giảm mục tiêu với cổ phiếu Trung Quốc, kèm theo những cảnh báo về rủi ro ảnh hưởng tới phần còn lại của khu vực.

Cho đến nay, các nền kinh tế châu Á cùng với các nước ở châu Phi là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất đối với hoạt động thương mại từ những tác động của Trung Quốc. Nhật Bản báo cáo xuất khẩu vào tháng 7/2023 lần đầu tiên giảm trong hơn hai năm sau khi Trung Quốc cắt giảm mua ô tô và chip. Tuần trước, các Ngân hàng trung ương Hàn Quốc và Thái Lan đã phải hạ dự báo tăng trưởng vì sự phục hồi yếu kém của Trung Quốc.

Tuy nhiên, bối cảnh đó chưa phải là tất cả. Suy thoái của Trung Quốc sẽ kéo giá dầu toàn cầu đi xuống và tình trạng giảm phát ở nước này đồng nghĩa với việc giá hàng hóa được vận chuyển trên toàn cầu giảm. Đó là lợi ích cho các nước như Mỹ và Anh, những nước vẫn đang phải vật lộn với lạm phát cao.

Một số thị trường mới nổi như Ấn Độ cũng nhìn thấy cơ hội, hy vọng thu hút các nguồn đầu tư nước ngoài vốn đang xem xét rời khỏi Trung Quốc.

Tuy nhiên, sự suy thoái kéo dài ở Trung Quốc sẽ gây tổn hại thay vì đem lại lợi ích cho phần còn lại của thế giới. Một phân tích từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy mức độ đe dọa cụ thể: khi tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc tăng 1 điểm phần trăm, tốc độ mở rộng của kinh tế toàn cầu được thúc đẩy thêm khoảng 0,3 điểm phần trăm.

Trong một cuộc phỏng vấn trên Bloomberg TV, Chiến lược gia trưởng toàn cầu của BCA Peter Berezin cho biết giảm phát của Trung Quốc “không phải là thảm họa” đối với nền kinh tế toàn cầu. Ông nói: “Tuy nhiên, nếu phần còn lại của thế giới là Mỹ và châu Âu rơi vào suy thoái, trong khi kinh tế Trung Quốc vẫn đi xuống thì đó là vấn đề - không chỉ đối với Trung Quốc mà còn đối với toàn bộ nền kinh tế toàn cầu”.

Dưới đây là những ảnh hưởng từ suy thoái kinh tế của Trung Quốc đang lan rộng khắp các nền kinh tế và thị trường tài chính.

Thương mại

Nhiều người châu Á coi Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất, từ linh kiện điện tử, thực phẩm đến kim loại và năng lượng.

Giá trị hàng nhập khẩu của Trung Quốc đã giảm 9 tháng qua do nhu cầu giảm so với mức cao kỷ lục được thiết lập trong thời kỳ đại dịch. Giá trị các lô hàng từ châu Phi, châu Á và Bắc Mỹ trong tháng 7 đều thấp hơn so với một năm trước.

Châu Phi và châu Á bị ảnh hưởng nặng nề nhất, với giá trị nhập khẩu giảm hơn 14% trong 7 tháng đầu năm 2023. Một phần nguyên nhân là do nhu cầu đối với các bộ phận điện tử từ Hàn Quốc và Đài Loan giảm, đồng thời giá cả cũng giảm. Các mặt hàng như nhiên liệu hóa thạch cũng ảnh hưởng đến giá trị hàng hóa vận chuyển sang Trung Quốc.

Cho đến nay, khối lượng thực tế các mặt hàng như quặng sắt hoặc đồng xuất khẩu sang Trung Quốc vẫn tăng. Nhưng nếu tình trạng chậm lại tiếp diễn, việc vận chuyển có thể bị cản trở, gây ảnh hưởng đến các công ty khai thác ở Úc, Nam Mỹ và các nơi khác.

Lạm phát

Giá sản xuất ở Trung Quốc đã giảm trong 10 tháng qua, nghĩa là chi phí vận chuyển hàng hóa từ nước này đang giảm. Đó là tin đáng mừng cho người dân trên toàn cầu vẫn đang phải đối mặt với lạm phát cao.

Giá hàng hóa Trung Quốc cập cảng Mỹ đã giảm từng tháng trong năm 2023. Điều này có thể sẽ tiếp tục cho đến khi giá xuất xưởng ở Trung Quốc tăng trở lại. Các nhà kinh tế của ngân hàng Mỹ Wells Fargo ước tính việc "hạ cánh cứng" ở Trung Quốc (một thuật ngữ chỉ sự xuống dốc của nền kinh tế đang phát triển nhanh bị tụt dốc) - mà họ xác định là chênh lệch 12,5% so với xu hướng tăng trưởng của nước này - sẽ làm giảm dự báo cơ bản về lạm phát tiêu dùng của Mỹ vào năm 2025 thêm 0,7 điểm phần trăm xuống 1,4%.

Du lịch

Người tiêu dùng Trung Quốc đang chi tiêu nhiều vào dịch vụ, như du lịch và lữ hành, hơn là vào hàng hóa - nhưng họ vẫn chưa dám mạo hiểm ra nước ngoài ồ ạt. Gần đây, chính phủ Trung Quốc đã cấm các tour du lịch theo nhóm tới nhiều quốc gia. Trên khắp đất nước, vẫn còn thiếu chuyến bay, đồng nghĩa với việc đi lại sẽ đắt hơn nhiều so với trước đại dịch.

Đại dịch COVID -19 và nền kinh tế yếu kém làm hạn chế thu nhập ở Trung Quốc, trong khi thị trường nhà đất sụt giảm kéo dài nhiều năm khiến người sở hữu khó khăn hơn. Có thể phải mất nhiều thời gian để du lịch nước ngoài của người Trung Quốc phục hồi trở lại mức trước COVID-19, gây ảnh hưởng đến các quốc gia phụ thuộc vào du lịch ở Đông Nam Á như Thái Lan.

Tiền tệ

Khủng hoảng kinh tế của Trung Quốc đẩy đồng Nhân dân tệ giảm hơn 5% so với đồng USD trong năm nay. Ngân hàng Trung ương nước này đã tăng cường bảo vệ đồng Nhân dân tệ thông qua nhiều biện pháp khác nhau, bao gồm cả việc ấn định tỷ giá tiền tệ hàng ngày.

Dữ liệu của công ty tài chính Bloomberg cho thấy sự mất giá của đồng Nhân dân tệ ở nước ngoài đang có tác động lớn đến các nước châu Á, châu Mỹ Latinh và khối Trung- Đông Âu. Theo Ngân hàng Barclays, ảnh hưởng này có thể đè nặng lên các loại tiền tệ như đồng Đô la Singapore, đồng Baht Thái Lan và Peso Mexico.

Magdalena Polan, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu vĩ mô về các thị trường mới nổi tại PGIM Weakness, cho biết, ngành xây dựng có thể chứng kiến ​​đồng tiền của các nền kinh tế dẫn đầu về mặt hàng này, chẳng hạn như đồng Peso của Chile và Rand của Nam Phi, bị ảnh hưởng.

Đồng đô la Úc, thường được coi là giao thức giao dịch đảm cho Trung Quốc, đã mất hơn 3% trong quý này, thấp nhất trong nhóm G10.

Trái phiếu

Việc cắt giảm lãi suất của Trung Quốc trong năm nay làm giảm sức hấp dẫn của trái phiếu nước này đối với các nhà đầu tư nước ngoài.

Theo tính toán của Bloomberg, lượng nắm giữ trái phiếu chính phủ của Trung Quốc ở nước ngoài đang ở mức thấp nhất kể từ năm 2019. Các quỹ toàn cầu hướng sự quan tâm tới trái phiếu bằng đồng nội tệ của Hàn Quốc và Indonesia khi các ngân hàng trung ương ở đó sắp kết thúc chu kỳ tăng lãi suất.

Cổ phiếu hàng xa xỉ

Các công ty từ Nike đến Caterpillar đều báo cáo doanh thu của họ bị ảnh hưởng do sự suy thoái của Trung Quốc. Chỉ số MSCI vốn được dùng để theo dõi mối quan hệ các công ty toàn cầu với Trung Quốc đã giảm 9,3% trong tháng này, gần gấp đôi mức giảm của chỉ số chứng khoán thế giới.

Hàng hóa xa xỉ của châu Âu như các thương hiệu túi Louis Vuitton, Gucci, Hermes và du lịch - giải trí Thái Lan đặc biệt dễ ảnh hưởng trước sự chao đảo của nhu cầu đến từ Trung Quốc.

(Nguồn: The National News)