Mâm cúng giao thừa truyền thống bao gồm những món gì?

Cúng giao thừa là một nét đẹp truyền thống và mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên cũng như xin chúc phúc cho một năm mới an lành, thịnh vượng.

Ý nghĩa "tống cựu nghinh tân" được thực hiện triệt để vào giây phút này. Người ta tin rằng mọi điềm hay, dở, xảy ra vào giây phút này có liên quan tới mọi sự hay, dở của mọi người trong gia đình trong cả năm mới.

Trong thời khắc thiêng liêng, gia chủ thường chuẩn bị hai mâm cúng ngoài trời và trong nhà. Sau đây là một số thông tin làm mâm cúng giao thừa mang tính tham khảo:

Mâm cúng giao thừa ngoài trời

Mâm cúng ngoài trời thường giản dị và gọn gàng hơn mâm cúng giao thừa trong nhà. Theo đó, mâm cúng ngoài trời thường được đặt ở sân nhà, trước cửa chính, đối với gia chủ ở chung cư, mâm cúng thường được đặt ở ban công. Gồm có trái cây, hoa tươi, đĩa xôi, gà luộc hoặc khúc thịt luộc, rượu trà, gạo muối, bánh kẹo tùy tâm, hương đèn.

Đặc biệt, mâm cỗ cúng giao thừa ngoài trời không thể thiếu được bộ lễ vật mũ áo quan hành khiển. Bên cạnh đó, còn có thêm vàng mã, tiền giấy. Tuy nhiên, tùy theo phong tục từng vùng miền và điều kiện gia đình sẽ có thêm các lễ vật khác.

Mâm cúng giao thừa trong thời khắc thiêng liêng, chúc phúc cho một năm mới an lành, thịnh vượng. Ảnh: MH

Mâm cúng giao thừa trong nhà

Mâm cúng giao thừa trong nhà thường được chuẩn bị cẩn thận và trang trọng để đặt trên bàn thờ gia tiên tại nhà vào đêm giao thừa, khi năm cũ sắp qua và năm mới đang đến.

Mâm cúng giao thừa dù đơn giản hay cầu kỳ, cũng thường có các lễ vật, gồm: Đồ lễ cúng với hương hoa trà quả, trầu cau, rượu nước, bánh mứt các loại; 5 loại quả mang ý nghĩa may mắn như bưởi, cam, thanh long, táo, nho, chuối hoặc mâm ngũ quả miền Nam có mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài.

Trong mâm cỗ đêm giao thừa không thể thiếu được đĩa gà luộc cánh tiên ngậm bông hoa hồng đỏ thắm. Đây là lễ vật quan trọng trong bất kỳ mâm cỗ cúng giao thừa nào, dù ở miền Bắc - Trung - Nam, cúng gà vào ngày Tết đều có ý nghĩa quan trọng.

Bánh chưng (miền Bắc, miền Trung) và bánh tét (miền Nam) là lễ vật thứ 2 không thể thiếu được trong mâm cỗ cổ truyền của người Việt. Một đĩa xôi gấc đỏ tượng trưng cho may mắn trong năm mới.

Ngoài ra, ở miền Bắc có thêm các món ăn rất phong phú như canh bóng, canh măng, miến xào, nem, nộm… Ở miền Trung, mâm cúng có bánh tét, dưa món, chả lụa Huế, gà bóp rau răm, chả Huế, thịt heo luộc, miến Huế, cá chiên hay chả ram... Ở miền Nam thì có thịt heo luộc, gà luộc, xôi, bánh tét, thịt kho trứng, canh khổ qua…

Mâm cúng giao thừa chay

Gần đây, ngoài mâm cúng mặn, nhiều gia đình cũng thực hiện mâm cúng chay. Theo đó, nhiều gia đình có bàn thờ Phật cũng sẽ thực hiện thêm mâm cúng chay nho nhỏ để thể hiện lòng thành.

Thông thường mâm cúng chay giao thừa trong nhà gồm những món như: Hoa, hương, trà, các loại bánh, mứt, đèn, vàng mã, nước, trái cây. Cách trình bày mâm cúng giao thường như: Đặt đĩa xôi và bánh kẹo nằm giữa mâm, hủ muối, hủ gạo đặt bên cạnh, rượu đặt trước mâm lễ, bên phải mâm lễ là đèn nến, lọ hoa tươi, mũ chuồn giấy và văn khấn giấy đặt bên phải mâm cúng.

Theo quan niệm phong thủy, phải cúng giao thừa ngoài trời trước rồi mới cúng gia tiên trong nhà. Bởi thời gian chào đón các vị chư thiên cai quản năm mới và thời gian tiễn đưa các vị chư thiên cai quản năm cũ rất nhanh.