Mobile - Money cộng hưởng, bổ trợ cùng các dịch vụ ngân hàng tạo hệ sinh thái thanh toán năng động, bao trùm phục vụ người dân

Mobile-Money đã và đang đi vào cuộc sống

Phát biểu tại Hội thảo “Đẩy mạnh phát triển Mobile-Money tại Việt Nam” do Báo Lao Động phối hợp với Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) và Cục Viễn thông của Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức sáng ngày 11/5, ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước cho biết, sau 6 tháng thực hiện thí điểm triển khai dịch vụ Mobile-Money, các doanh nghiệp thí điểm (Tổng Công ty Truyền thông – VNPT-Media, Tổng Công ty Viễn thông MobiFone, Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông quân đội – Viettel) đã đạt được những kết bước đầu quả khả quan, đảm bảo an ninh an toàn, góp phần phát triển thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM), tăng cường tiếp cận, sử dụng các dịch vụ tài chính, đặc biệt tại khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo của Việt Nam.

Ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước phát biểu tại hội thảo

Số liệu thống kê từ Vụ Thanh toán cho thấy, tính đến cuối tháng 3/2022, đã có hơn 1,1 triệu khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ Mobile - Money, trong đó số lượng khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo là gần 660.000 khách hàng (chiếm hơn 60% tổng số khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ). Hơn 3.000 điểm kinh doanh được thiết lập, trong đó: số lượng điểm kinh doanh thuộc vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo là khoảng gần 900 điểm, chiếm khoảng 30% tổng số điểm kinh doanh được thiết lập.

Đối với đơn vị chấp nhận thanh toán (ĐVCNTT) số liệu cho biết, tổng số ĐVCNTT được thiết lập đến cuối tháng 3/2022 là hơn 12.800 ĐVCNTT, trong đó chủ yếu là các ĐVCNTT cung ứng dịch vụ thiết yếu như điện, nước, giáo dục,…

Về giao dịch bằng dịch vụ Mobile-Money: Đến cuối tháng 3/2022, tổng số lượng giao dịch đã đạt hơn 8,5 triệu giao dịch với tổng giá trị hơn 370 tỷ đồng.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Trương Quang Việt, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Dịch vụ số Viettel cho biết, sau 4 tháng chính thức triển khai có tới 70% thuê bao kích hoạt tài khoản Tiền di động trên Viettel Money đều nằm ở các vùng sâu, vùng xa; đặc biệt, trung bình mỗi thuê bao phát sinh tới 10 giao dịch chuyển tiền, mua bán trực tuyến. “Có thể thấy Mobile-Money đang từng bước góp phần mang tài chính số và thói quen chi tiêu không tiền mặt thâm nhập vào mọi mặt của đời sống người dân, đặc biệt là các nhóm yếu thế, trước đây chưa có cơ hội tiếp xúc với tiện ích tài chính, ngân hàng”, ông Trương Quang Việt nhấn mạnh.

Với các kết quả đạt được như trên, ông Lê Anh Dũng cho rằng, việc triển khai thí điểm dịch vụ Mobile-Money đã đáp ứng nhu cầu thiết thực của người dân, nhất là nhóm người dân chưa có tài khoản ngân hàng hoặc chưa được tiếp cận đầy đủ dịch vụ ngân hàng (unbanked/underbanked), đã và đang đi vào cuộc sống. Mobile-Money là một trong những giải pháp quan trọng thuộc đề án phát triển thanh toán không tiền mặt giai đoạn 2021-2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định 1813/QĐ-TTg ngày 28.10.2021.

Vẫn còn những khó khăn tác động đến sự phát triển Mobile-Money

Bên cạnh những thành quả đạt được, tại hội thảo, các nhà quản lý và đại diện các doanh nghiệp viễn thông đang triển khai thí điểm cho biết, quá trình triển khai Mobile-Money cũng đang gặp phải một số khó khăn do đây là dịch vụ mới, trong giai đoạn đầu thí điểm cần phải tiếp cận với nhiều đối tượng khách hàng để tuyên truyền, quảng bá lợi ích của dịch vụ nhằm thu hút, tạo thói quen cho khách hàng. Đồng thời, việc phát triển điểm kinh doanh tại các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa tốn khá nhiều nguồn lực do khoảng cách địa lý và số lượng doanh nghiệp tại các khu vực này còn hạn chế.

Toàn cảnh hội thảo

Theo ông Trương Quang Việt, để người dân có đủ nhận thức và sự tin tưởng để sử dụng Mobile Money, chuyển đổi dần từ sử dụng tiền giấy sang cuộc sống không tiền mặt, thay đổi toàn diện thói quen và hưởng lợi trực tiếp từ nền kinh tế số… sẽ là đề bài chung để Nhà nước cùng các cơ quan báo chí, các ngân hàng, các đơn vị triển khai tiền di động cùng đồng hành, phối hợp để giải quyết.

Khẳng định Mobile-Money có rất nhiều tiện ích. Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Tấn, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Dịch vụ viễn Thông VNPT (VinaPhone) cho rằng, để người dân, nhất là người dân vùng sâu, vùng xa dễ sử dụng thì vấn đề đầu tiên là cần phải đơn giản trong sử dụng. 

Số liệu từ VNPT tính đến hết tháng 3/2022 cho thấy, tổng số khách hàng đăng ký sử dụng dịch vụ nhưng không thành công do không đáp ứng các yêu cầu tại VNPT-Media là 156.351 người, chiếm 30% tổng khách hàng đăng ký sử dụng dịch vụ. 

Đại diện của VinaPhone cho rằng vấn đề này có thể xử lý đơn giản bằng cách sử dụng cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia. “Nếu như nhà mạng tiếp cận được nguồn này thì khách hàng không cần nhiều bước phức tạp mà có thể sử dụng Mobile-Money ngay", ông Nguyễn Văn Tấn nói.

Để Mobile-Money phát triển được an toàn và hiệu quả

Để có thể giúp hình thức thanh toán này phát triển bền vững và đi vào đời sống của người dân, đại diện của VinaPhone kiến nghị, xem xét cho phép thuê bao di động không cần thực hiện định danh lại, đồng thời không cần đáp ứng yêu cầu đã sử dụng liên tục trong ít nhất 3 tháng liền kề tính đến thời điểm đăng ký mở và sử dụng dịch vụ Mobile-Money (do tại thời điểm đăng ký mới của dịch vụ di động, nhà mạng đã thực hiện định danh, xác thực theo các quy định của Chính phủ về đăng ký thuê bao di động). Đồng thời, cho phép khách hàng sử dụng Mobile-Money của các nhà mạng thực hiện thí điểm có thể chuyển/nhận tiền với nhau.

Trong khi đó, bà Phạm Minh Tú, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ số MobiFone kiến nghị, các cơ quan quản lý cho phép các nhà mạng kết nối vào cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư để việc đăng ký không sai so với Chứng minh thư nhân dân cũ. Đồng thời đại diện của MobiFone cũng đề nghị cơ quan quản lý Nhà nước có những công cụ hỗ trợ nhà mạng tuyên truyền rộng rãi, cũng như có những chính sách mở tài khoản Mobile.

Về phía Viettel, ông Trương Quang Việt đề xuất đẩy mạnh các hoạt động giải ngân, hỗ trợ sản xuất kinh doanh cho nhóm đối tượng yếu thế, người dân ở vùng sâu, vùng xa thông qua tài khoản tiền di động. Để tiền di động vừa là phương thức vừa là động lực cải thiện kinh tế người dân, kích thích sử dụng và đưa tiền di động đến gần hơn với đời sống. 

“Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân. Việc bắt đầu triển khai thí điểm Mobile-Money chính là một trong những bước đi quan trọng nhất, đóng vai trò kéo gần khoảng cách giữa các đối tượng trong xã hội, nối liền và thúc đẩy dòng chảy giao thương trên cả nước. Hành trình này mới chỉ vừa bắt đầu và tôi tin rằng nỗ lực phối hợp từ tất cả các bộ, ban, ngành, các đơn vị có mặt tại đây sẽ là lời giải cho sự bùng nổ kinh tế số của Việt Nam trong thời gian tới”, ông Trương Quang Việt chia sẻ.

Trước các đề xuất của nhà mạng về việc cho phép các nhà mạng kết nối vào cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư, ông Phan Đức Hiệp, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư, căn cước công dân (Bộ Công an) cho biết, Bộ Công an đã chủ trì làm việc cùng với các nhà mạng xây dựng quy trình, quy chế phối hợp để triển khai thực hiện kết nối để làm sạch thuê bao di động, giải quyết tình trạng sim rác trên nền tảng dữ liệu dân cư. Cấp tài khoản Mobile Money, cấp sim chính chủ gắn với việc cấp tài khoản định danh điện tử cho công dân.

Hiện nay, Bộ Công an đang triển khai thí điểm việc xác thực thẻ căn cước công dân thật/giả, xác thực thông tin cơ bản, thông tin sinh trắc với dữ liệu được lưu trữ trong chip của thẻ căn cước công dân nhằm tránh các rủi ro, gian lận trong hoạt động tài chính, ngân hàng, viễn thông, công chứng và các giao dịch dân sự, thủ tục khác. “Các nhà cung cấp dịch vụ Mobile Money tích hợp giải pháp này là cần thiết nhằm tránh các rủi ro trong hoạt động xác minh tài khoản qua ứng dụng trực tuyến và các quầy giao dịch, điểm tiếp nhận trực tiếp”, ông Phan Đức Hiệp nhấn mạnh.

Còn dưới góc nhìn của Ngân hàng Nhà nước, ông Lê Anh Dũng cũng ghi nhận những vướng mắc của doanh nghiệp trong quá trình triển khai thí điểm. Dù vậy, ông Dũng cũng khẳng định, NHNN có mấy nguyên tắc không thỏa hiệp, đó là: phải bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, nhất là vấn đề bảo mật; phải bảo vệ an toàn tài chính (eKYC, phòng chống rửa tiền…), Mobile-Money hoạt động như dịch vụ tài chính thì phải tuân thủ các nguyên tắc trên.

Do đó, để đảm bảo việc triển khai dịch vụ Mobile-Money được an toàn và hiệu quả, tăng được số người dùng đăng ký sử dụng dịch vụ cũng như tăng trưởng về khối lượng/giá trị giao dịch, dịch vụ Mobile-Money đem lại những giá trị, tiện ích thiết thực cho người dân, ông Lê Anh Dũng cho biết, trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền Thông, Bộ Công an theo dõi, bám sát, đánh giá tình hình triển khai thí điểm dịch vụ Mobile-Money; đồng thời hướng dẫn, giải đáp vướng mắc hoặc vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai dịch vụ Mobile-Money của doanh nghiệp thí điểm.

Cùng với đó, ông Lê Anh Dũng cũng đề nghị các doanh nghiệp thực hiện thí điểm cũng cần tiếp tục: Triển khai các hình thức, biện pháp tuyên truyền, thuyết phục các điểm kinh doanh kết hợp với khích lệ kinh tế giai đoạn đầu triển khai dịch vụ cho thấy những lợi ích phi tài chính như tăng lượng khách hàng đến điểm kinh doanh, có thêm nguồn thu từ phí hoa hồng khi có tập khách hàng quen thuộc; đảm bảo tuân thủ đầy đủ các nội dung liên quan quy định về mục tiêu, phạm vi thực hiện thí điểm, nội dung thí điểm, tổ chức thực hiện, các hành vi bị cấm theo quy định tại Quyết định 316/QĐ-TTg; Phối hợp với các đơn vị liên quan, triển khai, thúc đẩy thanh toán dịch vụ công, các khoản trợ cấp Chính phủ qua dịch vụ Mobile-Money.

Với các giải pháp đưa ra, ông Lê Anh Dũng kỳ vọng: “Mobile - Money sẽ có sự tăng tốc về lượng khách hàng sử dụng dịch vụ, đi kèm với tăng trưởng về doanh số giao dịch, mở rộng mạng lưới điểm kinh doanh, đơn vị chấp nhận thanh toán, cộng hưởng, bổ trợ cùng các dịch vụ ngân hàng hiện hữu, tạo nên hệ sinh thái thanh toán năng động, bao trùm để phục vụ người dân”.