Những yếu tố cản trở việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang được hai tổ chức xếp hạng thị trường là MSCI và FTSE Russell xếp vào nhóm 3 - thị trường cận biên. Riêng FTSE Russell đưa Việt Nam vào danh sách nhóm chờ nâng hạng lên nhóm thị trường mới nổi do thị trường chứng khoán Việt Nam được đánh giá là quá lớn nếu để ở mức thị trường cận biên.

Ảnh minh họa

Trong kết quả xếp hạng thị trường tháng 9/2023 của FTSE Russell, Việt Nam vẫn chưa được nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary Emerging market) dù đã được thêm vào danh sách theo dõi từ năm 2018 do vẫn chưa đáp ứng được tiêu chí “Chu kỳ thanh toán (DvP)” - vốn đang ở được xếp ở mức “hạn chế” (Restricted).

Nguyên nhân là do thông lệ thị trường về việc kiểm tra trước giao dịch, đảm bảo có vốn trước khi thực hiện giao dịch. Thị trường cũng chưa gặp phải các giao dịch thất bại nào, do đó mục “thanh toán - chi phí liên quan tới giao dịch thất bại” chưa được đánh giá.

Được biết, sau khi giá cổ phiếu giảm trên toàn thế giới vào tháng 10/1987, các ngân hàng trung ương trong G10 đã tăng cường các thủ tục thanh toán và loại bỏ rủi ro khi việc giao dịch chứng khoán có thể được thực hiện mà không cần thanh toán, hoặc thanh toán có thể được thực hiện mà không cần giao hàng. Quy trình DvP làm giảm các rủi ro này cho bên đối tác.

Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Khối khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta chỉ rõ, vấn đề lớn nhất của DvP hiện nay trên thị trường chứng khoán Việt Nam là tỷ lệ ký quỹ của nhà đầu tư nước ngoài của các công ty chứng khoán có phần bị hạn chế. Trong đó nổi cộm là yêu cầu ký quỹ trước giao dịch, từ đó dẫn đến thiếu tiêu chí sai sót, rủi ro trong thanh toán.

Đối với ký quỹ trước giao dịch (Pre-funding), bản chất của vấn đề là tiền và chứng khoán được chuyển giao đồng thời, nghĩa là người mua phải có đầy đủ tiền trước khi đặt lệnh giao dịch. Điểm mấu chốt mà nhà đầu tư quan ngại là tiền phải chuyển vào thị trường chứng khoán Việt Nam 100% trước khi đặt lệnh giao dịch chứ không phải là chuyển vào thời điểm phải thanh toán.

Và chuyển tiền vào thị trường chứng khoán Việt Nam trước khi đặt lệnh giao dịch được hiểu rằng có thể lệnh được khớp hoặc có thể không. Nếu lệnh không được khớp thì tiền lại phải chuyển ra, điều này liên quan đến việc mất cơ hội đầu tư khác, liên quan đến chuyển đổi đồng tiền, đến ngoại hối, chênh lệch tỷ giá cũng như khoảng thời gian mất đi để thực hiện những thủ tục này.

Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia cũng nhấn mạnh về việc tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài, bởi đây là tiêu chí mà cả 2 tổ chức xếp hạng MSCI và FTSE Russell đều lưu ý đối với việc nâng hạng của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Thực tế, tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài ở Việt Nam tương đối thấp. Chẳng hạn, một số cổ phiếu ở nhóm ngân hàng chỉ giới hạn tỷ lệ 30%, và cổ phiếu nhiều doanh nghiệp khác bị giới hạn tỷ lệ sở hữu 40%.

Chưa kể, theo phản ánh của các tổ chức nước ngoài, nhà đầu tư nước ngoài không biết "room" ngoại cụ thể của doanh nghiệp là bao nhiêu nên khó để đưa ra quyết định đầu tư. Những yếu tố này không tạo sự hấp dẫn đối với nhà đầu tư nước ngoài.

UBCKNN làm việc với FTSE Rusell trong công tác nâng hạng thị trường Sáng ngày 16/10, UBCKNN có buổi làm việc với đại diện FTSE Russell, cập nhật các thông tin chính sách/thị trường, định hướng giải pháp ...

Reuters: Việt Nam sắp có bước tiến trong việc nâng hạng thị trường chứng khoán Theo Reuters, Việt Nam đang có kế hoạch nới lỏng các quy trình thanh toán trên thị trường chứng khoán cho các nhà đầu tư ...

Reuters: Việt Nam nới lỏng quy định thanh toán cho NĐT ngoại, hướng tới nâng hạng thị trường Nguồn tin độc quyền của Reuters cho hay, Việt Nam đang có kế hoạch nới lỏng các thủ tục thanh toán trên thị trường chứng ...