Thông tin trên Báo điện tử Pháp Luật thành phố Hồ Chí Minh (plo.vn), UBND Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đang tăng tốc công tác chuẩn bị cho đoạn tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đi qua địa bàn, đặc biệt là các khu vực trọng yếu như ga Thủ Thiêm và Depot Long Thành. Đây được xem là bước đi cụ thể hóa chỉ đạo của Chính phủ nhằm khởi động siêu dự án hạ tầng quan trọng nhất của quốc gia trong thời gian ngắn tới.

Giao nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành

Theo chỉ đạo mới nhất từ Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được, Sở Tài chính được giao chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng và Sở Nông nghiệp – Môi trường trong việc tham mưu lập, thẩm định và phê duyệt dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho đoạn tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam qua địa phận TP. Đồng thời, cơ quan này cũng có trách nhiệm đề xuất phương án bố trí vốn triển khai, đảm bảo tiến độ giải phóng mặt bằng theo yêu cầu từ Trung ương.

Song song, Sở Xây dựng chịu trách nhiệm điều phối việc rà soát hướng tuyến, ranh giới dự án để đảm bảo không chồng lấn với các quy hoạch hiện hữu tại TP.HCM, đặc biệt tại khu vực Thủ Thiêm – nơi dự kiến sẽ trở thành ga đầu mối hiện đại kết nối đường sắt tốc độ cao với các tuyến metro và hệ thống xe buýt nhanh trong tương lai.

Cùng với đó, Sở Xây dựng phối hợp với Sở Nội vụ tham mưu bổ sung nhiệm vụ cho tổ giúp việc thuộc Ban chỉ đạo phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM, phục vụ công tác điều phối liên ngành và báo cáo tiến độ thường xuyên.

Đẩy mạnh phát triển đô thị theo mô hình TOD

Một điểm đáng chú ý trong chỉ đạo lần này là việc TP.HCM đặt mục tiêu phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit-Oriented Development) tại hai khu vực trọng điểm là ga Thủ Thiêm và Depot Long Thành. Mô hình này hướng đến việc tối ưu hóa quỹ đất quanh các ga đường sắt, hình thành các trung tâm đô thị vệ tinh tích hợp giữa nhà ở, thương mại, giáo dục và dịch vụ công cộng – từ đó giảm phụ thuộc vào phương tiện cá nhân và gia tăng hiệu quả sử dụng hạ tầng giao thông công cộng.

Sở Nông nghiệp – Môi trường sẽ rà soát, cập nhật quỹ đất, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất để phục vụ các khu tái định cư và khu đô thị TOD. Đồng thời, phối hợp với Sở Xây dựng và các bên liên quan để trình UBND TP kế hoạch triển khai tổng thể.

Chính phủ yêu cầu khởi động giải phóng mặt bằng trong tháng 8

Trước đó, ngày 16/6, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp với các bộ ngành và địa phương liên quan nhằm thúc đẩy công tác giải phóng mặt bằng cho tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đây là công trình mang tầm chiến lược quốc gia, có tác động lan tỏa lớn đến phát triển vùng và giảm tải cho hàng không – đường bộ.

Theo chỉ đạo, công tác giải phóng mặt bằng – bao gồm cả tái định cư – phải được khởi động từ tháng 8/2025, hoàn thành cơ bản trong năm 2026. Việc chậm trễ sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ tiến độ triển khai dự án.

Tổng quan dự án và các nhà đầu tư quan tâm

Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam có chiều dài khoảng 1.541km, kết nối ga Ngọc Hồi (Hà Nội) với ga Thủ Thiêm (TP.HCM), tổng vốn đầu tư lên tới hơn 67 tỷ USD. Tuyến dự kiến có 23 nhà ga, bao gồm 5 ga hàng hóa, với tốc độ thiết kế lên tới 350km/h.

Hiện tại, có ít nhất 5 doanh nghiệp và liên danh trong và ngoài nước chính thức bày tỏ quan tâm, gửi đề xuất đầu tư dự án đến các cơ quan chức năng, bao gồm: VinSpeed (thuộc Vingroup), Thaco Group, liên danh Mekolor – Great USA, CTCP Xây dựng Thăng Long Quốc gia và Tổng công ty Vận tải Đường sắt Việt Nam.

Trong đó, VinSpeed và Thaco cùng đề xuất mô hình đầu tư hỗn hợp với 20% vốn tự có, phần còn lại huy động hoặc đề nghị vay vốn Nhà nước theo cơ chế ưu đãi. Đáng chú ý, liên danh Mekolor – Great USA cam kết có thể tự thu xếp toàn bộ 100 tỷ USD, tuy nhiên hiện đang gây nhiều tranh cãi về tính thực tiễn và năng lực tài chính.