Tác động của DeepSeek đến thị trường công nghệ Việt Nam

DeepSeek mở ra nhiều cơ hội

Dù mới thành lập hơn 1 năm, DeepSeek đã ra mắt nhiều mô hình AI, nổi bật là DeepSeek R1 và DeepSeek R1 Zero. Đặc trưng của công nghệ AI do DeepSeek tạo ra là xử lý một cách thông minh và hiệu quả nhờ kỹ thuật tính toán thời gian suy luận, nghĩa là chỉ kích hoạt những phần liên quan nhất của hệ thống để đưa ra câu trả lời cho mỗi truy vấn, thay vì truy xuất toàn bộ thông tin từ cơ sở dữ liệu khổng lồ của hệ thống.

DeepSeek còn là mô hình có khả năng suy luận, đạt hiệu quả tính toán cao. Thay vì đưa ra phản hồi trực tiếp, mô hình này thực hiện nhiều lần suy luận qua một truy vấn, tiến hành chuỗi suy nghĩ, đồng thuận và phương pháp tìm kiếm để tạo ra câu trả lời tốt nhất. Khả năng suy luận của DeepSeek R1 rất mạnh mẽ, tương đương với OpenAI o1. Nó có thể giải quyết những bài toán phức tạp như toán học và lập trình với độ chính xác cao.

Chi phí để huấn luyện các mô hình AI của DeepSeek thấp hơn nhiều so các mô hình AI của các công ty Mỹ. Chẳng hạn, DeepSeek V3 (mô hình cơ sở để tạo nên DeepSeek R1) là 5,58 triệu USD, bằng khoảng 3-5% so với chi phí để tạo ra mô hình o1 của OpenAI. Ngoài ra, DeepSeek là hệ thống mở và miễn phí, người dùng có thể tải về và chạy trên máy cá nhân hoặc dùng để phát triển các ứng dụng của mình. Có thể nói, sự ra đời của DeepSeek đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc tạo ra các mô hình AI mạnh mẽ, tiết kiệm chi phí và dễ tiếp cận hơn cho cộng đồng.

Với thị trường công nghệ tại Việt Nam, DeepSeek có tác động rất lớn, từ việc tiếp cận công nghệ mới, tăng cường hợp tác kinh doanh cho đến thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chính sách và quản lý nhà nước về AI. DeepSeek có thể mang đến các giải pháp AI tiên tiến, giúp các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận công nghệ mới và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường. Cụ thể, DeepSeek có thể mang đến các giải pháp AI và công nghệ phân tích dữ liệu hiện đại, giúp các doanh nghiệp và tổ chức Việt Nam tiếp cận với công nghệ mới nhất trên thế giới. Thông qua hợp tác với DeepSeek, các công ty Việt Nam có thể học hỏi và tích lũy kinh nghiệm trong việc phát triển và ứng dụng AI, từ đó nâng cao năng lực công nghệ nội địa. Việc tiếp cận công nghệ AI từ DeepSeek có thể giúp các doanh nghiệp Việt Nam cải thiện hiệu quả hoạt động, tối ưu hóa quy trình và phát triển sản phẩm mới, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.

DeepSeek có thể hợp tác với các công ty công nghệ Việt Nam để phát triển các sản phẩm và dịch vụ AI phù hợp với thị trường địa phương. Việc hợp tác có thể được tiến hành trong nhiều lĩnh vực như: phát triển giải pháp AI phù hợp với nhu cầu cụ thể của thị trường Việt Nam (giải pháp AI tùy chỉnh); các giải pháp AI cho bán lẻ và thương mại điện tử, tích hợp công nghệ AI vào sản phẩm hiện có (nâng cấp sản phẩm và dịch vụ hiện tại, tăng tính cạnh tranh trên thị trường).

Các giải pháp AI do DeepSeek cung cấp có thể dự đoán nhu cầu vận chuyển, quản lý giao thông thông minh, tối ưu hóa tuyến đường vận tải, giảm chi phí và thời gian vận chuyển; phát triển các hệ thống quản lý giao thông thông minh, giảm ùn tắc và tai nạn giao thông. Trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, DeepSeek cho phép các ngân hàng đổi mới, cải thiện hiệu quả và nâng cao trải nghiệm của khách hàng; áp dụng các công nghệ mới, hợp lý hóa hoạt động và cung cấp các dịch vụ kỹ thuật số tiên tiến; phân tích rủi ro và phát hiện gian lận; phát triển các công cụ tư vấn đầu tư tự động, giúp khách hàng đưa ra quyết định đầu tư thông minh hơn.

Các mô hình AI của DeepSeek có thể phân tích dữ liệu nông nghiệp, giúp nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp tối ưu hóa sản xuất và giảm thiểu rủi ro; dự báo thời tiết và mùa vụ, giúp nông dân lập kế hoạch sản xuất hiệu quả hơn. Đối với thương mại điện tử và bán lẻ, DeepSeek có thể cung cấp các giải pháp AI để phân tích hành vi khách hàng, giúp các doanh nghiệp bán lẻ và thương mại điện tử tối ưu hóa chiến lược marketing và bán hàng; cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm, gia tăng sự hài lòng của khách hàng.

Trong giáo dục và đào tạo, DeepSeek có thể hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu, và trung tâm đào tạo tại Việt Nam để tổ chức các chương trình đào tạo, cung cấp các khóa học về AI, machine learning (máy học), phân tích dữ liệu; tổ chức các hội thảo khoa học, workshop (thảo luận, trao đổi kiến thức, phương pháp và kỹ năng có tính mở), hoặc chương trình trao đổi chuyên gia để chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức với các doanh nghiệp và nhà nghiên cứu Việt Nam.

Trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe, DeepSeek có thể hợp tác với các bệnh viện và phòng khám tại Việt Nam để phát triển các giải pháp AI hỗ trợ chẩn đoán và điều trị bệnh; quản lý và phân tích hồ sơ bệnh án điện tử, nghiên cứu y học, giúp cải thiện chất lượng dịch vụ, mang lại lợi ích lớn cho ngành y tế.

DeepSeek có thể hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam trong các dự án nghiên cứu và phát triển (R&D) để phát triển công nghệ mới hoặc cải tiến các giải pháp hiện có; ứng dụng AI vào các ngành công nghiệp truyền thống: như nông nghiệp, sản xuất, và logistics để nâng cao hiệu quả và năng suất. Sự hiện diện của DeepSeek có thể thúc đẩy các công ty Việt Nam thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tăng cường đầu tư vào AI và công nghệ dữ liệu lớn để không bị tụt hậu.

DeepSeek còn tác động mạnh mẽ đến chính sách và quản lý nhà nước, thúc đẩy Chính phủ xây dựng các chính sách và quy định cụ thể về phát triển và ứng dụng AI, đảm bảo an toàn và bảo mật dữ liệu; có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo dữ liệu người dùng và doanh nghiệp Việt Nam không bị lạm dụng hoặc rò rỉ. Chính phủ còn có thể đưa ra các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ Việt Nam phát triển, giảm thiểu sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài.

Nguy cơ và thách thức

Tuy nhiên, sự xuất hiện của DeepSeek không chỉ mang đến cơ hội mà còn đặt ra nhiều thách thức. Trước hết là sự cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực AI, nhất là giữa Trung Quốc và Mỹ, cả về đổi mới công nghệ, dữ liệu, ứng dụng, thu hút nguồn nhân lực, quản lý AI và thị trường toàn cầu.

Trung Quốc sẽ tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu và phát triển AI, đặc biệt trong các lĩnh vực như học sâu, xử lý ngôn ngữ tự nhiên và thị giác máy tính; phát huy lợi thế từ nguồn dữ liệu khổng lồ của mình để xây dựng các mô hình AI chính xác và hiệu quả hơn. Các công ty công nghệ Trung Quốc như DeepSeek sẽ mở rộng ra thị trường AI toàn cầu, đặc biệt là các nước đang phát triển và các quốc gia thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI); đầu tư mạnh vào giáo dục và đào tạo nhân tài AI thông qua các chương trình học bổng và hợp tác quốc tế; tăng cường ứng dụng AI vào quản lý nhà nước và an ninh quốc gia.

Trong khi đó, Mỹ duy trì lợi thế về công nghệ nền tảng, đặc biệt trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI), AI đạo đức và các ứng dụng AI tiên tiến. Mỹ phát huy lợi thế đã có về chất lượng dữ liệu và khả năng thu thập dữ liệu đa dạng từ khắp nơi trên thế giới; tiếp tục phát triển các ứng dụng AI trong lĩnh vực tài chính, công nghệ sinh học, các ngành công nghiệp sáng tạo, biến đổi khí hậu và y tế toàn cầu. Mỹ tập trung vào phát triển AI có trách nhiệm, minh bạch và tuân thủ các tiêu chuẩn đạo đức; duy trì sự thống trị thị trường AI toàn cầu thông qua các công ty công nghệ lớn và lợi thế về đào tạo nhân lực AI so với Trung Quốc.

Đối với Việt Nam, sự xuất hiện của DeepSeek có thể tạo ra sức ép cạnh tranh lớn đối với các công ty công nghệ trong nước, đặc biệt là các startup AI. Sức ép cạnh tranh này là do DeepSeek sở hữu công nghệ AI và phân tích dữ liệu hàng đầu, có lợi thế về độ chính xác và hiệu quả. Nguồn lực tài chính của DeepSeek dồi dào để đầu tư vào R&D và mở rộng thị trường. Với dân số lớn, thị trường công nghệ phát triển nhanh, lượng dữ liệu khổng lồ sẽ được cung cấp để huấn luyện các mô hình AI. DeepSeek cũng có kinh nghiệm triển khai các giải pháp AI ở nhiều quốc gia, giúp họ hiểu rõ nhu cầu thị trường và tối ưu hóa sản phẩm.

Thị phần của các công ty công nghệ trong nước có thể bị giảm nếu DeepSeek thu hút khách hàng lớn tại Việt Nam, bao gồm các tập đoàn, doanh nghiệp vừa và nhỏ, thông qua các giải pháp AI hiệu quả và chi phí cạnh tranh. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể chuyển sang sử dụng dịch vụ của DeepSeek do công nghệ tiên tiến và chi phí hợp lý, khiến các công ty trong nước khó giữ chân khách hàng hiện tại.

Áp lực tài chính và nhân lực có thể tạo ra đối với các công ty công nghệ Việt Nam vì buộc phải đầu tư nhiều hơn vào R&D và nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh với DeepSeek. Nhân lực công nghệ của Việt Nam cũng có thể bị DeepSeek thu hút thông qua mức lương và điều kiện làm việc hấp dẫn, khiến các công ty trong nước khó cạnh tranh trong việc tuyển dụng và giữ chân nhân viên giỏi.

Sự hiện diện của DeepSeek cũng xuất hiện nguy cơ phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài. Nếu các doanh nghiệp Việt Nam quá phụ thuộc vào giải pháp của DeepSeek sẽ dẫn đến hạn chế sự phát triển độc lập của ngành công nghệ trong nước. Việc sử dụng các giải pháp AI từ DeepSeek có thể tiềm ẩn rủi ro về bảo mật dữ liệu, đặc biệt khi dữ liệu nhạy cảm được xử lý bởi một công ty nước ngoài.

Trong từng lĩnh vực ứng dụng các giải pháp AI của DeepSeek, các doanh nghiệp và tổ chức tại Việt Nam cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Chẳng hạn, việc triển khai DeepSeek trong lĩnh vực tài chính phải đối mặt với một số thách thức, bao gồm thiếu cơ sở hạ tầng để hỗ trợ các công nghệ AI tiên tiến, các rào cản pháp lý tiềm ẩn xung quanh quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu, nhu cầu về nhân sự có kỹ năng để sử dụng hiệu quả các khả năng của DeepSeek; sự phản ứng đối với sự thay đổi từ các tổ chức tài chính truyền thống và sự thiếu tin tưởng của công chúng vào các hệ thống AI mới.

Ngoài ra, DeepSeek cũng có thể tạo ra sự chênh lệch công nghệ. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận và ứng dụng công nghệ AI của DeepSeek do chênh lệch về trình độ kỹ thuật và nguồn lực.

Tận dụng cơ hội và giảm thiểu rủi ro

Để tận dụng được các cơ hội phát triển thị trường AI tại Việt Nam, Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ tài chính và pháp lý để thúc đẩy phát triển AI và công nghệ dữ liệu lớn trong nước; khuyến khích hợp tác giữa các doanh nghiệp trong nước và DeepSeek để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ phù hợp với thị trường Việt Nam. Tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng dữ liệu và công nghệ thông tin để tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển và ứng dụng AI. Thành lập các trung tâm nghiên cứu AI để tập trung nguồn lực và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Xây dựng các quy định pháp lý chặt chẽ về bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư, đảm bảo dữ liệu nhạy cảm của người dùng và doanh nghiệp Việt Nam không bị lạm dụng hoặc rò rỉ. Kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng AI, đảm bảo các giải pháp AI được sử dụng một cách minh bạch, có trách nhiệm và tuân thủ các tiêu chuẩn đạo đức xã hội. Thúc đẩy giáo dục và đào tạo, đưa các môn học về AI và dữ liệu lớn vào chương trình giáo dục đại học và sau đại học để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Khuyến khích hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo để nâng cao trình độ chuyên môn của nhân lực trong nước.

Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức về AI cho cộng đồng và xã hội; tạo ra các diễn đàn trao đổi và thảo luận về AI để khuyến khích sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp, nhà nghiên cứu và người dân; hỗ trợ các dự án cộng đồng sử dụng AI để giải quyết các vấn đề xã hội, từ đó nâng cao nhận thức và sự chấp nhận của cộng đồng đối với công nghệ này.

Các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam có thể hợp tác với DeepSeek để tiếp cận công nghệ tiên tiến, học hỏi kinh nghiệm và phát triển các giải pháp AI phù hợp với thị trường địa phương; trở thành đối tác cung cấp dịch vụ hoặc sản phẩm phụ trợ cho DeepSeek, từ đó tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Tập trung vào các phân khúc nhỏ, nhóm đối tượng cụ thể (thị trường ngách) hoặc lĩnh vực chuyên biệt mà DeepSeek chưa có nhiều kinh nghiệm hoặc sự hiện diện. Đầu tư mạnh vào R&D, tạo ra các sản phẩm AI độc đáo và phù hợp với nhu cầu địa phương. Thay vì cạnh tranh trực tiếp, các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam có thể hợp tác với DeepSeek để học hỏi công nghệ và kinh nghiệm, đồng thời phát triển các giải pháp phù hợp với thị trường nội địa.

Tận dụng hiểu biết sâu sắc về thị trường và văn hóa địa phương để phát triển các sản phẩm và dịch vụ phù hợp với người dùng Việt Nam. Đặc biệt chú trọng đến việc xây dựng thương hiệu uy tín và tạo dựng niềm tin với khách hàng trong nước để giúp các công ty Việt Nam giữ vững vị thế trước sự cạnh tranh từ DeepSeek. Chủ động giải quyết các thách thức như phụ thuộc công nghệ, rào cản kỹ thuật, và rủi ro bảo mật dữ liệu để tối ưu hóa lợi ích từ hợp tác với DeepSeek. Chú trọng đào tạo và phát triển nhân lực AI, nâng cao kỹ năng về AI, machine learning, phân tích dữ liệu; tạo môi trường làm việc hấp dẫn và chính sách đãi ngộ tốt để thu hút và giữ chân nhân tài công nghệ.

Như vậy, DeepSeek mang đến nhiều cơ hội cho thị trường công nghệ Việt Nam, từ chuyển giao công nghệ, hợp tác kinh doanh, đến thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, sự hiện diện của DeepSeek cũng đặt ra thách thức về cạnh tranh, bảo mật dữ liệu và nguy cơ phụ thuộc công nghệ. Do đó, để tận dụng cơ hội và giảm thiểu rủi ro, Việt Nam cần xây dựng chiến lược phát triển AI bài bản, đầu tư vào nguồn nhân lực chất lượng cao và nhanh chóng thiết lập các quy định pháp lý chặt chẽ về an ninh dữ liệu và đạo đức AI.