Tăng năng lực cạnh tranh cho ngành thủy sản: VASEP gửi Thủ tướng 8 kiến nghị

Theo đó, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hỗ trợ tích cực trong vụ điều tra chống trợ cấp của Mỹ đối với ngành tôm Việt Nam, để ngành tôm có thể vượt qua các giai đoạn điều tra trong thời gian tới.

Dự báo xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ hồi phục dần trong năm 2024 và khả quan hơn vào nửa cuối năm.

Bên cạnh đó, kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương quan tâm và chỉ đạo việc xem xét bãi bỏ hạn ngạch đối với tôm Việt Nam xuất khẩu vào Hàn Quốc trong khuôn khổ Hiệp định Thương mại VKFTA tại kỳ rà soát trong năm 2024.

Từ thực trạng giá thức ăn nuôi trồng thủy sản đang cao, là nhân tố chính khiến sản phẩm thủy sản nuôi của Việt Nam đang rất khó cạnh tranh với các quốc gia khác, VASEP kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có chính sách kiểm soát giá thức ăn nhằm ổn định giá thành nguyên liệu, tăng sức cạnh tranh cho thủy sản Việt Nam. Cụ thể là giảm thuế nhập khẩu bã đậu nành để sản xuất thức ăn cho cá xuống 0% và tính điện 1 giá cho cơ sở nuôi tôm.

Về vấn đề giống tôm nuôi và cá tra, nhằm đảm bảo nguồn nguyên liệu sản xuất đạt chất lượng, giảm giá thành sản xuất, VASEP kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổng kết chương trình giống cá tra đã triển khai; và có các chính sách hỗ trợ đặc thù cho các đơn vị sản xuất giống cá tra theo quy chuẩn; Tăng cường kiểm soát chất lượng con giống, đảm bảo không có con giống kém chất lượng, dịch bệnh ra thị trường.

VASEP cũng kiến nghị Thủ tướng và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo xem xét rà soát các quy định kiểm soát an toàn thực phẩm hiện hành của Việt Nam và Châu Âu; theo đó điều chỉnh, sửa đổi phù hợp quy định kiểm soát an toàn thực phẩm nguyên liệu hải sản khai thác nhập khẩu để chế biến xuất khẩu vào EU.

Đồng thời, kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xem xét thay đổi quy định trong quy trình xác nhận truy xuất nguồn gốc IUU hiện nay: Đó là cấp giấy xác nhận khai thác S/C ngay cho chủ hàng khi chủ hàng đã hoàn thành việc bốc dỡ nguyên liệu từ tàu có sự giám sát của nhân viên cảng về chủng loại, khối lượng... tại cảng cá.

Ngoài ra, VASEP cũng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xem xét bổ sung quy định kiểm dịch đối với hàng thủy sản chuyển mục đích sử dụng sang tiêu thụ nội địa có nguồn gốc nhập khẩu để sản xuất xuất khẩu hoặc gia công xuất khẩu.

Cuối cùng, Hiệp hội kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quan tâm chỉ đạo 02 việc quan trọng: Thiết lập hệ thống dữ liệu đầu vào nguyên liệu, liên thông từ cảng cá đến trung ương và có kế hoạch xây dựng chợ đấu giá hải sản. Vì đây là cơ sở hạ tầng để làm tiền đề cho phát triển nghề cá bền vững và kinh tế biển.

Theo VASEP, lạm phát cao, nhu cầu giảm, tồn kho lớn, giá xuất khẩu giảm và những khó khăn, bất cập trong sản xuất kinh doanh trong nước khiến kết quả xuất khẩu thủy sản năm 2023 giảm 17% so với năm 2022, chỉ đạt 9 tỷ USD.

Trong đó, những mặt hàng chính là tôm, cá tra, cá ngừ đều giảm 16 - 20%. Xuất khẩu các loài cá khác giảm nhẹ 7%, cua ghẹ cũng giảm 4%. Xuất khẩu mực, bạch tuộc giảm 20% và nhuyễn thể có vỏ (nghêu, sò, ốc…) giảm 14%.

Về thị trường, năm 2023, xuất khẩu thủy sản sang hầu hết các thị trường đều giảm so với năm 2022. Top 5 thị trường gồm Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc – Hồng Kông (Trung Quốc), EU và Hàn Quốc đều bị sụt giảm từ 11 - 28% so với năm 2022.

Dự báo xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ hồi phục dần trong năm 2024 và khả quan hơn vào nửa cuối năm. Với sự thích nghi, điều chỉnh bối cảnh thị trường, dự báo kim ngạch xuất khẩu của ngành hồi phục trở lại mức 9,5 tỷ USD – 10 tỷ USD năm 2024. Trong đó, ngành tôm hướng tới mục tiêu 4 tỷ USD, cá tra đạt khoảng 1,9 tỷ USD, còn lại là các mặt hàng hải sản khai thác dự báo thu về khoảng 3,6 – 3,8 tỷ USD.