Thanh toán số bùng nổ trong mùa dịch COVID-19

Một khảo sát về thái độ thanh toán của người tiêu dùng Việt Nam do Visa vừa công bố cho thấy, việc sử dụng dụng ví điện tử, thanh toán không tiếp xúc qua thẻ và điện thoại thông minh, thanh toán bằng mã QR đều tăng mạnh mẽ trong thời kỳ đại dịch COVID-19.

Cụ thể, số liệu từ mạng lưới VisaNet cho thấy, tổng giá trị giao dịch của người tiêu dùng Việt Nam trên thẻ tín dụng và ghi nợ Visa tăng 34% trong quý I/2021 so với quý I/20202. Tỉ lệ giao dịch không tiếp xúc trên tổng số giao dịch trực tiếp của thẻ Visa tăng 230% so với cùng kỳ. Tỉ lệ tăng trưởng hằng năm của tổng giá trị giao dịch thương mại điện tử trong giai đoạn quý I/2021 tăng 5,5 lần so với quý IV/2020.

Tăng trưởng thanh toán không dùng tiền mặt đang tăng trưởng đáng kể qua tần suất sử dụng ví điện tử, thanh toán không tiếp xúc và mã QR. Visa cho biết, thanh toán thẻ không tiếp xúc được dùng nhiều nhất trong danh mục thực phẩm và ăn uống, với 67% người tiêu dùng tăng cường sử dụng phương thức này trong năm 2020. Thanh toán qua mã QR cũng đã tăng vọt trong đại dịch, đặc biệt trong các giao dịch hàng ngày như thanh toán hóa đơn (71%), mua sắm trong lĩnh vực bán lẻ (58%) và tại siêu thị (57%).

"Mặc dù bị ảnh hưởng của dịch COVID-19 song hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM), tiếp tục đạt mức tăng trưởng cao", ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN chia sẻ.

Số liệu được ông Dũng cập nhật đến cuối tháng 3/2021 cho thấy, thanh toán điện tử qua Internet, điện thoại di động, QR code đạt được kết quả đáng ghi nhận, thu hút số lượng lớn khách hàng sử dụng. So với cùng kỳ 3 tháng đầu năm 2020, giao dịch qua kênh Internet đạt 156,2 triệu món với giá trị 8,1 triệu tỷ đồng (tăng tương ứng 55,9% về số lượng và 28,4% về giá trị); giao dịch qua kênh điện thoại di động đạt 395,05 triệu món với giá trị hơn 4,6 triệu tỷ đồng (tăng tương ứng 78% về số lượng và  103% về giá trị); giao dịch qua kênh QR code đạt 5,3 triệu món với giá trị 4.479 tỷ đồng (tăng tương ứng 83% về số lượng và 146% về giá trị).

Bên cạnh đó, hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng, hệ thống chuyển mạch tài chính hoạt động ổn định, an toàn. Trong 3 tháng đầu năm 2021, tổng số lượng giao dịch qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng đạt 37 triệu món với giá trị là hơn 31 triệu tỷ đồng (tăng 6,32% về số lượng và tăng 22,98% về giá trị giao dịch so với 3 tháng đầu năm 2020).​ Trong 3 tháng đầu năm 2021, Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử của Công ty cổ phần thanh toán quốc gia Việt Nam (Napas) cũng có sự tăng trưởng nhanh chóng, đạt 482,5 triệu món với giá trị gần 4,6 triệu tỷ đồng (tăng tương ứng 103,26% về số lượng và 147,65% về giá trị so với cùng kỳ năm 2020).

Cũng theo ông Dũng, để khuyến khích người dân TTKDTM, các chương trình miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán trực tuyến vẫn tiếp tục được NHNN và các TCTD triển khai thực hiện nhằm phục vụ tốt nhất cho nhu cầu thanh toán trực tuyến và góp phần hỗ trợ người dân, doanh nghiệp đối phó với dịch bệnh, góp phần đảm bảo an sinh xã hội và đời sống nhân dân.

Những số liệu từ Visa và NHNN cho thấy, người tiêu dùng Việt Nam đã nhanh chóng áp dụng các phương thức thanh toán mới mà không cần tiếp xúc trực tiếp, cụ thể là chạm để thanh toán. Visa cho biết, xu hướng này được khẳng định khi thanh toán không tiếp xúc bằng di động dần trở nên phổ biến, với mức tăng cao nhất trong các giao dịch thuộc lĩnh vực sức khỏe và thể thao (55%). Bên cạnh đó, có đến 88% người được khảo sát biết đến thanh toán không tiếp xúc bằng di động và 45% hiện đang sử dụng phương thức này.

Kết quả khảo sát của Visa cho biết, sự an toàn và tiện lợi là yếu tố thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ tiền mặt sang các hình thức thanh toán số, với 58% người được khảo sát nói rằng sự an toàn của thanh toán kỹ thuật số so với tiền mặt là lý do chính của sự thay đổi này và hơn một nửa (56%) cho rằng thanh toán số ít rắc rối hơn.

Trước đại dịch, người Việt Nam dành 3,1 giờ trực tuyến mỗi ngày nhưng trong thời gian giãn cách xã hội, con số đó đã tăng vọt lên 4,2 giờ một ngày vào lúc cao điểm. Số liệu thống kê từ khảo sát của Visa cũng thể hiện xu hướng này, với 85% người tiêu dùng đang sử dụng các ứng dụng thương mại điện tử trên điện thoại thông minh để mua sắm hàng hóa và dịch vụ ít nhất một lần một tuần và 44% người tiêu dùng lần đầu tiên mua sắm qua các kênh mạng xã hội kể từ khi đại dịch lan rộng.

Bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa tại Việt Nam và Lào cho biết, kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, Visa nhận thấy rằng thói quen mua sắm và thanh toán của người tiêu dùng Việt Nam đã thay đổi đáng kể khi người dân mong muốn những trải nghiệm mua sắm an toàn, tiện lợi hơn.

"Đó là lý do vì sao chúng ta thấy nhiều người lần đầu tiên sử dụng thanh toán không tiếp xúc và ngày càng nhiều công ty chuyển dịch sang nền tảng kỹ thuật số và các xu hướng này sẽ còn được duy trì. Sự sẵn sàng của doanh nghiệp và người tiêu dùng trước thanh toán số là bằng chứng cho thấy nỗ lực đầu tư vào công nghệ mới của chúng tôi đã được đánh giá cao, cũng như sự tin tưởng vào mức độ tiện lợi và bảo mật mà thanh toán không dùng tiền mặt mang lại”, bà Đặng Tuyết Dung chia sẻ.

Ngô Hải

Theo Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ