Cách nào để được công nhận nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp?

Mở rộng diện nhà đầu tư chuyên nghiệp

Theo quy định của Luật Chứng khoán cũ, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp chỉ bao gồm các một số tổ chức đặc thù như các ngân hàng thương mại, công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, tổ chức kinh doanh bảo hiểm, tổ chức kinh doanh chứng khoán. Các nhà đầu tư cá nhân được coi là nhà đầu tư “không chuyên”.

Luật Chứng khoán mới có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 đã mở rộng quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bao gồm cả các cá nhân và các tổ chức khác. Theo đó, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là nhà đầu tư có năng lực tài chính hoặc có trình độ chuyên môn về chứng khoán.

Các nhà đầu tư cá nhân đạt điều kiện nhất định cũng được công nhận là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bao gồm người có chứng chỉ hành nghề chứng khoán; cá nhân nắm giữ danh mục đầu tư ít nhất 2 tỷ đồng hoặc cá nhân có thu nhập chịu thuế ít nhất 1 tỷ đồng.

Cũng theo Luật Chứng khoán, chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được tham gia các đợt chào bán chứng khoán (bao gồm cổ phiếu và trái phiếu) riêng lẻ của công ty đại chúng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. Đối với quỹ thành viên, chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được tham gia góp vốn.

Cách nào xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp

Vào ngày cuối cùng của năm 2020, Chính phủ đã ban hành một số văn bản hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán mới. Theo đó Nghị định 155 quy định các tổ chức có trách nhiệm xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và hướng dẫn các thủ tục, tài liệu cần có để chứng minh và xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp đối với các cá nhân.

Theo một chuyên gia pháp chế chứng khoán, tổ chức phát hành, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán có trách nhiệm xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tham gia mua chứng khoán khi thực hiện chào bán chứng khoán riêng lẻ, đăng ký lập quỹ thành viên hoặc ủy quyền cho công ty chứng khoán thực hiện việc xác định.

Trường hợp ủy quyền, tổ chức phát hành, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán phải ký hợp đồng với công ty chứng khoán về việc xác định và lưu trữ tài liệu xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, trong đó quy định rõ quyền, trách nhiệm của các bên liên quan.

Đối với chứng khoán phát hành riêng lẻ được giao dịch tập trung trên hệ thống giao dịch của Sở giao dịch chứng khoán, công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư thực hiện giao dịch mua chứng khoán có trách nhiệm xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trước khi thực hiện giao dịch. Đối với chứng khoán phát hành riêng lẻ chưa được giao dịch tập trung, tổ chức đăng ký, lưu ký có trách nhiệm xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trước khi thực hiện chuyển quyền sở hữu.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư, trong thời hạn 1 năm kể từ thời điểm được công ty chứng khoán xác định là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, nhà đầu tư không phải thực hiện xác định lại tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp khi tham gia mua chứng khoán chào bán riêng lẻ, chứng chỉ quỹ thành viên.

Trường hợp nhà đầu tư đã mua chứng khoán chào bán riêng lẻ, chứng chỉ quỹ thành viên không phải xác định lại tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp khi thực hiện bán các chứng khoán đã mua.

Điều 5 Nghị định 155 quy định về tài liệu xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp yêu cầu nhà đầu tư cá nhân phải nộp chứng minh nhân dân, căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn giá trị sử dụng và xác nhận của các công ty chứng khoán về giá trị thị trường các danh mục chứng khoán đầu tư (trên 2 tỷ đồng). Hoặc nhà đầu tư có thể nộp hồ sơ khai thuế đã nộp cho cơ quan thuế hoặc chứng từ khấu trừ thuế của tổ chức, cá nhân chi trả trong năm gần nhất (có thu nhập chịu thuế từ 1 tỷ đồng trở lên).

Tuy nhiên, có nhà đầu tư khi hỏi nhân viên môi giới một số công ty chứng khoán thì được trả lời phải chờ hỏi lại bộ phận chức năng. Theo tìm hiểu của phóng viên thitruongtaichinhtiente.vn, một số công ty chứng khoán chưa có hướng dẫn rộng tãi cho nhà đầu tư cá nhân về thủ tục xác nhận nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Có thể là do thời điểm sát Tết nguyên đán, các hoạt động phát hành riêng lẻ còn trầm lắng và không phải nhà đầu tư cá nhân nào cũng có nhu cầu tham gia các đợt phát hành trái phiếu, cổ phiếu riêng lẻ.

Bùi Trang

Theo Tạp chí Thị trường Tài chính - Tiền tệ (link gốc)