Cải thiện năng suất lao động để nắm bắt tốt hơn các cơ hội trong tương lai

Nhận định trên vừa được Khối Nghiên cứu Kinh tế của Ngân hàng HSBC đưa ra trong Báo cáo Vietnam at a glance với tựa đề “Sự quan tâm các mặt hàng công nghệ không bị gián đoạn".

Trong báo cáo, các chuyên gia của HSBC nhận định: Việt Nam đã trỗi dậy mạnh mẽ hơn từ đại dịch, một phần là do xuất khẩu hàng điện tử phát triển khá tốt. Nhờ vào dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ổn định đổ vào lĩnh vực sản xuất công nghệ, Việt Nam đã thành công trong việc chuyển đổi thành nền sản xuất công nghệ chủ chốt, giành được thị phần đáng kể trong xuất khẩu điện thoại và chip xử lý.

Thống kê được HSBC đưa ra cho thấy, năm 2020, xuất khẩu hàng điện tử của Việt Nam đạt kỷ lục 96 tỷ USD, chiếm 34% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong khi đó, một thập niên trước (vào năm 2.000), kim ngạch xuất khẩu hàng điện tưr chỉ đạt chưa đến 1 tỷ USD, chiếm 5,5% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Đặc biệt, việc chuyển hướng chuỗi cung ứng đã làm gia tăng mối quan tâm của các đại gia công nghệ tại Việt Nam, một xu hướng có thể đang bị dịch COVID-19 làm chững lại nhưng sẽ không dừng lại.

HSBC cho rằng, phần lớn thành công trong lĩnh vực công nghệ là nhờ vào nguồn vốn FDI nhiều năm của Samsung (bắt đầu từ cuối những năm 2.000). Đến nay, Tập đoàn này đã có 6 nhà máy tại Việt Nam, với vốn đầu tư hơn 17 tỷ USD.

Thị phần xuất khẩu điện thoại của Việt Nam đang tăng dần. Chỉ tính riêng tháng 1/2021, xuất khẩu điện thoại của Việt Nam đã tăng 50,5% so với cùng kỳ, một phần nhờ vào động lực là mẫu Galaxy S21 mới ra mắt gần đây.

Intel đã đầu tư một tỷ USD vào một cơ sở lắp ráp và thử nghiệm chip tại Việt Nam từ năm 2006. Gần đây, Intel rót thêm 475 triệu USD để sản xuất các sản phẩm 5G và bộ xử lý lõi của mình. Việc mở rộng này lý giải tại sao xuất khẩu bộ vi xử lý của Việt Nam tăng gấp 3 lần thị phần trong năm 2019.

HSBC cho rằng, sự thành công của Samsung và Intel đã giúp Việt Nam thu hút thêm những gã khổng lồ công nghệ khác, ví như: Google và LG đã chuyển chuỗi cung ứng sang Việt Nam.

"Chính sách ưu đãi và các nền tảng vĩ mô ổn định sẽ tiếp tục thu hút dòng vốn FDI ổn định trong thời gian tới, góp phần đưa Việt Nam lên nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị", HSBC nhận định.

Tuy nhiên, làm thế nào để nắm bắt tốt hơn các cơ hội trong tương lai vẫn là một nhiệm vụ ưu tiên của các nhà hoạch định chính sách nếu Việt Nam muốn leo lên chuỗi giá trị. Để giải bài toán này, Chuyên gia kinh tế phụ trách thị trường Đông Nam Á tại HSBC - bà Yun Liu cho rằng, nhiệm vụ đầu tiên là Việt Nam cần cải thiện năng suất lao động thông qua việc giáo dục tốt hơn và đào tạo nghề nghiệp được thiết kế phù hợp hơn. Theo đó, các biện pháp như cải thiện giáo dục đại học, phát triển các chương trình đào tạo theo ngành cụ thể cho công nhân kỹ thuật chỉ là một trong số những sự cần thiết để trang bị tốt hơn cho nguồn nhân lực tại Việt Nam.

Thúc đẩy cơ sở hạ tầng cũng sẽ giúp thúc đẩy khả năng cạnh tranh của Việt Nam. Mặc dù, chi tiêu cho cơ sở hạ tầng của Việt Nam luôn ở mức cao nhưng chất lượng vẫn thua các nền kinh tế ASEAN khác, cản trở tiềm năng sản xuất của Việt Nam. Do đó, đẩy mạnh mô hình hợp tác công tư (PPP) sẽ là một giải pháp lý tưởng để cân bằng giữa nhu cầu cơ sở hạ tầng và gánh nặng nợ công đang gia tăng.

"Thực sự đáng khích lệ khi thấy các cơ quan chức năng đang tiến hành cải cách cơ cấu theo hướng này và việc thực hiện hiệu quả Luật PPP sửa đổi sẽ là chìa khóa để thu hút các nhà đầu tư tư nhân vào các dự án lớn này", bà Yun Liu nhấn mạnh.

Đánh giá về kinh tế Việt Nam, các chuyên gia của HSBC cho rằng, sự lạc quan vẫn tiếp tục nhưng cẩn trọng vẫn thật sự cần thiết. Bởi lẽ, số liệu kinh tế tháng 1/2021 cho thấy, năm 2021 bắt đầu phát triển một cách mạnh mẽ. Sản xuất công nghiệp duy trì mức tăng trưởng cao, thể hiện qua những số liệu xuất khẩu tăng mạnh. Trong khi sự ảnh hưởng của Tết đóng một vai trò quan trọng, phần lớn sự tăng trưởng là do các lô hàng điện tử tăng vọt nhờ chu kỳ điện thoại thông minh hiện tại.

Tuy nhiên, PMI báo hiệu một sự giảm nhẹ trở lại trong tháng 1/2021, khi chỉ số này giảm tốc xuống 51,3 điểm, cho thấy bức tranh toàn cảnh khá hỗn hợp.

Đặc biệt, làn sóng dịch COVID-19 đã quay trở lại Việt Nam từ ngày 27/1, do đó, HSBC lưu ý: "Cần phải cẩn trọng vì làn sóng thứ 3 của dịch COVID-19 có thể làm chậm tốc độ phục hồi kinh tế của Việt Nam. Do đó, Nhà nước cần hỗ trợ các chính sách tài khóa có mục tiêu hơn cho các lĩnh vực dễ bị tổn thương và người lao động".

Thanh Hải

Theo Tạp chí Thị trường Tài chính - Tiền tệ (link gốc)