Kéo dài Nghị quyết 42 là cần thiết

Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng trao đổi với các phóng viên, nhà báo

Nghị quyết 42 có nhiều tác động hết sức tích cực

Theo Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng: "Nghị quyết 42 có tác động hết sức tích cực đối với hệ thống ngân hàng trong việc xử lý nợ xấu. Nghị quyết 42 được ban hành vào tháng 8/2017 và đến tháng 8 năm nay sẽ hết hiệu lực.

Về kết quả, trong tổng số nợ xấu đã xử lý trong giai đoạn 2017 – 2021 là 750.000 tỷ đồng, thì xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42 khoảng 390.000 tỷ đồng, tức là chiếm hơn 50%. Trong tổng số 750.000 tỷ đồng nợ xấu đã xử lý trong giai đoạn này, có đến trên 600.000 tỷ đồng là các tổ chức tín dụng tự xử lý. Còn lại khoảng hơn 100.000 tỷ đồng do VAMC và khoảng 20.000 tỷ đồng do các tổ chức mua bán nợ khác xử lý.

Trong quá trình xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42, có thể thấy chính quyền các cấp từ các Bộ, ban ngành đến các chính quyền địa phương đã hưởng ứng một cách tích cực, tạo điều kiện thuận lợi cho ngành Ngân hàng thu hồi nợ, phát mại tài sản…

Nghị quyết 42 cũng tác động lớn đến ý thức trả nợ của khách hàng, trách nhiệm của người đi vay đối với khoản nợ ngân hàng được nâng lên một cách rõ rệt. Tòa án cũng tiếp nhận xử lý hồ sơ một cách nhanh chóng, kịp thời đối với những bản án tranh chấp về dân sự.

Đối với việc thu giữ tài sản bảo đảm cho các khoản vay, dù vẫn còn nhiều vướng mắc nhưng cũng đã đạt được những kết quả tích cực. Nhiều khoản vay đã được các tổ chức tín dụng và VAMC thu giữ và tiến hành phát mại thành công".

Đó là những kết quả tích cực đã đạt được. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực vẫn còn một số vướng mắc:

Thứ nhất, từ khi Nghị quyết 42 ban hành, tòa án được phép xử lý rút gọn tuy nhiên đến nay chưa xét xử được vụ nào.

Thứ hai, việc thu giữ và chuyển nhượng tài sản rất khó khăn, đặc biệt là đối với những tài sản bảo đảm không phải là dự án.

Thứ ba, Nghị quyết 42 quy định tiền thu được do phát mại tài sản ưu tiên để trả nợ vay ngân hàng trước song nhiều trường hợp vẫn phải trả thuế trước sau đó mới trả nợ ngân hàng. Có những trường hợp các tổ chức tín dụng phát mại tài sản bảo đảm rồi, không thu đủ gốc nhưng vẫn phải trả đủ thuế mới có thể sang tên tài sản.

Thứ tư, một số chính quyền địa phương vào cuộc chưa được quyết liệt trong việc bảo vệ người cho vay. Đặc biệt là ở các cấp phường xã, có khi chưa phổ cập Nghị quyết 42 đến hết các cấp cơ sở.

Ngân hàng không lợi dụng Nghị quyết 42

Bày tỏ quan điểm về ý kiến cho rằng Nghị quyết 42 có lợi cho ngành ngân hàng hay ngân hàng lợi dụng Nghị quyết 42, Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, không ngân hàng nào muốn kinh doanh mà để nợ xấu cả.

“Chẳng có ngân hàng nào muốn kinh doanh kém cả, cũng như chẳng có ngân hàng nào muốn lợi dụng Nghị quyết 42 để che giấu nợ xấu. Nhưng hiện nay có tình trạng là chủ nợ phải đi “nịnh” con nợ để thu hồi tài sản bảo đảm. Điều này khó có thể chấp nhận được….”, ông Nguyễn Quốc Hùng cho biết.

Trong quá trình cơ cấu lại các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu với những kết quả khả quan, tích cực đã đạt đươc, Ngân hàng Nhà nước cũng đã thực hiện nhiều đợt thanh kiểm tra để phát hiện và xử lý nghiêm các tổ chức tín dụng che giấu nợ xấu. Bản thân các tổ chức tín dụng cũng tái cơ cấu và tích cực xử lý nợ xấu, đồng thời trích lập dự phòng rủi ro tín dụng đầy đủ theo đúng quy định.

“Có những ý kiến cho rằng Nghị quyết 42 là “trao đặc quyền cho ngành Ngân hàng”. Tôi không nghĩ đó là đặc quyền khi mà ngân hàng đi đòi nợ rất khó khăn, phát mại tài sản không được, thu giữ tài sản không được, đôn đốc đòi nợ không được, trong khi có trường hợp tạo ra tranh chấp giả để không trả nợ, rồi cố tình không trả lãi, chỉ trả gốc, bỏ mặc tài sản đó cho ngân hàng tự xử lý… Chính vì thế, tôi muốn nói rằng, Nghị quyết 42 có tác dụng rất lớn, tích cực hỗ trợ ngành Ngân hàng”, Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh.

Cần thiết kéo dài Nghị quyết 42

Với câu hỏi trong bối cảnh hiện nay, khi nợ xấu đã đưa về mức cho phép rồi, tại sao NHNN và Chính phủ vẫn đề nghị kéo dài Nghị quyết 42?; Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, trước hết phải đặt câu hỏi, tại sao phải có Nghị quyết 42 mới xử lý được nợ xấu?. Bởi vì trong quá trình triển khai theo Bộ Luật dân sự, Luật các Tổ chức tín dụng và các bộ luật liên quan có những nội dung chưa phù hợp, chưa đảm bảo bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chính người cho vay và người đi vay, thậm chí có phần nào đó còn bảo vệ người đi vay nhiều hơn, dẫn tới ngành ngân hàng rất khó khăn trong việc thu nợ.

“Từ Luật các Tổ chức tín dụng, Bộ Luật dân sự, Luật Kinh doanh bất động sản đến Luật Kinh doanh nhà ở, những nội dung gì chưa phù hợp thì đã được thể hiện trên Nghị quyết 42. Do vậy, Nghị quyết 42 đã được ban hành trên cơ sở rà soát những vướng mắc và đưa ra nội dung phù hợp với thực tiễn”, ông Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh.

Trong vòng 2 năm qua, ngành Ngân hàng thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch COVID-19, nợ xấu tiềm ẩn chưa đánh giá hết được. Số liệu thống kê tại Việt Nam cho thấy, hàng triệu tỷ đồng bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, song nợ cơ cấu chỉ vào khoảng 300.000 tỷ đồng. Số liệu này chưa phản ảnh được hết thực tế. Thực tế, khách hàng vẫn rất khó khăn và tiềm ẩn nợ xấu. Khi thực hiện Thông tư 01/2020/TT-NHNN, Thông tư 03/2021/TT-NHNN, Thông tư 14/2021/TT-NHNN, những khoản nợ được giữ nguyên nhóm nợ để khách hàng được vay tiếp nếu có phương án kinh doanh hiệu quả. Ngân hàng đã miễn giảm lãi, cơ cấu lại nợ. Điều này này đặt ra câu hỏi, nếu Nghị quyết 42 hết hiệu lực thì liệu Ngân hàng có xử lý được nợ xấu hay không? Ông Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, trong trường hợp này, ngân hàng vẫn xử lý được nợ xấu nhưng kết quả rất hạn chế, không những thế lại dẫn tới tình trạng khách hàng chây ỳ không trả nợ, ý thức và trách nhiệm trong việc trả nợ của khách hàng sẽ quay trở lại như trước khi có Nghị quyết 42 và khả năng nợ xấu sẽ rất khó khăn trong việc xử lý.

“Vì vậy, NHNN và Chính phủ kiến nghị lên Quốc hội tiếp tục xem xét, sửa đổi bổ sung và kéo dài Nghị quyết 42. Mong muốn của ngành ngân hàng là sửa đổi bổ sung để có hành lang pháp lý mạnh hơn”, ông Nguyễn Quốc Hùng cho biết.

Thực tế cho thấy, Nghị quyết 42 đã tạo hành lang pháp lý tương đối đầy đủ giúp ngành ngân hàng xử lý nợ xấu đạt được kết quả rất khả quan, đem lại lợi ích cho cả ngân hàng, doanh nghiệp và nền kinh tế. Đồng thời,  ý thức, trách nhiệm của người dân trong việc trả nợ được nâng lên rõ rệt. Vì vậy, việc kiến nghị kéo dài Nghị quyết 42 là cần thiết hoặc có thể ban hành luật chuyên ngành về xử lý nợ xấu. Trường hợp không ban hành được luật xử lý nợ xấu thì trong thời gian kéo dài Nghị quyết 42, rất cần sự phối hợp của các bộ, ngành rà soát Luật các Tổ chức tín dụng và các bộ luật liên quan trên cơ sở đúc rút kinh nghiêm quá trình thực thi Nghị quyết 42 để sửa đổi bổ sung đồng bộ Luật các Tổ chức tín dụng với các bộ luật liên quan như: Bộ Luật dân sự, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Thuế, Luật đất đai, Luật nhà ở... Có như vậy, xử lý nợ xấu mới thật sự đạt hiệu quả và không còn là vấn đề phải lo lắng.