Tăng sở hữu trước khi Telcom rút khỏi UPCoM

Công ty CP Phát triển Công trình Viễn thông (Telcom, UPCoM: TEL) vừa thông qua Nghị quyết ĐHĐCĐ bất thường về việc hủy tư cách công ty đại chúng và chuẩn bị rút khỏi sàn UPCoM. Hồ sơ đã được gửi đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước từ ngày 24/7. Sau khi được chấp thuận, toàn bộ 5 triệu cổ phiếu TEL sẽ bị hủy đăng ký giao dịch và hủy lưu ký tại VSDC.

Đáng chú ý, cùng thời điểm này, ông Lê Hải Đoàn – Thành viên HĐQT kiêm Giám đốc điều hành Telcom được cổ đông đồng ý miễn chào mua công khai khi nhận chuyển nhượng tối đa 600.000 cổ phiếu từ ông Vũ Anh Tuấn. Ước tính giao dịch có giá trị khoảng 5,4 tỷ đồng theo thị giá 9.000 đồng/cổ phiếu. Trước đó, ông Đoàn đã đăng ký mua 250.000 cổ phiếu TEL từ ngày 8/7 đến 5/8, nhiều khả năng nằm trong cùng đợt giao dịch.

Nếu hoàn tất, ông Đoàn sẽ nâng sở hữu tại Telcom từ 29,7% lên gần 41,7%, vượt Chủ tịch HĐQT Nguyễn Hòa Hiệp (29%) để nắm vai trò chi phối tại doanh nghiệp.

Telcom có lịch sử từ năm 1954, tiền thân là Ban Công trình thuộc Nha Bưu điện Vô tuyến điện Việt Nam. Dù hoạt động lâu đời, kết quả kinh doanh nhiều năm qua khá yếu. Trong 15 năm gần đây, công ty phần lớn thua lỗ hoặc chỉ lãi vài trăm triệu đồng. Năm 2020, Telcom lỗ gần 18 tỷ đồng; năm 2024 có lãi nhẹ khoảng 600 triệu đồng, nhưng lỗ lũy kế vẫn gần 25 tỷ đồng.

Báo cáo tài chính kiểm toán 2024 cũng ghi nhận nhiều ý kiến ngoại trừ. Kiểm toán cho biết Telcom chưa đánh giá lại giá trị hợp lý, chưa trích lập dự phòng cho các khoản tồn đọng như phải thu hơn 4 tỷ đồng, tạm ứng gần 600 triệu và chi phí dở dang hơn 2,1 tỷ đồng. Không đủ cơ sở để xác định liệu các khoản này có cần điều chỉnh hay không.

Trên thị trường, cổ phiếu TEL chính thức giao dịch từ năm 2017, phần lớn dưới mệnh giá. Tuy nhiên, cổ phiếu từng có giai đoạn tăng “sốc”, như từ 5.000 đồng lên 19.500 đồng/cp trong chưa đầy 2 tháng năm 2020, rồi điều chỉnh mạnh. Giai đoạn 2023–2024 cũng ghi nhận các nhịp tăng bất thường, có thời điểm vượt 16.000 đồng/cp nhưng nhanh chóng quay đầu, hiện về quanh 9.000 đồng.

Tạo thế kiểm soát kép hậu rời sàn

Trong khi Telcom tiến hành rút khỏi UPCoM, một doanh nghiệp khác là Công ty CP Tập đoàn HIPT ( HIG) – nơi ông Lê Hải Đoàn giữ chức Chủ tịch HĐQT cũng thực hiện động thái tương tự. Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội thông báo sẽ hủy đăng ký giao dịch gần 22,6 triệu cổ phiếu HIG từ ngày 22/8. Đây là quyết định đã được thông qua tại ĐHĐCĐ thường niên 2025.

Cùng thời điểm, cổ đông HIG cũng chấp thuận cho ông Đoàn được nhận chuyển nhượng tối đa 200.000 cổ phiếu từ ông Mai Hoàng mà không phải thực hiện chào mua công khai. Nếu giao dịch hoàn tất, ông Đoàn sẽ nâng tỷ lệ sở hữu tại HIG từ 54,96% lên trên 55%, chính thức kiểm soát tuyệt đối tại doanh nghiệp.

So với Telcom, HIPT hoạt động trong lĩnh vực công nghệ và giải pháp phần mềm. Tuy nhiên, quy mô và hiệu quả hoạt động cũng tương đối khiêm tốn, thanh khoản hạn chế, không ghi nhận sự bứt phá đáng kể trong nhiều năm.

Việc đồng thời gia tăng sở hữu tại hai doanh nghiệp sắp rút sàn cho thấy ông Lê Hải Đoàn đang theo đuổi chiến lược kiểm soát kép, hướng đến mô hình doanh nghiệp phi đại chúng. Bằng cách thực hiện mua thỏa thuận có sự đồng thuận từ cổ đông, ông Đoàn tránh được các thủ tục chào mua công khai, đồng thời giảm nghĩa vụ công bố thông tin.

Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp nhỏ lựa chọn rời sàn để tiết giảm chi phí và linh hoạt tái cấu trúc, mô hình “tư nhân hóa ngược” như HIG và TEL không còn hiếm gặp. Tuy nhiên, câu hỏi lớn vẫn là: Sau khi “đóng cửa” với thị trường, ông Lê Hải Đoàn sẽ tái cấu trúc hai doanh nghiệp này theo hướng hiệu quả hơn, hay chỉ đơn thuần củng cố quyền kiểm soát?

Ngoài chức vụ hiện tại là Chủ tịch HĐQT của HIG, ông Lê Hải Đoàn cũng từng giữ các chức vụ khác tại HIPT như Phó Tổng Giám đốc, Tổng Giám đốc, và Thành viên HĐQT. Ngoài ra, ông còn là Thành viên HĐQT của nhiều doanh nghiệp khác như Công ty CP Ánh Dương Việt Nam (VNG) hay Công ty CP Sông Đà 9...