Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM, UPCoM: VEA) đang có những động thái rõ rệt nhằm mở rộng hoạt động sang lĩnh vực đường sắt – một trong những trọng tâm đầu tư hạ tầng của Chính phủ trong giai đoạn tới.

Tại cuộc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên sẽ diễn ra ngày 20/6 tới, VEAM dự kiến trình kế hoạch doanh thu 7.140 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 4.330 tỷ đồng trong năm 2025. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý hơn cả không nằm ở chỉ tiêu tài chính, mà đến từ loạt ngành nghề kinh doanh mới được bổ sung, cho thấy bước chuyển chiến lược của doanh nghiệp cơ khí quốc doanh này.

Theo cập nhật mới nhất, VEAM đã bổ sung nhiều mảng kinh doanh liên quan đến đường sắt như sản xuất đầu máy điện, diesel, toa xe khách, xe điện tự động, phụ tùng và các thiết bị chuyên dụng phục vụ bảo dưỡng. Đồng thời, công ty cũng mở rộng sang lĩnh vực sửa chữa thiết bị vận tải (tàu, máy bay, đầu máy xe lửa…), cùng các sản phẩm thiết bị điện như hệ thống cảnh báo, đèn tín hiệu, thiết bị lưu trữ điện.

Bước chuyển này nối tiếp định hướng chiến lược đã được thảo luận trong buổi làm việc hồi tháng 3 giữa VEAM và Bộ Công Thương. Đại diện VEAM cho biết đang nghiên cứu hàng loạt sản phẩm có thể tham gia vào chuỗi cung ứng đường sắt như hệ thống cấp điện một chiều hoặc xoay chiều cho đường sắt đô thị và tốc độ cao, các phụ kiện ray, động cơ điện, hộp giảm tốc, bu lông, kẹp ray, hệ thống phanh và nhiều chi tiết kỹ thuật khác.

“Với năng lực cơ khí sẵn có, VEAM tự tin đảm nhận vai trò trong chuỗi cung ứng các dự án đường sắt, từ linh kiện cho đến bảo dưỡng đầu máy, toa xe”, ông Trần Quân Anh – Trưởng ban Kinh tế – Kế hoạch của doanh nghiệp nhấn mạnh. Doanh nghiệp cũng kiến nghị Bộ Công Thương đưa VEAM vào danh mục các đơn vị đủ năng lực cung ứng cho ngành đường sắt, đồng thời đề xuất cơ chế hỗ trợ về tài chính, R&D và bảo lãnh thanh toán khi triển khai dự án.

Trong bối cảnh Chính phủ đang đẩy nhanh đầu tư các dự án đường sắt quy mô lớn, VEAM không phải là doanh nghiệp duy nhất đánh tiếng muốn tham gia. Theo quy hoạch hiện tại, tổng quy mô vốn của các dự án đường sắt lên tới hơn 160 tỷ USD, trong đó có các tuyến liên vận với Trung Quốc như Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, Hà Nội – Lạng Sơn, Hà Nội – Hạ Long – Móng Cái (tổng vốn hơn 21 tỷ USD); tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam (67 tỷ USD); và hàng loạt dự án metro tại Hà Nội, TP.HCM (hơn 77 tỷ USD).

Thị trường cung ứng cho các dự án này vì thế cũng đang nóng dần với sự nhập cuộc của nhiều tập đoàn lớn trong nước. Hòa Phát (HPG) hiện đang đầu tư 10.000 tỷ đồng xây nhà máy sản xuất ray tàu và thép đặc biệt tại Quảng Ngãi. Ở mảng đầu máy và toa xe, các doanh nghiệp như THACO, Thành Công cũng đã công bố kế hoạch phát triển sản phẩm. Riêng lĩnh vực thông tin tín hiệu, Viettel Solutions đã khẳng định năng lực làm chủ công nghệ.

Trong bức tranh đang định hình của ngành đường sắt Việt Nam, VEAM – với xuất phát điểm là doanh nghiệp cơ khí trọng yếu và nền tảng tài chính vững có cơ hội để tái định vị chiến lược phát triển trong dài hạn, nếu tận dụng tốt các cơ chế và nguồn lực hỗ trợ từ Chính phủ.