Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) đã chính thức thông báo sẽ vận hành Hệ thống công nghệ thông tin KRX từ ngày 5/5/2025. Đây là bước tiến lớn được kỳ vọng sẽ thay đổi căn bản diện mạo thị trường chứng khoán Việt Nam, mở đường cho nhiều cơ chế và sản phẩm mới như giao dịch T+0, bán khống, rút ngắn chu kỳ thanh toán, và triển khai hợp đồng quyền chọn.

Trong buổi livestream ngày 24/4, các chuyên gia từ Chứng khoán SSI đã chia sẻ loạt điểm đổi mới quan trọng mà nhà đầu tư cần nắm khi KRX chính thức đi vào hoạt động.

Lệnh ATO/ATC không còn “thượng đẳng”

Nếu như trước đây, lệnh ATO/ATC được ưu tiên tuyệt đối, thậm chí trước cả lệnh mua giá trần hay bán giá sàn, thì với hệ thống KRX, ưu tiên sẽ phụ thuộc vào thời gian nhập lệnh. Lệnh ATO/ATC vẫn được ưu tiên trước lệnh giới hạn thông thường, nhưng không còn “vượt mặt” được lệnh trần/sàn nếu vào sau.

Một thay đổi đáng chú ý nữa là giá của lệnh ATO/ATC không còn hiển thị bằng ký hiệu “ATO”, “ATC” mà sẽ hiện dưới dạng giá cụ thể như lệnh giới hạn (LO). Khối lượng dư mua/dư bán cũng chỉ thể hiện phần còn lại chưa khớp.

Sửa lệnh bị giới hạn – lệnh MP đổi tên thành MTL

Nhà đầu tư không thể sửa đồng thời cả giá và khối lượng trong một lần. Việc sửa tăng khối lượng hoặc thay đổi giá sẽ mất thứ tự ưu tiên, trong khi sửa giảm khối lượng vẫn giữ nguyên. Đặc biệt, lệnh thị trường (MP) sẽ được đổi tên thành MTL (Market to Limit). Nếu không được khớp hết, phần còn lại sẽ chuyển sang lệnh giới hạn với giá điều chỉnh một bước so với giá khớp gần nhất.

Mở rộng giao dịch lô lẻ và thỏa thuận

Lệnh lô lẻ trước đây chỉ được đặt trong phiên khớp lệnh liên tục, giờ đây có thể giao dịch xuyên suốt từ 9h đến 14h45, dưới dạng lệnh giới hạn.

Đối với giao dịch thỏa thuận, thay vì chỉ bên bán nhập lệnh như hiện nay, cả hai bên mua và bán đều có thể chủ động đặt lệnh, bên còn lại xác nhận. Lệnh sau khi thực hiện không thể hủy hoặc sửa.

Giao dịch chứng khoán bị hạn chế: Được mở rộng cả ngày

Với hệ thống KRX, cổ phiếu bị hạn chế giao dịch trên sàn HOSE sẽ được giao dịch cả ngày, thay vì chỉ buổi chiều. Giao dịch được tổ chức thành nhiều phiên khớp lệnh định kỳ (ATO, 15 phiên PCA mỗi 15 phút, kết thúc bằng ATC). Trong 5 phút cuối của mỗi phiên PCA, nhà đầu tư không được hủy/sửa lệnh. Tuy nhiên, các mã hạn chế giao dịch trên sàn HNX vẫn chỉ được giao dịch vào ngày thứ Sáu như trước.

Room ngoại thay đổi theo thời gian thực

Một trong những thay đổi mang tính “cách mạng” là room ngoại sẽ bị trừ ngay khi lệnh mua của nhà đầu tư nước ngoài được nhập vào hệ thống, thay vì khi lệnh được khớp như hiện tại. Nếu lệnh bị hủy hoặc giảm khối lượng, phần room tương ứng sẽ được trả lại tức thì.

Phái sinh: Quy ước tên mới và thay đổi nộp/rút ký quỹ

Hợp đồng phái sinh phát sinh sau ngày 5/5 sẽ đổi quy ước tên theo chuẩn quốc tế, thể hiện loại sản phẩm, chỉ số tham chiếu và thời gian đáo hạn. Hợp đồng hiện hành vẫn giữ tên cũ.

Cách thức nộp ký quỹ cũng thay đổi, thay vì nộp trực tiếp vào Trung tâm Lưu ký (VSDC) trước giao dịch, nhà đầu tư nộp vào tài khoản tại công ty chứng khoán, và VSDC sẽ trích chuyển vào cuối ngày dựa trên vị thế thực tế. Việc chuyển tiền này phải hoàn tất trước 9h30 sáng ngày T+1, nếu không tài khoản có thể bị đóng băng.

Tiền ký quỹ không còn được rút ngay sau tất toán mà phải đợi đến ngày T+1. Đồng thời, phí quản lý vị thế qua đêm (2.550 đồng/hợp đồng) được thay bằng phí bù trừ (cùng mức) thu ngay khi lệnh được khớp.

Theo đánh giá của các chuyên gia SSI, hệ thống KRX sẽ nâng cao năng lực xử lý giao dịch, tăng độ an toàn và sẵn sàng cho các sản phẩm tài chính hiện đại như T+0, bán khống hay quyền chọn. Tuy nhiên, dù nền tảng đã sẵn sàng, các sản phẩm này vẫn chưa được triển khai ngay.

HOSE sẵn sàng cho bước chuyển lớn với hệ thống KRX

Dẫn lời Thời báo Tài chính Việt Nam, bà Đặng Thị Thanh Hương, Phó Tổng Giám đốc Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), khẳng định hệ thống công nghệ thông tin mới KRX đã hoàn tất toàn bộ các đợt kiểm thử và diễn tập chuyển đổi, sẵn sàng vận hành chính thức từ ngày 5/5/2025.

Theo bà Hương, hệ thống đã trải qua nhiều lần kiểm tra toàn diện với sự phối hợp chặt chẽ giữa HOSE, các đơn vị liên quan và nhà thầu. Kết quả kiểm thử cho thấy hệ thống hoạt động ổn định, thông suốt, đảm bảo kết nối mượt mà giữa các đơn vị vận hành và thành viên thị trường. Đặc biệt, 100% công ty chứng khoán thành viên đã gửi văn bản xác nhận sự sẵn sàng để vận hành hệ thống mới.

“Từ ngày 30/4 đến 4/5, chúng tôi sẽ thực hiện chuyển đổi dữ liệu thực, thiết lập tham số và cấu hình thị trường trên hệ thống KRX. Các buổi diễn tập trước đó đều được tiến hành nghiêm túc, mọi vấn đề phát sinh được phát hiện và xử lý kịp thời”, bà Hương cho biết.

Hệ thống KRX được kỳ vọng sẽ mang đến nền tảng công nghệ tích hợp, đồng bộ, hiện đại, giúp thị trường chứng khoán Việt Nam tiến thêm một bước dài trong quá trình chuyên nghiệp hóa và tiệm cận chuẩn quốc tế. Việc đưa hệ thống vào vận hành không chỉ cải thiện hiệu năng và độ ổn định trong xử lý giao dịch, mà còn mở đường cho việc triển khai các sản phẩm mới như giao dịch trong ngày (T+0), bán khống, hợp đồng quyền chọn…

“Hệ thống mới là nỗ lực và thành quả chung của toàn ngành. Khi vận hành hiệu quả, đây không chỉ là bước tiến về mặt công nghệ mà còn là cơ hội để nâng cao năng lực phục vụ doanh nghiệp, nhà đầu tư và hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam”, bà Đặng Thị Thanh Hương nhấn mạnh.