Nâng cao sự hiện diện của thành viên nữ trong hội đồng quản trị

Ngày 5/3, Viện Thành viên Hội đồng quản trị Việt Nam (VIOD) tổ chức Diễn đàn Nữ Thành viên Hội đồng quản trị 2025 với chủ đề “Hội đồng quản trị đa dạng và bao trùm – Yếu tố quan trọng của phát triển bền vững”. Sự kiện diễn ra với sự đồng hành và hỗ trợ của Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), Viện Thành viên Hội đồng Quản trị Malaysia (ICDM) và KPMG Việt Nam.

Tính đa dạng và bao trùm trong hội đồng quản trị (HĐQT) là một thành tố quan trọng trong yếu tố Xã hội (S – Social) trong ESG và phát triển bền vững. Quản trị công ty chất lượng và hiệu quả bắt đầu từ một HĐQT chất lượng và hiệu quả, đó là HĐQT có tính đa dạng và bao trùm, có cam kết, và kiên định. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng sự đa dạng và bao trùm trong HĐQT giúp quá trình ra quyết định và giải quyết vấn đề được tốt hơn, khả năng nhận diện và quản trị rủi ro tốt hơn, khả năng đổi mới và sáng tạo cao hơn.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, tính đa dạng trong HĐQT còn hạn chế. Điều này được phản ánh trong điểm đánh giá về vai trò và trách nhiệm của HĐQT trong Thẻ điểm quản trị công ty ASEAN (ACGS) hiện còn thấp, một phần do thiếu tính đa dạng, đặc biệt là đa dạng về giới.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Anh Phong, Tổng Giám đốc HNX nhấn mạnh, trong thời đại hiện nay, nữ giới đã đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của doanh nghiệp nói riêng và quốc gia nói chung. Thực tiễn ở các doanh nghiệp cho thấy các công ty có sự tham gia của nữ giới trong ban lãnh đạo thường đạt kết quả tài chính tốt hơn, khả năng đổi mới mạnh mẽ hơn và văn hóa doanh nghiệp đa dạng hơn. Những phẩm chất như sự nhạy bén, khả năng lắng nghe, quản lý linh hoạt và tư duy chiến lược của phụ nữ đã giúp họ có những ưu thế trong quản lý và lãnh đạo.

Theo báo cáo đánh giá của Grant Thornton International, tỷ lệ phụ nữ nắm giữ các vị trí lãnh đạo cấp cao trong các doanh nghiệp tầm trung trên toàn cầu có xu hướng tăng lên (từ 19,4% trong những năm đầu khảo sát lên 33% vào năm 2024). Tuy nhiên, tại Việt Nam, theo khảo sát tại Báo cáo đánh giá về Quản trị công ty cho Doanh nghiệp niêm yết Việt Nam năm 2024, tỷ lệ thành viên HĐQT là nữ mới chỉ chiếm khoảng 18%.

“Với vai trò là cơ quan vận hành và và quản lý thị trường chứng khoán, HNX luôn chú trọng việc thúc đẩy quản trị công ty của các doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao các nỗ lực của các bên trong việc thúc đẩy quản trị công ty, tăng cường trách nhiệm của HĐQT, đa dạng hóa cơ cấu thành phần, độ tuổi, giới tính, kinh nghiệm của thành viên HĐQT”, ông Nguuyễn Anh Phong cho biết thêm.

Chia sẻ tại diễn đàn, TS. Melita Mehjabeen - Giảng viên tại Viện Quản trị Kinh doanh (IBA) thuộc Đại học Dhaka, Bangladesh - Thành viên HĐQT độc lập tại nhiều tập đoàn đa quốc gia và tổ chức tài chính lớn cho biết, hiện nay, một số quốc gia phát triển đã quy định tỷ lệ bắt buộc tối thiểu về số lượng nữ giới trong hội đồng quản trị, như Na Uy (25%), Tây Ban Nha (40%), Vương quốc Anh (40%). Nhật Bản đặt mục tiêu đạt tỷ lệ 30% nữ thành viên HĐQT vào năm 2030.

Theo TS. Melita Mehjabeen, nữ thành viên HĐQT sẽ là nhân tố thúc đẩy ra quyết định bao trùm, củng cố quản trị và liêm chính, định hình khẩu vị rủi ro khác biệt, cố vấn và dẫn dắt văn hoá ngoài phòng họp…

“Nữ thành viên HĐQT không chỉ tham gia lãnh đạo mà còn truyền cảm hứng cũng như cố vấn cho thế hệ lãnh đạo tương lai, đảm bảo sự đa dạng hoá ở mọi cấp độ tổ chức”, TS. Melita Mehjabeen chia sẻ thêm.

Về thách thức khiến cản trở sự hiện diện của nữ thành viên HĐQT, TS. Melita Mehjabeen chỉ ra một số lý do như: Định kiến và sự phản đối, sự phản kháng từ những nhà lãnh đạo có tư duy ngắn hạn, phụ nữ ít tham gia vào các vai trò có giá trị cao như các vị trí chiến lược và vận hành....

Có thể thấy, sự hiện diện của các thành viên nữ trong HĐQT đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng quá trình ra quyết định và thúc đẩy sự thận trọng trong quản trị. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với doanh nghiệp trong việc thúc đẩy tính bao trùm, tạo cơ hội công bằng cho các nữ lãnh đạo và xây dựng một nền tẳng quản trị công ty theo thông lệ tốt.