Người lao động Việt Nam thích ứng như thế nào với sự thay đổi trong công việc

Đây là một trong những kết quả “Khảo sát về lực lượng lao động châu Á - Thái Bình Dương năm 2024” vừa được PwC công bố. Khảo sát được thực hiện với 19.500 người lao động tại 14 quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong đó, Việt Nam có 1.000 người lao động. Khảo sát nêu lên quan điểm của người lao động về các vấn đề như: phát triển bền vững, phát triển kỹ năng, áp dụng công nghệ tiên tiến, sáng kiến chống biến đổi khí hậu và kiến tạo một môi trường làm việc linh hoạt.

Kết quả khảo sát cho thấy, thay đổi là điều tất yếu. Sự thay đổi đang ngày càng tăng tốc, mang lại những cảm giác vừa lạc quan vừa bất định. Người lao động tại châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm Việt Nam, cho biết khối lượng công việc của họ đã tăng lên đáng kể và tốc độ thay đổi đang ngày càng nhanh chóng, điều này vừa mang lại động lực, vừa tạo ra nhiều thách thức mới.

Cũng giống như người lao động ở các quốc gia khác, người lao động tại Việt Nam cảm thấy vừa hào hứng, vừa lo lắng về sự thay đổi. Trong khi 92% người lao động Việt Nam cảm thấy đã sẵn sàng thích nghi với cách làm việc mới và phát triển trong vai trò của mình, 73% tin rằng có quá nhiều thay đổi xảy ra cùng một lúc, 88% cho rằng họ đã trải qua nhiều thay đổi tại nơi làm việc trong năm vừa qua so với 12 tháng trước đó (châu Á - Thái Bình Dương: 68%).

Về phát triển kỹ năng, 71% người lao động cho rằng họ có thể thể hiện và phát triển kỹ năng của mình so với các đồng nghiệp trong khu vực (châu Á - Thái Bình Dương: 57%) và 75% tin rằng doanh nghiệp sẽ hỗ trợ họ phát triển các kỹ năng mới trong tương lai thông qua các cơ hội học tập (châu Á - Thái Bình Dương: 52%). Người lao động tại Việt Nam xem việc phát triển kỹ năng là chìa khóa thành công cho việc của họ, với 64% đồng ý rằng các kỹ năng mà công việc của họ yêu cầu sẽ thay đổi đáng kể trong 5 năm tới (châu Á - Thái Bình Dương: 44%).

Tại Việt Nam, quan điểm về sự bảo đảm công việc đang có nhiều ý kiến trái chiều, cụ thể: 52% số người tham gia khảo sát cảm thấy cực kỳ hoặc rất tự tin về công việc của họ trong 12 tháng tới (châu Á - Thái Bình Dương: 61%); 65% cho biết những thay đổi gần đây tại nơi làm việc khiến họ cảm thấy lo ngại (châu Á - Thái Bình Dương: 55%). Khảo sát cũng cho biết, các phần thưởng tài chính cũng quan trọng như mức lương/thưởng, trong đó những ưu tiên hàng đầu là: 82% là lương/thưởng (châu Á - Thái Bình Dương: 77%), 75% là cảm giác hài lòng (châu Á - Thái Bình Dương: 69%), 70% là sự linh hoạt (châu Á - Thái Bình Dương: 64%).

Kết quả khảo sát cho biết, việc ứng dụng GenAI tại nơi làm việc vẫn còn đang hạn chế tại Việt Nam, cụ thể: chỉ có 55% người được khảo sát có sử dụng GenAI trong năm qua (châu Á - Thái Bình Dương: 70%), tuy nhiên, chỉ có 25% cho biết họ sử dụng GenAI trong công việc hàng ngày.

Dẫu vậy, sự lạc quan về GenAI đang gia tăng, với: 89% người dùng tại Việt Nam tham gia khảo sát tin rằng GenAI sẽ giúp họ nâng cao kỹ năng; 91% người dùng tin rằng GenAI sẽ giúp cải thiện chất lượng công việc; 88% người dùng tin rằng GenAI sẽ giúp thúc đẩy khả năng sáng tạo.

Với biến đổi khí hậu, người lao động Việt Nam xem biến đổi khí hậu là mối đe dọa hữu hình đối với công việc của họ. 65% cảm thấy lo lắng về những rủi ro liên quan đến sức khỏe và an toàn do biến đổi khí hậu gây ra. Trong bối cảnh đó, người lao động kỳ vọng doanh nghiệp sẽ thực hiện các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu, với 88% đồng ý rằng doanh nghiệp cần chủ động thực hiện các biện pháp giúp giảm thiểu tác động đến môi trường (châu Á - Thái Bình Dương: 73%).

Dự trên các kết quả khảo sát, PwC đưa ra 6 hành động để xây dựng lực lượng lao động tương lai, gồm: (i)Lãnh đạo theo hướng đổi mới để củng cố khả năng thích ứng của những nhân viên đang chịu áp lực; (ii) khuyến khích nhân viên tham gia vào quá trình chuyển đổi; (iii) khuyến khích nhân viên dẫn dắt sự đổi mới; (iv) củng cố niềm tin vào GenAI; (v) hiểu rõ tầm quan trọng của việc phát triển kỹ năng cho người lao động; (vi) quan tâm đến trải nghiệm của nhân viên để nâng cao hiệu suất.

Ông Johnathan Ooi, Lãnh đạo Dịch vụ Tư vấn Thương vụ và Hoạt động PwC Việt Nam cho rằng, sự thay đổi đang ngày càng tăng tốc, mang lại những cảm giác vừa lạc quan vừa bất định cho người lao động tại Việt Nam và trên khắp châu Á - Thái Bình Dương. Kết quả khảo sát cho thấy, mặc dù phần lớn người lao động mong muốn sẽ thích nghi nhưng họ cũng cảm thấy choáng ngợp trước tốc độ thay đổi.

Về mặt tích cực, người lao động cảm thấy công việc của mình được đảm bảo hơn và mong muốn học các kỹ năng mới, đặc biệt là với sự phát triển của GenAI. “Mặc dù nhân viên đã sẵn sàng phát triển và thích ứng nhưng họ vẫn cần được hỗ trợ để vượt qua những thay đổi này. Do đó, việc đầu tư vào phát triển kỹ năng và thực hiện các biện pháp ứng phó với các vấn đề khí hậu sẽ không chỉ nâng cao sự hài lòng trong công việc mà còn đảm bảo đáp ứng sự kỳ vọng của nhân viên”, ông Johnathan Ooi nhấn mạnh.