Nở rộ công ty hủy tư cách đại chúng: Vì đâu lên nỗi? (Bài 1)

Bài 1: Phác họa bức tranh công ty đại chúng tại Việt Nam

Công ty đại chúng tồn tại cùng thị trường chứng khoán Việt Nam, mang lại nhiều lợi ích cho bản thân mỗi công ty và các cổ đông. Có thể kể tới những thuận lợi khi trở thành công ty đại chúng như: gia tăng cơ hội huy động vốn, tăng thanh khoản cổ phần, nâng cao năng lực quản trị. Mặt khác, khi một công ty cổ phần trở thành công ty đại chúng, việc tăng minh bạch và công khai thông tin hoạt động giúp xã hội và cổ đông tăng cường theo dõi, giám sát.

Công ty đại chúng theo quy định của Luật Chứng khoán 2019

Công ty đại chúng là hình thức công ty cổ phần có quy mô đủ lớn để mang tính “đại chúng”, có chủ sở hữu là số lượng lớn các cổ đông.

Theo quy định tại Điều 32 Luật Chứng khoán năm 2019, để trở thành công ty đại chúng, doanh nghiệp phải đáp ứng một trong hai điều kiện sau: Công ty có vốn điều lệ đã góp từ 30 tỷ đồng trở lên và có tối thiểu 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết do ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn nắm giữ; Công ty đã thực hiện chào bán thành công cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) thông qua đăng ký với (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước) UBCKNN theo quy định tại khoản 1 Điều 16, Luật Chứng khoán năm 2019.

Theo số liệu từ hệ thống công bố thông tin trên thị trường chứng khoán của UBCKNN, tại Việt Nam hiện nay có 1.752 công ty đại chúng đã niêm yết và chưa niêm yết.

Đồng thời, công ty có đủ điều kiện trên phải nộp hồ sơ đăng ký công ty đại chúng quy định tại khoản 1 Điều 33 Luật Chứng khoán năm 2019 cho UBCKNN trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày công ty hoàn thành việc góp vốn và có cơ cấu cổ đông đáp ứng quy định.

Ở trường hợp đầu tiên, doanh nghiệp phải đáp ứng đủ điều kiện về vốn điều lệ và số cổ động tham gia theo quy định của pháp luật, đồng thời làm làm thủ tục đăng ký và được thông qua thì mới chính thức trở thành công ty đại chúng.

Ở trường hợp thứ hai, doanh nghiệp có quyền tự quyết định có trở thành công ty đại chúng hay không qua việc chào bán và niêm yết cổ phiếu của công ty trên sàn. Với hai loại hình này, trạng thái công ty đại chúng sẽ được tự động xác lập.

Doanh nghiệp khi trở thành công ty đại chúng sẽ thuộc quyền quản lý của UBCKNN; các công ty cổ phần khác chưa trở thành công ty đại chúng vẫn sẽ thuộc quyền quản lý của Sở Kế hoạch Đầu tư các Tỉnh, Thành phố.

Các công ty trở thành đại chúng (không phải thuộc loại hình chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng) phải đăng ký giao dịch cổ phiếu trên UPCoM trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày UBCKNN xác nhận hoàn tất việc đăng ký công ty đại chúng. Sau 2 năm kể từ ngày giao dịch đầu tiên trên hệ thống UPCoM, công ty đại chúng có quyền nộp hồ sơ đăng ký niêm yết.

Công ty đại chúng thực hiện mua lại cổ phiếu của chính mình phải làm thủ tục giảm vốn điều lệ. Chào mua công khai quy định rõ ở các mức 25%, 35%, 45%, 55%, 65%, 75% số cổ phiếu có quyền biểu quyết.

Bức tranh công ty đại chúng tại Việt Nam

Theo số liệu từ hệ thống công bố thông tin trên thị trường chứng khoán của UBCKNN, tại Việt Nam hiện nay có tổng cộng 1.752 công ty đại chúng đã niêm yết và chưa niêm yết.

Trong đó, số lượng công ty đã niêm yết cổ phiếu trên HOSE và HNX là 1.557 công ty, còn số lượng công ty chưa niêm yết và chưa lên UPCoM là 195 công ty.

Các doanh nghiệp đại chúng hóa là yêu cầu đầu tiên trong quá trình đăng ký niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán. Thị trường chứng khoán đã mang lại nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp niêm yết và cả các doanh nghiệp tư nhân, nhất là trong các chu kỳ thị trường tăng trưởng tốt. Việc trở thành công ty đại chúng sẽ giúp và niêm yết cổ phiếu sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao giá trị thương hiệu và vị trí trên thương trường, ít nhất là thị trường tài chính. Có thể nói, mô hình công ty đại chúng có nhiều ưu điểm như:

Nguồn vốn rộng rãi: Mô hình công ty đại chúng cho phép công ty huy động vốn từ một số lượng lớn cổ đông thông qua việc phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu. Điều này giúp công ty có nguồn vốn đáng kể để đầu tư, mở rộng hoạt động kinh doanh và thực hiện các dự án lớn.

Phân tán rủi ro: Với số lượng cổ đông đa dạng, rủi ro đối với mỗi cổ đông được phân tán. Nếu một cổ đông gặp khó khăn hoặc gặp vấn đề tài chính, tác động lên công ty sẽ ít hơn so với mô hình công ty tư nhân có một số lượng cổ đông hạn chế.

Tiềm năng tăng trưởng: Với nguồn vốn và tài nguyên đủ lớn, công ty đại chúng có tiềm năng phát triển và mở rộng quy mô kinh doanh nhanh chóng. Điều này giúp công ty tận dụng cơ hội thị trường, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới, mở rộng mạng lưới phân phối và tăng cường quảng bá thương hiệu.

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của Kinh tế Chứng khoán, gần đây, UBCKNN có văn bản thông báo hủy hồ sơ đăng ký công ty đại chúng như trường hợp Công ty CP Cấp thoát nước - Công trình Đô thị Hậu Giang (HGW), Công ty CP Phát triển Điện Trà Vinh (DTV), Công ty CP Bảo hiểm Viễn Đông, Công ty CP Thiết bị Điện (Thibidi), 3 công ty con của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam,…

Kinh tế Chứng khoán sẽ điểm lại những doanh nghiệp bị hủy tư cách công ty đại chúng để độc giả có góc nhìn rõ nét hơn trong kỳ tới.

Chuyển công an xử lý nếu phát hiện những doanh nghiệp niêm yết, công ty đại chúng sai phạm Trong văn bản gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Cục Quản lý giám sát Kế toán, kiểm toán, Thanh tra Bộ Tài chính đã ...

UBCKNN tăng cường thanh tra, kiểm tra vi phạm trên thị trường chứng khoán Vừa qua, lãnh đạo Bộ Tài chính đã đưa ra những định hướng cụ thể cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) trong xây ...

HNX ra “tối hậu thư” cho các doanh nghiệp không công bố báo cáo tài chính Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa ra thông báo sẽ đình chỉ giao dịch cổ phiếu của các doanh nghiệp UPCoM không ...