Trong đầu tư tài chính, đặc biệt là chứng khoán, yếu tố quyết định sự thành công không chỉ nằm ở việc chọn đúng cổ phiếu, mà còn ở khả năng quản lý vốn thông minh. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư cá nhân thường bỏ qua khâu này, chỉ tập trung tìm kiếm lợi nhuận mà không kiểm soát rủi ro. Đây là sai lầm có thể khiến tài khoản "bốc hơi" nhanh chóng khi thị trường đảo chiều.

Theo tỷ phú George Soros: "Bạn đúng hay sai không quan trọng, cái chính là bạn kiếm được bao nhiêu khi đúng và mất bao nhiêu khi sai." Câu nói này nhấn mạnh vai trò cốt lõi của quản lý vốn trong đầu tư. Dưới đây là 5 nguyên tắc giúp nhà đầu tư bảo toàn tài khoản và đầu tư bền vững hơn.

1. Không đầu tư bằng số tiền bạn không thể để mất

Nguồn vốn lý tưởng để tham gia đầu tư nên là vốn nhàn rỗi: quỹ tiết kiệm, tài sản tích lũy hoặc các khoản dự phòng. Tránh tuyệt đối việc dùng tiền sinh hoạt, học phí, chi phí y tế hay các khoản phải thanh toán định kỳ để "đánh cược" với thị trường. Việc sử dụng vốn vay để đầu tư chỉ nên thực hiện khi thị trường rõ xu hướng tích cực và bạn có kinh nghiệm quản lý rủi ro. Nếu không, rủi ro tài chính sẽ bị nhân lên gấp nhiều lần.

2. Không để “tất cả trứng vào một giỏ”

Đa dạng hóa danh mục là nguyên tắc cơ bản trong quản lý vốn. Không nên dồn toàn bộ tiền vào một mã cổ phiếu hay một ngành nghề. Hãy phân bổ vốn vào nhiều tài sản như cổ phiếu, trái phiếu, vàng, tiền gửi hoặc bất động sản tùy vào khẩu vị rủi ro và mục tiêu đầu tư. Điều này giúp bạn giảm thiểu thiệt hại khi một thị trường hoặc tài sản cụ thể biến động xấu.

3. Chỉ mua khi đã có kế hoạch đầu tư rõ ràng

Một quyết định đầu tư đúng đắn cần được hỗ trợ bởi kế hoạch cụ thể: điểm mua, điểm chốt lời, điểm cắt lỗ và các điều kiện để gia tăng vị thế. Nhà đầu tư không nên mua theo cảm tính hoặc theo "tin đồn" thị trường. Kế hoạch rõ ràng giúp bạn kiểm soát tốt hơn hành vi và đưa ra các quyết định hợp lý ngay cả trong lúc thị trường biến động mạnh.

4. Không để khoản đầu tư đang lãi thành lỗ, và lỗ trở nên nghiêm trọng hơn

Việc không chốt lời đúng lúc hoặc không cắt lỗ kịp thời là nguyên nhân phổ biến khiến nhà đầu tư mất vốn. Cổ phiếu tăng đến vùng kháng cự là thời điểm hợp lý để cân nhắc bán ra. Nếu quá tham, bạn có thể đánh mất toàn bộ phần lãi. Ngược lại, nếu cổ phiếu phá vỡ ngưỡng hỗ trợ, tức là xu hướng xấu đã rõ ràng, bạn cần cắt lỗ thay vì "ôm hy vọng". Đừng để kỳ vọng sai khiến bạn thua lỗ sâu hơn.

5. Xác định mức thua lỗ tối đa cho danh mục

Một nguyên tắc vàng trong quản lý vốn là luôn giới hạn mức lỗ. Nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp khuyến nghị chỉ nên để danh mục lỗ tối đa 20%. Khi thị trường chuyển sang xu hướng giảm (downtrend), tốt nhất là rút lui và chờ cơ hội mới trong đợt tăng giá (uptrend). Với các công cụ như thị trường phái sinh, bạn cũng có thể phòng hộ hoặc tìm kiếm lợi nhuận trong giai đoạn thị trường suy giảm.