Kinh tế vẫn tăng trưởng nhưng triển vọng nhiều bất định

Ngày 9/7 tới đây, thời hạn 90 ngày hoãn áp thuế đối ứng của Hoa Kỳ đối với hàng hóa Việt Nam sẽ chính thức kết thúc. Trong bối cảnh nửa cuối năm 2025 được dự báo sẽ còn nhiều thách thức, cộng đồng doanh nghiệp (DN) trong nước đang dõi theo những diễn biến tiếp theo về chính sách thuế và chuẩn bị các kịch bản ứng phó cần thiết.

Quý I/2025 ghi nhận mức tăng trưởng GDP 6,93%, cao nhất trong vòng 5 năm qua. Đây là kết quả tích cực trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều bất ổn. Chính phủ Việt Nam vẫn kiên định với mục tiêu tăng trưởng GDP 8% cho cả năm, thông qua đẩy mạnh giải ngân đầu tư công và thúc đẩy hàng loạt dự án hạ tầng lớn như cao tốc Bắc - Nam, nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất, sân bay quốc tế Long Thành, mở rộng cảng Phú Quốc, đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam và đường sắt kết nối với Trung Quốc.

Đặc biệt, lần đầu tiên Việt Nam triển khai các chính sách mang tính đột phá để khơi thông nguồn lực từ khu vực tư nhân. Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, ban hành đầu tháng 5, được ví như một bước tiến mới trong cải cách kinh tế, mở đường cho chính sách “Đổi Mới 2.0”.

Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Mỹ Liên - Trưởng phòng Phân tích Chứng khoán Phú Hưng cho rằng, số liệu kinh tế quý I vẫn chưa phản ánh đầy đủ tác động trực tiếp và gián tiếp từ chính sách thuế quan. Theo bà, kinh tế các tháng cuối năm có thể sẽ khắc họa rõ nét hơn các khó khăn nếu như chưa có tiến triển thuận lợi trong đàm phán thương mại với Hoa Kỳ.

Trong khi đó, báo cáo từ Shinhan Việt Nam dự báo lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán sẽ chỉ tăng 14% trong năm 2025, và có thể tăng nhẹ lên 17% trong năm 2026 - thấp hơn mức tăng trưởng 20% của năm 2024.

Thị trường biến động, doanh nghiệp chủ động tìm hướng đi mới

Sau khi Hoa Kỳ công bố mức thuế đối ứng 46% đối với một số mặt hàng của Việt Nam vào ngày 2/4, khảo sát của UOB cho thấy khoảng 80% DN trong nước đã nhanh chóng triển khai các biện pháp ứng phó nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực từ chính sách này.

Dù môi trường kinh doanh còn nhiều biến động, 60% DN Việt vẫn giữ tinh thần lạc quan với triển vọng kinh doanh trong năm tới. Đáng chú ý, 46% doanh nghiệp khẳng định sẽ đẩy mạnh kế hoạch mở rộng ra các thị trường quốc tế.

Khảo sát của UOB cũng cho thấy nhiều DN dự báo chi phí đầu vào sẽ tăng mạnh: khoảng 52% DN dự kiến chi phí nguyên vật liệu và sản xuất sẽ gia tăng đáng kể, trong khi 30% lo ngại lạm phát sẽ tăng cao do các tác động lan tỏa từ thuế quan của Hoa Kỳ.

Để ứng phó, các DN đã và đang triển khai hàng loạt chiến lược như: đa dạng hóa nhà cung cấp, tăng tỷ lệ nội địa hóa và giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Đáng chú ý, gần 70% DN kỳ vọng thương mại nội khối ASEAN sẽ tăng trưởng mạnh hơn trong thời gian tới, phản ánh xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng về khu vực.

Song song đó, các DN cũng chú trọng đầu tư vào hai trụ cột chiến lược là số hóa và phát triển bền vững. Cụ thể, 61% DN cho biết sẽ tăng cường đầu tư vào chuyển đổi số, trong khi 56% ưu tiên đẩy mạnh các hoạt động liên quan đến phát triển bền vững để thích ứng lâu dài.

Ông Lim Dyi Chang - Giám đốc Khối khách hàng doanh nghiệp của UOB Việt Nam nhận định rằng tâm lý doanh nghiệp tại Việt Nam vẫn tích cực hơn so với mặt bằng chung khu vực ASEAN. Nhiều doanh nghiệp thậm chí xem đây là cơ hội để tái cấu trúc chuỗi cung ứng, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng thích ứng với môi trường kinh doanh mới.

Hết thời gian hoãn thuế, doanh nghiệp kỳ vọng vào sự hỗ trợ từ chính sách

Trước những thách thức hiện tại, doanh nghiệp trong nước đang tìm kiếm sự hỗ trợ từ Chính phủ và các tổ chức tài chính.

Về ngắn hạn, 73% DN bày tỏ mong muốn được hỗ trợ tài chính để giảm thiểu tác động từ chính sách thuế, trong khi 65% kỳ vọng có các chính sách trợ cấp hoặc miễn giảm thuế dành riêng cho những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Về dài hạn, 62% DN mong muốn có thêm các hiệp định thương mại song phương mới với các thị trường tiềm năng, đồng thời đề xuất các chính sách hỗ trợ cho hoạt động tái cấu trúc và dịch chuyển chuỗi cung ứng nhằm tăng khả năng phục hồi trong môi trường toàn cầu nhiều biến động.

Thời điểm 9/7, khi 90 ngày hoãn thuế kết thúc được xem là dấu mốc quan trọng đối với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Dù vẫn còn nhiều ẩn số, sự chủ động và linh hoạt của doanh nghiệp, cùng với chính sách đồng hành từ Chính phủ, sẽ là yếu tố then chốt giúp nền kinh tế vượt qua giai đoạn thách thức này và vững bước trên con đường phát triển bền vững.