Mặc dù thị trường chứng khoán tăng gần 40% từ đầu quý II, phần lớn công ty chứng khoán vẫn tỏ ra thận trọng với danh mục cổ phiếu tự doanh và chuyển hướng sang trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi nhằm tối ưu dòng tiền và kiểm soát rủi ro.

Mùa báo cáo tài chính quý II và bán niên 2025 cho thấy mảng tự doanh tiếp tục là một trong những trụ cột đóng góp lợi nhuận quan trọng cho các công ty chứng khoán. Theo thống kê từ gần 80 đơn vị, tổng giá trị danh mục tự doanh tính đến cuối tháng 6 đạt gần 323.600 tỷ đồng, tương đương 12,4 tỷ USD, tăng hơn 4,5% so với cuối quý I và duy trì đà tăng trưởng ổn định.

Dù ghi nhận tăng trưởng về quy mô, cấu trúc danh mục tự doanh đang có sự thay đổi đáng kể. Các công ty chứng khoán đang dịch chuyển dần từ tài sản có rủi ro cao sang các khoản đầu tư mang lại thu nhập ổn định. Nhóm tài sản ghi nhận qua lãi/lỗ (FVTPL) vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất – gần 193.700 tỷ đồng (tương đương 60% tổng danh mục), nhưng gần như không tăng so với quý trước. Ngược lại, danh mục nắm giữ đến đáo hạn (HTM) tăng 13% lên gần 91.700 tỷ đồng, trong khi danh mục sẵn sàng để bán (AFS) tăng 17% lên hơn 38.200 tỷ đồng.

Đáng chú ý, SSI tiếp tục dẫn đầu về quy mô tự doanh với hơn 50.600 tỷ đồng – trong đó FVTPL chiếm tới 87%, chủ yếu là trái phiếu và chứng chỉ tiền gửi. Danh mục cổ phiếu của SSI chỉ chiếm khoảng 1.162 tỷ đồng, cho thấy chiến lược phòng thủ rõ rệt. VNDirect xếp sau với khoảng 29.600 tỷ đồng, chia đều giữa FVTPL và HTM, trong khi HSC – một gương mặt mới trong Top 10 – phân bổ 100% danh mục vào FVTPL, đáng kể nhất là hơn 1.200 tỷ đồng vào cổ phiếu HPG.

Một số đơn vị như ACBS, MBS và LPBS nổi lên nhờ chiến lược tập trung vào HTM. ACBS hiện phân bổ tới 79% danh mục vào nhóm này, tương ứng hơn 15.400 tỷ đồng, giúp công ty cải thiện vị trí đáng kể trên bảng xếp hạng giá trị tự doanh.

TCBS theo đuổi chiến lược riêng biệt, khi 88% danh mục là AFS – chủ yếu là trái phiếu, và gần như không đầu tư vào FVTPL. Việc ưu tiên an toàn và ổn định dòng tiền phản ánh định hướng rõ ràng trong việc quản trị rủi ro danh mục tự doanh.

Ở chiều ngược lại, VIX là trường hợp hiếm hoi chọn chiến lược đậm chất rủi ro với tỷ trọng cổ phiếu niêm yết và chưa niêm yết chiếm hơn 6.300 tỷ đồng theo giá gốc – tương ứng hơn 7.420 tỷ đồng theo giá thị trường. Khoản đầu tư lớn này đã đóng góp đáng kể vào kết quả kinh doanh đột biến quý II, giúp VIX trở thành một trong những công ty chứng khoán có tốc độ tăng trưởng lợi nhuận mạnh nhất ngành.

Tuy nhiên, khẩu vị này cũng mang rủi ro không nhỏ. Trong bối cảnh VN-Index đã tăng gần 430 điểm (+39,3%) chỉ sau ba tháng, nếu thị trường bước vào nhịp điều chỉnh sâu, danh mục cổ phiếu tự doanh có thể gây áp lực đáng kể lên biên lợi nhuận.

Đáng lưu ý là trong Top 10 công ty chứng khoán có tự doanh lớn nhất, phần lớn vẫn duy trì chiến lược phòng thủ. SSI, VNDirect, HSC và cả Vietcap đều hạn chế tỷ trọng cổ phiếu niêm yết trong danh mục. Thậm chí, một số công ty đã chủ động bán ra để giảm thiểu rủi ro trong bối cảnh thị trường tiềm ẩn nhiều biến động.