Thị trường nhiễu động, cổ phiếu dầu khí có còn hấp dẫn?

Tiềm năng phục hồi mạnh của các doanh nghiệp dầu khí

Trong báo cáo ngành dầu khí mới đây, Công ty Chứng khoán VNDirect cho rằng, đối với năm 2023, nhu cầu dầu thô toàn cầu có thể sẽ giảm tốc do những trở ngại đến từ đồng USD mạnh hơn, chính sách zero-Covid của Trung Quốc và cuộc khủng hoảng Nga – Ukraine. Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA) dự báo, nhu cầu toàn cầu sẽ tăng 1,5% so với năm 2022, đạt mức trung bình 101,04 triệu thùng/ngày cho cả năm 2023 (năm 2022, nhu cầu dầu thô toàn cầu tăng 2,2% so với năm 2021).

Tuy nhiên, VNDirect nhận thấy ít có khả năng thị trường rơi vào tình trạng dư cung do những lo ngại về nhu cầu tiêu thụ chậm lại có thể được xoa dịu bởi những động thái từ phía nguồn cung (đặc biệt là từ OPEC+), hỗ trợ giá dầu duy trì ở mức cao trong năm tới. Về cơ bản, VNDirect kỳ vọng giá dầu Brent trung bình sẽ đạt khoảng 90 USD/thùng vào năm 2023.

Trong nước, Luật Dầu khí sửa đổi được thông qua vào tháng 11 sẽ là khung pháp lý tổng quát cho ngành Dầu khí, giảm bớt sự chồng chéo giữa các luật trong hoạt động Dầu khí. VNDirect thấy một số điểm nổi bật trong phiên bản sửa đổi lần này như sau:

Theo đó đối với các lô dầu khí được ưu đãi đầu tư (tiêu chí phân loại dựa theo vị trí địa lý, điều kiện khai thác...) được áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế suất thuế xuất khẩu dầu thô và mức thu hồi chi phí tối đa lần lượt là 32%, 10% và 70%. Đối với dự án ưu đãi đặc biệt, các tỷ lệ lần lượt là 25%, 5% và 80%. Luật cũng cho phép tăng thời hạn hợp đồng từ 25 năm lên 30 năm (và 35 năm đối với các lô dầu khí thuộc diện ưu đãi đầu tư)…

Đánh giá tiềm năng đến từ một số dự án quy mô nhỏ, VNDirect cho biết, mặc dù có điều kiện thuận lợi nhờ giá dầu tăng mạnh trong năm 2022, nhưng có rất ít tiến triển đáng kể tại các dự án mỏ khí lớn do sự chậm trễ trong các giai đoạn khác nhau liên quan đến việc thu xếp vốn và hoàn tất các đàm phán thương mại. Dự án Lô B - Ô Môn được chờ đợi lâu nay, nhà máy điện Ô Môn III vẫn đang chờ phê duyệt kế hoạch sử dụng vốn ODA. Do khung giá khí từ Lô B đã được phê duyệt từ năm 2016, việc trì hoãn kéo dài đã ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả của kế hoạch ban đầu đối với các nhà máy hạ nguồn do lạm phát và đồng USD tăng giá. Do đó, cần có thời gian để sửa đổi kế hoạch và đệ trình Chính phủ.

Trái ngược với các dự án mỏ khí lớn kể trên, các dự án khác liên quan đến phát triển các mỏ hiện hữu như dự án mở rộng mỏ dầu Bạch Hổ, dự án khai thác mỏ dầu Kình Ngư Trắng (Lô 09-2/09) đã được phê duyệt trong vài tháng qua. Các dự án này sẽ bù đắp một phần cho sự cạn kiệt sản lượng của các mỏ lâu năm. Nhờ mặt bằng giá dầu cao và có thể kết nối với hệ thống cơ sở hạ tầng ngoài khơi sẵn có, VNDirect tin rằng, các dự án này sẽ sớm được triển khai, cung cấp cơ hội việc làm cho các nhà cung cấp dịch vụ Dầu khí trong nước, trước hết là cho các nhà cung cấp dịch vụ khoan và nhà thầu EPC.

Ở trung nguồn, nhóm vận tải dầu khí hưởng lợi theo đà tăng giá cước bởi những trở ngại toàn cầu sẽ làm chậm quá trình chuyển dịch sang điện khí LNG. Hơn thế xu hướng chuyển dịch sang điện khí LNG sẽ bị trì hoãn trong ngắn hạn, do giá LNG tăng vọt trên toàn cầu do cuộc khủng hoảng Nga - Ukraine kéo dài sẽ ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của LNG cũng như tiến độ của các nhà máy điện liên quan.

Sang năm 2023, VNDirect tin tưởng vào tiềm năng phục hồi mạnh của các doanh nghiệp phân phối lớn (từ mức nền thấp của năm 2022) nhờ một số lý do sau:

Giá dầu thế giới dự kiến sẽ có diễn biến ổn định hơn so với năm 2022, giúp giảm thiểu rủi ro đánh giá lại hàng tồn kho.

Vừa qua, Chính phủ đã ban hành cơ chế để PVN xử lý vấn đề tài chính đối với Lọc hóa dầu Nghi Sơn (NSR). Đây sẽ là tiền đề để NSR hoạt động ổn định trong những năm tới, giúp tăng tỷ trọng nguồn cung nội địa và giảm áp lực chi phí nhập khẩu cho các doanh nghiệp phân phối.

Các chi phí định mức cấu thành giá cơ sở xăng dầu đã được cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh tăng trong tháng 10 và 11. VNDirect cho rằng, sự điều chỉnh này sẽ phản ánh sát hơn diễn biến thị trường, giảm bớt áp lực cho các thương nhân kinh doanh xăng dầu.

Nhu cầu tiêu thụ xăng dầu của Việt Nam được dự báo sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kép là , % trong giai đoạn 2022-30, là cơ sở để các doanh nghiệp phân phối tăng trưởng trong những năm tới. VNDirect cũng cho rằng các doanh nghiệp phân phối lớn như PLX, OIL có thể có thêm được thị phần từ các doanh nghiệp nhỏ khác, vốn có khả năng sẽ bị loại khỏi thị trường sau một năm 2022 đầy khó khăn.

Cũng theo VNDirect, tài chính vững mạnh sẽ là bệ đỡ trong thị trường nhiều biến động. Trong bối cảnh bất ổn kinh tế vĩ mô gia tăng, doanh nghiệp có tình hình tài chính vững mạnh và rủi ro tối thiểu trước việc đồng USD mạnh hơn sẽ không chỉ dễ dàng vượt qua khó khăn mà còn có thể hưởng lợi từ môi trường lãi suất cao. Một số doanh nghiệp dầu khí (GAS, PVS) đã tích lũy được một lượng tiền mặt ròng rất lớn trong nhiều năm qua nhờ mô hình kinh doanh vững mạnh, giúp củng cố vị thế của doanh nghiệp trong thị trường nhiễu động hiện nay.

Ý tưởng đầu tư cổ phiếu dầu khí năm 2023

Tổng Công ty Khí Việt Nam - CTCP (HOSE: GAS) là một lựa chọn đầu tư hấp dẫn trong giai đoạn bất ổn hiện nay nhờ vào: (1) Số dư tiền mặt ròng dồi dào ~27.000 tỷ đồng vào cuối quý 3/2022 và rủi ro ở mức tối thiểu trước biến động tỷ giá. (2) Vị thế thống trị của công ty trong một ngành có rào cản gia nhập cao tại Việt Nam như kinh doanh và phân phối khí. (3) Môi trường giá dầu duy trì ở mức cao (trên 80 USD/thùng) dự kiến sẽ kéo dài đến năm 2024, điều này sẽ hỗ trợ cho biên lợi nhuận gộp của GAS duy trì quanh mức 19% trong năm 2023-2024.

Nhìn chung, VNDirect dự báo GAS sẽ đạt lợi nhuận ròng kỷ lục trong năm 2022 với mức tăng trưởng 63, % so với cùng kỳ. Lợi nhuận có khả năng giảm 1,1%/3,2% so với cùng kỳ trong năm 2023-2024 do mức nền cao của năm 2022 và giá dầu dần hạ nhiệt.

VNDirect ưa thích Tổng Công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (HNX: PVS) trong cả ngắn và dài hạn với dự báo tăng trưởng kép lợi nhuận ròng là 26,7% trong giai đoạn 2022-2024: (1) Trong ngắn hạn, các liên doanh FSO/FPSO vẫn sẽ là nguồn đóng góp vững chắc vào kết quả kinh doanh của PVS, chiếm 89%/77%/68% lợi nhuận ròng của PVS trong năm 2022-2024. (2) Trong dài hạn, chúng tôi kỳ vọng DN đầu ngành cung cấp dịch vụ kỹ thuật Dầu khí tại Việt Nam như PVS sẽ được hưởng lợi từ xu hướng đầu tư tiềm năng vào ngành năng lượng, đặc biệt là các dự án phát triển mỏ khí lớn như Lô B và xu hướng đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam. (3) Lượng tiền mặt ròng dồi dào hơn 8.600 tỷ đồng (tương đương 18.000 đồng/cp) tại cuối quý 3/2022 sẽ giúp công ty hưởng lợi từ môi trường lãi suất tăng.

VNDirect kỳ vọng doanh nghiệp phân phối xăng dầu lớn như Tập đoàn Xăng Dầu Việt Nam (HOSE: PLX) sẽ phục hồi mạnh mẽ trong năm 2023 do: (1) Nguồn cung xăng dầu nội địa ổn định trở lại khi vấn đề tại Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn đã được xử lý. (2) Việc điều chỉnh chi phí định mức cấu thành giá cơ sở xăng dầu sẽ giúp giảm áp lực cho các doanh nghiệp phân phối. (3) Nhu cầu tiêu thụ ngày càng tăng tại Việt Nam (tăng trưởng kép, 5,5 % trong năm 2022-2030).

Nhìn chung, VNDirect dự báo lợi nhuận ròng PLX sẽ tăng trưởng kép 17,1% trong năm 2022-2024.