Trái phiếu Chính phủ siêu dài hạn của Trung Quốc “đắt hàng”

Trong khi đó, các chính quyền cấp địa phương, vốn đang phải đối mặt với áp lực nợ ngày càng tăng, đang cố gắng “đấu tranh” để giành được “một phần của chiếc bánh” tương đối nhỏ, sẽ được sử dụng để nuôi sống các dự án thúc đẩy nền kinh tế trên khắp đất nước.

Sức hấp dẫn của những trái phiếu kho bạc dài hạn đặc biệt này - một phần trong đợt chào bán trái phiếu trị giá 1 nghìn tỷ Nhân dân tệ (138 tỷ USD) được lên kế hoạch cho năm nay - lớn đến mức khi đợt trái phiếu kỳ hạn 30 năm đầu tiên bắt đầu giao dịch vào ngày 22/5, giá trị đã tăng hơn 20% ở cả hai sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến, gây ra tình trạng phải đình chỉ tạm thời.

Giao dịch trái phiếu kho bạc đặc biệt siêu dài diễn ra sau khi Bắc Kinh triển khai các biện pháp hỗ trợ thị trường bất động sản mới, trong đó Ngân hàng Trung ương tạo điều kiện cấp thêm 1 nghìn tỷ Nhân dân tệ và nới lỏng các quy định thế chấp. Chính quyền địa phương đã được yêu cầu mua những ngôi nhà chưa bán được từ các nhà phát triển bất động sản và chuyển đổi thành nhà ở giá rẻ.

Các nhà phân tích cho rằng việc tăng tốc phát hành trái phiếu Chính phủ có thể giúp ổn định tăng trưởng tín dụng, vốn đã chậm lại khá mạnh trong tháng 4.

Daniel Duan, một cán bộ tại bộ phận ngân hàng tư nhân của một ngân hàng thương mại ở Thâm Quyến cho biết, một số khách hàng của ông đã chuyển tiền gửi của họ sang trái phiếu kho bạc siêu dài hạn.

“Có thể làm phép so sánh, lãi suất ngân hàng thấp trong khi lãi suất trái phiếu chính phủ cao. Như thế, ngân hàng không cần phải cho vay”, ông Duan nói. “Tiền gửi ngân hàng đang giảm, các khoản vay ngân hàng đang giảm, vì vậy về cơ bản quy mô tài sản ngân hàng đang bị thu hẹp”.

Đây không phải là lần đầu tiên Bộ Tài chính bán trái phiếu kho bạc siêu dài hạn. Trái phiếu Kho bạc siêu dài hạn cũng đã được phát hành vào các năm 1998, 2007 và 2020. Nhưng không giống như những lần phát hành trước, lần này số tiền thu được 1 nghìn tỷ Nhân dân tệ sẽ được chia đều cho chính quyền trung ương và chính quyền địa phương.

Vì vậy, chính quyền địa phương sẽ hy vọng đảm bảo được một phần trong số 500 tỷ Nhân dân tệ sẽ được cung cấp cho các dự án phù hợp. Nhưng trong đó cũng có sự không chắc chắn. Mặc dù Thủ tướng Lý Cường cho biết trái phiếu sẽ thúc đẩy nỗ lực hiện đại hóa của Trung Quốc và thúc đẩy sự phát triển chất lượng cao, nhưng địa chỉ sử dụng số tiền này chính xác vẫn chưa được xác nhận.

Và toàn bộ số tiền trị giá 1 nghìn tỷ Nhân dân tệ được huy động theo các thỏa thuận mới sẽ nằm ngoài ngân sách. Như vậy, mặc dù việc phát hành chúng sẽ dẫn đến sự gia tăng tổng thể nợ chính thức của chính phủ nhưng sẽ không được phản ánh trong thâm hụt tài chính chính thức. Trung Quốc đã đặt tỷ lệ thâm hụt trên GDP ở mức 3% vào năm 2024, với mức thâm hụt của chính phủ có thể tăng 180 tỷ Nhân dân tệ từ năm 2023.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Lou Jiwei đã nêu lên mối lo ngại về tính minh bạch đối với trái phiếu đặc biệt trong bài phát biểu của mình tại Trường Kinh doanh Quốc tế Trung Quốc Châu Âu vào ngày 29/3.

“Việc đưa khoản thâm hụt 1 nghìn tỷ Nhân dân tệ vào ngân sách chính phủ sẽ tăng cường tính minh bạch trong việc sử dụng vốn. Tuy nhiên, việc phân loại các khoản chi này thành trái phiếu kho bạc đặc biệt, được quản lý theo ngân sách do chính phủ điều hành, sẽ gây khó khăn cho việc xác định chính xác việc sử dụng số tiền này”, ông Lou nói, theo một bản ghi được đăng trên tài khoản WeChat xã hội của trường kinh doanh vào ngày 9/5.

Sự kết hợp giữa lãi suất thấp và sự suy thoái kéo dài của thị trường bất động sản đã khiến một số nhà đầu tư - bao gồm cả một số ngân hàng nhỏ của Trung Quốc - bỏ qua rủi ro về thời hạn bằng cách mua trái phiếu dài hạn, đẩy lợi suất của chúng xuống mức thấp kỷ lục trong những tháng gần đây.

Một chủ ngân hàng đầu tư từ Quảng Châu giấu tên cho biết: “Đối với các nhà đầu tư tổ chức, bạn nhận được hơn 2,5% [tiền lãi] mỗi năm từ tín dụng chính phủ, con số này không hề tệ trong 30 năm qua”.

Bộ Tài chính đã bán đợt trái phiếu kho bạc đặc biệt đầu tiên – tổng trị giá 40 tỷ Nhân dân tệ – với lãi suất trung bình 2,57% sau cuộc đấu giá, mang lại lợi suất cho các trái chủ 6 tháng một lần cho đến khi trái phiếu đáo hạn vào ngày 20/5/2054.

Lô trái phiếu thứ hai như vậy đã được phát hành vào thứ Sáu tuần trước (ngày 24/5). Đài truyền hình quốc gia CCTV đưa tin, đợt bán trái phiếu kỳ hạn 20 năm trị giá 40 tỷ Nhân dân tệ có giá 2,49% và sẽ được niêm yết vào ngày 29/5.

Annie Chen, nhà tư vấn tài chính tại một công ty ngân hàng tư nhân ở Thâm Quyến, chuyên phục vụ các khách hàng giàu có cho biết, phần lớn sự quan tâm trong đợt đầu tiên có thể đến từ các nhà đầu tư tổ chức, những người đầu tư tiền thay mặt cho khách hàng hoặc thành viên. Bà nói, các nhà đầu tư bán lẻ không chuyên nghiệp có xu hướng thích cổ phiếu và quỹ.

“Điều này có nghĩa là các tổ chức này kỳ vọng lãi suất sẽ giảm trong dài hạn,” bà Chen nói và cho biết thêm rằng các nhà đầu tư vào trái phiếu siêu dài hạn có thể sẽ thận trọng hơn. “Có thể họ có lượng tài sản tương đối lớn và hiện chưa nhìn thấy kênh đầu tư nào tốt hơn nên sẽ phân bổ một lượng nhất định vào trái phiếu kho bạc siêu dài hạn”.

Sau khi đạt được tăng trưởng kinh tế bất ngờ trong quý đầu tiên năm nay, dữ liệu quan trọng trong tháng 4 cho thấy nhu cầu trong nước chững lại và giá bất động sản sụt giảm ngày càng trầm trọng mặc dù hoạt động công nghiệp tăng vọt.

Khi thảo luận về các trái phiếu siêu dài đặc biệt trong khi báo cáo công việc của chính phủ cho cơ quan lập pháp hàng đầu của Trung Quốc vào tháng 3 vừa rồi, Thủ tướng Trung Quốc, ông Lý Cường cho biết, việc phát hành trái phiếu như vậy có thể tiếp tục trong những năm tới. Và một số tiền thu được sẽ được đầu tư vào các chiến lược quốc gia và các lĩnh vực liên quan đến an ninh quốc gia.

Theo nguồn tin từ Reuters, Bộ Tài chính Trung Quốc sẽ bán 300 tỷ Nhân dân tệ trái phiếu kỳ hạn 20 năm trị, 600 tỷ Nhân dân tệ trái phiếu kỳ hạn 30 năm và 100 tỷ Nhân dân tệ trái phiếu kỳ hạn 50 năm.

Li Chao, phát ngôn viên của Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia, nhà hoạch định kinh tế hàng đầu của Trung Quốc, cho biết trong cuộc họp báo thường kỳ rằng NDRC đã hợp tác chặt chẽ với chính quyền địa phương và các bộ để “phân loại và chuẩn bị các dự án” từ nguồn tiền thu được từ các trái phiếu đặc biệt này.

Ông Li Chao nói: “Những dự án lớn này là những dự án có thể được đầu tư ngay lập tức. “Và một khi có đủ vốn, việc xây dựng có thể được đẩy nhanh.”

Tỉnh ven biển phía đông Chiết Giang nằm trong số những tỉnh đã công khai cho biết họ sẽ vận động mạnh mẽ để được chia sẻ số tiền thu được.

Pan Yigang, Phó Chủ tịch Viện Quy hoạch và Phát triển Chiết Giang, một tổ chức tư vấn chính phủ, cho biết trong một báo cáo trên trang nhất của Nhật báo Chiết Giang ngày 19/5 rằng trái phiếu kho bạc đặc biệt tạo cơ hội cho chính quyền địa phương đầu tư vào các dự án mà họ sẽ thường không có cách nào để khởi động.

Ông Pan nói: “Đặc biệt là khi nói đến một số dự án trong lĩnh vực dịch vụ công cộng – chẳng hạn như cải tạo nhà ở của công nhân – việc xây dựng có thể bắt đầu càng sớm thì hiệu quả sẽ càng tốt”. “Nhưng do vấn đề kinh phí, những dự án như vậy có thể không bao giờ được cấp vốn. Trái phiếu kho bạc đặc biệt có thời hạn cực kỳ dài có thể thay đổi điều đó.”