Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan sớm thống nhất phương án mở rộng các đoạn tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông theo hình thức đối tác công tư (PPP), với mục tiêu tối ưu hóa nguồn lực và đảm bảo tiến độ triển khai trong giai đoạn tới.

Gấp rút chốt phương án mở rộng cao tốc Bắc – Nam

Tại Thông báo số 323/TB-VPCP ngày 26/6/2025, Văn phòng Chính phủ đã công bố kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà sau cuộc họp về đầu tư mở rộng cao tốc Bắc – Nam. Nội dung thông báo cho thấy Chính phủ đang thúc đẩy quyết liệt tiến trình nghiên cứu, lựa chọn mô hình đầu tư nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển hạ tầng giao thông trong giai đoạn mới.

Trước đó, tại Thông báo 266/TB-VPCP (ngày 27/5/2025), Phó Thủ tướng đã chỉ đạo Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) khẩn trương đề xuất phương án đầu tư, có thể là tự thực hiện hoặc phối hợp với các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân trong nước, đồng thời đề xuất cơ chế chính sách kèm theo. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, VEC vẫn chưa có văn bản gửi Bộ Xây dựng như yêu cầu, khiến tiến độ bị chậm trễ và bị yêu cầu nghiêm túc rút kinh nghiệm.

Ngày 18/6, Bộ Xây dựng đã có văn bản số 5266/BXD-KHTC báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương án đầu tư mở rộng theo mô hình PPP, với kiến nghị hình thành một số dự án có quy mô lớn ở khu vực phía Bắc và phía Nam. Tuy vậy, tại cuộc họp gần đây, Bộ trưởng Bộ Xây dựng lại trực tiếp đề xuất ưu tiên phương án đầu tư toàn tuyến nếu có nhà đầu tư đủ năng lực, tạo ra sự khác biệt giữa báo cáo và quan điểm chính thức.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Bộ Xây dựng làm rõ đề xuất mới, chỉ đạo các đơn vị liên quan rà soát, giải trình cụ thể. Đồng thời, các phương án lựa chọn phải đảm bảo tuân thủ chỉ đạo của Chính phủ, trong đó ưu tiên các doanh nghiệp đang triển khai dự án, có kinh nghiệm và năng lực tài chính – kỹ thuật tốt, tránh lãng phí nguồn lực và rút ngắn thời gian huy động vốn.

Hai kịch bản đầu tư đang được cân nhắc

Tại cuộc họp, Bộ Xây dựng đưa ra hai phương án đầu tư:

Phương án 1: Một dự án đầu tư toàn tuyến cao tốc Bắc – Nam mở rộng.

Phương án 2: Tách thành hai dự án riêng biệt gồm đoạn phía Bắc (Mai Sơn – Cam Lộ) và phía Nam (Quảng Ngãi – Dầu Giây).

Theo đánh giá sơ bộ, phương án toàn tuyến giúp đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trong vận hành và khai thác, đồng thời có thể thu hút nhà đầu tư lớn, có tiềm lực mạnh. Trong khi đó, phương án chia nhỏ dự án giúp tăng tính linh hoạt, phân chia rủi ro và dễ triển khai hơn với bối cảnh hiện nay.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng còn kiến nghị Chính phủ cho phép thu phí các đoạn đã đầu tư bằng vốn ngân sách từ tháng 1/2026, theo quy định tại Luật Đường bộ mới và các nghị quyết của Quốc hội. Phương án này nhằm thu hồi vốn, giảm gánh nặng cho ngân sách, và có thể chuyển giao quyền thu phí cho nhà đầu tư sau khi chọn được đối tác theo hình thức PPP.

Yêu cầu làm rõ năng lực nhà đầu tư và tiến độ cụ thể

Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng phối hợp Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan khẩn trương rà soát năng lực các nhà đầu tư tiềm năng, đặc biệt là VEC – đơn vị chủ lực đang vận hành nhiều tuyến cao tốc quan trọng. VEC được yêu cầu nghiên cứu đầy đủ cả hai phương án đầu tư nêu trên, làm rõ năng lực tài chính, kinh nghiệm triển khai, khả năng huy động vốn và gửi kết quả cho Bộ Xây dựng trước ngày 27/6/2025.

Bộ Xây dựng cũng được yêu cầu tổng hợp toàn bộ các phương án, đánh giá kỹ lưỡng ưu – nhược điểm từng kịch bản và báo cáo Thủ tướng trước ngày 30/6/2025. Trong quá trình này, các bộ ngành phải lưu ý đến tính khả thi, tiến độ thi công, khả năng phát sinh tranh chấp pháp lý, và quan trọng hơn là nhận được sự đồng thuận của người dân và doanh nghiệp.

Việc đẩy nhanh tiến độ lựa chọn phương án đầu tư không chỉ giúp tránh chậm trễ tiến độ triển khai các đoạn mở rộng, mà còn góp phần giải quyết áp lực vận tải ngày càng lớn trên tuyến cao tốc huyết mạch Bắc – Nam, đồng thời tạo động lực phát triển kinh tế vùng và thu hút đầu tư trong nước, quốc tế.