Nhận định trên được đưa ra trong báo cáo "Chiến lược lãi suất và tỷ giá" vừa được Ngân hàng UOB công bố. Trong báo cáo, UOB cho biết, thị trường tài chính đã trải qua một giai đoạn biến động mạnh kể từ đầu tháng 2/2025. Ban đầu, Tổng thống Hoa Kỳ Trump đe dọa sẽ áp dụng mức thuế thương mại trừng phạt 25% đối với cả Canada và Mexico ngay lập tức (với mức thuế nhập khẩu năng lượng từ Canada được áp dụng ở "mức ưu đãi" là 10%) nhưng sau đó lại đồng ý hoãn thực hiện trong một tháng để chờ đàm phán thêm với cả hai nước. Nếu được thực hiện đầy đủ, cả hai mức thuế đối với Canada và Mexico sẽ gây tác động tiêu cực đáng kể đến nền kinh tế của hai quốc gia này.
Đối với Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đã chính thức áp thuế trả đũa lên khoảng 14 tỷ USD hàng hóa Mỹ kể từ 0h01 sáng ngày 10/2 theo giờ Bắc Kinh. Danh mục thuế mới bao gồm mức thuế 15% đối với than đá, khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) và 10% đối với dầu thô, thiết bị nông nghiệp, xe tải và xe động cơ lớn. Động thái này diễn ra ngay sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump triển khai gói thuế bổ sung 10% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc, mở màn cho một đợt căng thẳng thương mại mới.
Với những diễn biến trên, UOB cho rằng, trong thời gian tới, các thị trường tài chính và nhà đầu tư toàn cầu sẽ phải thích nghi với nguy cơ thuế quan liên tục và những cuộc đàm phán căng thẳng đến phút chót trong những tháng sắp tới. Sự bất định này, cùng với những biến động mạnh trong ngày, có thể trở thành trạng thái bình thường mới. Điều này đặt ra câu hỏi liệu thị trường tài chính đã phản ánh đầy đủ rủi ro thuế quan đang diễn ra thông qua một “Mức phí bảo hiểm rủi ro thuế quan” hay chưa.
Hệ quả tức thì của mức “Mức phí bảo hiểm rủi ro thuế quan” ngày càng tăng này là sự gia tăng kỳ vọng lạm phát tại Mỹ. Do đó, thị trường hợp đồng tương lai lãi suất FED (Fed Fund Futures) đã bắt đầu điều chỉnh giảm kỳ vọng về các đợt cắt giảm lãi suất trong thời gian tới, trong khi nhiều quan chức Ngân hàng Dự trữ Liên bang (FED) đang nhấn mạnh quan điểm thận trọng “chờ đợi và theo dõi” ở thời điểm hiện tại.
Như vậy, đồng USD là bên hưởng lợi lớn nhất từ “Mức phí bảo hiểm rủi ro thuế quan” này cùng với sự gia tăng kỳ vọng lạm phát tại Mỹ. Đặc biệt, kỳ vọng lạm phát 2 năm của Mỹ đã tăng gấp đôi, từ 1,5% vào tháng 11 năm ngoái lên khoảng 3,0% ở thời điểm hiện tại. Nhìn chung, Chỉ số USD (DXY) đã tăng khoảng 9% so với mức thấp 100 trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11 năm ngoái, lên khoảng 109 hiện tại. Trong kịch bản cơ sở của UOB, chỉ số DXY dự kiến sẽ tiếp tục tăng lên 112,6 vào quý III/2025, đi kèm với việc tỷ giá EUR/USD giảm xuống dưới mức ngang giá và tỷ giá USD/CNY tăng lên 7,65 vào quý III/2025.
Trong kịch bản bi quan, rủi ro là chỉ số DXY có thể vọt lên 115 điểm và cặp tỷ giá USD/CNY có thể tăng lên 8,0 CNY/USD. UOB cho rằng: "Sẽ không phải là một quyết định khôn ngoan nếu chống lại xu hướng mạnh lên của đồng USD, ít nhất là cho đến cuối năm nay, khi chúng ta có thể đánh giá rõ hơn phạm vi và tác động của các biện pháp thuế quan đối với nền kinh tế Mỹ".
USD mạnh lên cùng với sự leo thang về thuế quan
Diễn biến thị trường thời gian qua cho thấy, đồng USD đã giảm lần đầu tiên sau 4 tháng vào tháng 1/2025 khi Tổng thống Trump không ngay lập tức áp thuế sau khi nhậm chức vào ngày 20/1.
Tuy nhiên, sự bình ổn ngắn ngủi trên thị trường tài chính đã nhanh chóng bị phá vỡ khi Tổng thống Trump ký phê duyệt đợt thuế quan đầu tiên trong nhiệm kỳ mới vào ngày 1/2, áp dụng với Mexico, Canada và Trung Quốc, trước khi đồng ý hoãn thuế đối với Mexico và Canada thêm một tháng.
"Câu hỏi đặt ra là: Chúng ta sẽ điều hướng qua cuộc chiến thuế quan đầy biến động này như thế nào? Và liệu đồng USD có tiếp tục tăng sau khi đã ổn định vào tháng 1?", báo cáo của UOB viết.
Để trả lời cho các câu hỏi trên, các chuyên gia của UOB cho biết, hầu hết các đồng tiền châu Á đã có một khởi đầu tích cực trong năm 2025, khi các biện pháp thuế quan ngay từ ngày đầu nhậm chức của Tổng thống Trump đối với Trung Quốc – vốn bị lo ngại từ trước – đã không xảy ra. Ngay cả khi ông Trump công bố mức thuế 10% đối với hàng hóa Trung Quốc vào ngày 1/2, phản ứng ôn hòa của Trung Quốc so với Canada và Mexico cho thấy tuyến đầu của cuộc chiến thương mại mới có thể là với các nước láng giềng của Mỹ, một điểm khác biệt quan trọng so với cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung năm 2018.
Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu tác động lan tỏa đối với đồng Nhân dân tệ (CNY) và các đồng tiền châu Á có giảm đi không? Hay vẫn còn khả năng leo thang thuế quan đối với Trung Quốc?
Theo UOB, mặc dù Tổng thống Trump mới chỉ áp mức thuế khiêm tốn 10% lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, tuy nhiên, rủi ro gia tăng thuế quan trong tương lai vẫn rất cao. Bởi, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã công bố vào ngày 24/1 rằng họ đang xem xét lại Thỏa thuận Kinh tế và Thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc để đánh giá liệu Trung Quốc có tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận hay không. Đây có thể là bước đệm để đưa ra khuyến nghị về thuế đối với Tổng thống. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent được cho là đang thúc đẩy việc áp mức thuế nhập khẩu phổ quát, khởi điểm 2,5% và tăng dần theo thời gian trong khi ứng viên Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cũng là một người ủng hộ mạnh mẽ việc tăng thuế nhập khẩu. Đặc biệt, ngày càng có lo ngại rằng Mỹ có thể thu hồi quy chế "tối huệ quốc" (MFN) của Trung Quốc.
Dù vậy, phản ứng của Trung Quốc cho đến nay vẫn khá kiềm chế và việc Tổng thống Trump triển khai một cuộc chiến thuế quan kéo dài trên nhiều mặt trận có thể khiến tác động lan tỏa ngay lập tức lên CNY và các đồng tiền châu Á trở nên nhẹ nhàng hơn. Các chuyên gia UOB dự báo sẽ có thêm các đợt thuế quan mới đối với Trung Quốc sau khi cuộc điều tra của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) hoàn tất, kịch bản bi quan với mức thuế 60% có khả năng chưa xảy ra ở thời điểm này.
Do đó, UOB vẫn giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP Trung Quốc ở mức 4,3% cho năm 2025, với giả định thuế nhập khẩu vào Mỹ tăng từ 10% lên 25% theo kịch bản cơ sở. Ngoài ra, một gói kích thích kinh tế đáng kể từ Trung Quốc trong năm nay cũng có thể giúp giảm bớt tác động suy giảm và hạn chế mức độ điều chỉnh của CNY.
“Chúng tôi duy trì dự báo tỷ giá USD/CNY như sau: quý I/2025 là 7,40 CNY/USD; quý II/2025 là 7,55 CNY/USD; quý III/2025 là 7,65 CNY/USD; quý IV/2025 là 7,50 CNY/USD. Những dự báo này dựa trên kịch bản cơ sở rằng thuế đối với hàng nhập khẩu Trung Quốc vào Mỹ sẽ tăng lên 25%. Tuy nhiên, nếu mức thuế bị đẩy lên 60%, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) sẽ gặp khó khăn trong việc kiểm soát đà suy yếu của CNY. Khi đó, chúng tôi duy trì quan điểm rằng tỷ giá USD/CNY có thể vượt mốc tâm lý 8,0 CNY/USD - mức chưa từng thấy kể từ năm 2006”.
Tỷ giá USD/VND sẽ biến động như thế nào?
Đối với triển vọng tỷ giá USD/VND. Quan sát diễn biến thị trường ngoại hối Việt Nam, các chuyên gia UOB cho rằng, đồng VND đã có một khoảng thời gian tạm lắng trong tháng 1 khi Tổng thống Trump không áp dụng thuế ngay từ ngày đầu tiên đối với Trung Quốc. Điều này đã khiến tỷ giá USD/VND rút khỏi mức cao kỷ lục gần 25.500 VND/USD, giảm xuống khoảng 25.100 VND/USD trong suốt tháng 1. Tuy nhiên, sự bình ổn này nhanh chóng bị phá vỡ sau khi ông Trump công bố thuế đối với Mexico, Canada và Trung Quốc vào đầu tháng 2, khiến USD/VND tăng trở lại lên khoảng 25.300 VND/USD.
Với lập trường thận trọng hơn của FED về việc cắt giảm lãi suất trong năm 2025, cùng với những bất ổn từ thuế quan và Trung Quốc, các chuyên gia UOB dự báo: “tỷ giá USD/VND có khả năng duy trì xu hướng tăng và tiếp tục được neo ở mức cao trong bối cảnh rủi ro toàn cầu vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt”.
Đoàn Hằng