 | Siết chặt kiểm tra an toàn thực phẩm tại Bách Hóa Xanh |
| Một loại quả "hái ra tiền" của Việt Nam được cả thế giới ưa chuộng, Trung Quốc ráo riết "chốt đơn" |
Xuất khẩu sầu riêng sụt giảm kỷ lục trong tháng đầu năm
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, tháng 1/2025, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam chỉ đạt 9.000 tấn, trị giá 31,3 triệu USD, giảm 58,3% về lượng và 63,2% về giá trị so với tháng 12/2024. So với cùng kỳ năm ngoái, mức giảm lên đến 66,9% về lượng và 73,2% về giá trị.
 |
Đặc biệt, xuất khẩu sang thị trường lớn nhất là Trung Quốc chỉ đạt 18 triệu USD, giảm mạnh 74,1% so với tháng trước và giảm tới 83,2% so với tháng 1/2024. Đây là mức sụt giảm kỷ lục trong vòng hai năm qua, kéo theo sự sụt giảm chung của toàn ngành xuất khẩu rau quả Việt Nam, khiến kim ngạch xuất khẩu giảm 23,3%, xuống còn 374,5 triệu USD.
Không chỉ sụt giảm về số lượng, giá xuất khẩu sầu riêng cũng đi xuống đáng kể. Giá bình quân đạt 3.475 USD/tấn, giảm 11,7% so với tháng trước và 19,1% so với cùng kỳ năm 2024.
Trong tổng kim ngạch xuất khẩu, sầu riêng tươi chiếm 60,5%, sầu riêng đông lạnh chiếm 39,2%, còn lại 0,3% là sầu riêng sấy. Dù xuất khẩu sang Thái Lan, Canada, Hong Kong, Nhật Bản, Australia tăng mạnh, nhưng vẫn không thể bù đắp cho sự suy giảm từ thị trường Trung Quốc.
Vì sao xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc lao dốc?
Có nhiều nguyên nhân khiến xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc sụt giảm nghiêm trọng. Trước hết, cả Việt Nam và Trung Quốc đều bước vào kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, dẫn đến nhu cầu tiêu thụ giảm tạm thời.
Tuy nhiên, lý do quan trọng hơn là Trung Quốc đang siết chặt kiểm soát chất lượng sầu riêng nhập khẩu. Gần đây, nước này đã tăng cường kiểm tra dư lượng chất vàng O và Cadimi trên sầu riêng sau khi phát hiện dư lượng vượt mức quy định trong sầu riêng Thái Lan.
Kể từ đầu năm 2025, tất cả các lô hàng sầu riêng nhập khẩu vào Trung Quốc đều phải có kết quả phân tích dư lượng Cadimi và chất vàng O. Việc xét nghiệm này phải được thực hiện tại các phòng thí nghiệm được Trung Quốc công nhận, khiến quy trình xuất khẩu trở nên phức tạp, kéo dài thời gian kiểm tra và gây tắc nghẽn hàng hóa tại biên giới.
Dù đây là biện pháp của Trung Quốc nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm, nhưng lại đặt ra không ít thách thức cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam và người trồng sầu riêng.
 |
Không chỉ xuất khẩu gặp khó khăn, giá sầu riêng trong nước cũng giảm sâu sau Tết, khiến nhà vườn lo lắng. Theo các nông dân ở Cai Lậy (Tiền Giang), giá sầu riêng nghịch vụ những năm trước luôn giữ mức trên 100.000 đồng/kg. Tuy nhiên, năm nay, giá chỉ dao động từ 35.000 – 50.000 đồng/kg, giảm hơn 50% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ngoài ra, sản lượng sầu riêng trái sớm cũng giảm mạnh. Nhiều vườn tại miền Tây ghi nhận tỷ lệ đậu trái thấp, giảm 40 – 60% so với các năm trước do ảnh hưởng thời tiết bất lợi.
Giải pháp nào cho ngành sầu riêng Việt Nam?
Trước tình hình xuất khẩu gặp khó khăn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đang triển khai nhiều biện pháp nhằm tháo gỡ rào cản cho ngành sầu riêng.
Hiện tại, Việt Nam đã có 9 phòng kiểm nghiệm được Trung Quốc công nhận, đồng thời đang chờ phê duyệt thêm 6 phòng thí nghiệm mới để tăng cường khả năng xét nghiệm, giúp rút ngắn thời gian kiểm tra hàng hóa xuất khẩu.
Bộ Nông nghiệp cũng đang đàm phán với Trung Quốc để đưa xuất khẩu sầu riêng trở lại theo đúng Nghị định thư đã ký giữa hai nước, nhằm giảm bớt các biện pháp kiểm tra bổ sung gây khó khăn cho doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, chương trình giám sát dư lượng hóa chất đang được triển khai trên toàn quốc để kiểm soát chất lượng ngay từ khâu sản xuất. Điều này không chỉ giúp đáp ứng yêu cầu của Trung Quốc mà còn tạo niềm tin cho thị trường quốc tế, nâng cao vị thế của sầu riêng Việt Nam.
Việc xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc giảm mạnh hơn 83% đang đặt ra thách thức lớn cho ngành sầu riêng Việt Nam. Nguyên nhân chủ yếu do quy định kiểm soát chất lượng gắt gao từ Trung Quốc, khiến quy trình xuất khẩu phức tạp và kéo dài.
Để giải quyết tình trạng này, ngành nông nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng hệ thống kiểm nghiệm đạt chuẩn và thúc đẩy đàm phán thương mại. Chỉ khi đảm bảo chất lượng đồng đều và đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, sầu riêng Việt Nam mới có thể lấy lại đà tăng trưởng trong năm 2025.
Thanh Hằng
