Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố Báo cáo cập nhật tình hình kinh tế Đông Á - Thái Bình Dương đánh giá, nền kinh tế Việt Nam đang trên đà phục hồi mạnh mẽ, nhưng vẫn chưa phục hồi hoàn toàn, với tổng sản lượng hiện tại vẫn thấp hơn mức trước đại dịch COVID-19.
“Trong ngắn hạn, các nhà hoạch định chính sách Việt Nam phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là hài hòa giữa nhu cầu duy trì chính sách hỗ trợ để củng cố sự phục hồi trong bối cảnh môi trường toàn cầu suy yếu với nhu cầu kiềm chế lạm phát và các rủi ro tài chính đang nổi lên. Về trung và dài hạn, mục tiêu trở thành nền kinh tế có thu thập trung bình cao của Việt Nam sẽ phụ thuộc vào việc chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng dựa trên năng suất và đổi mới bằng cách sử dụng hiệu quả hơn nguồn vốn sản xuất, vốn tự nhiên và con người. Quá trình chuyển đổi này đòi hỏi năng lực thể chế cần phải được tăng cường để phê duyệt và thực hiện các cải cách cơ cấu nhằm xây dựng một nền kinh tế có khả năng cạnh tranh và phục hồi cao hơn”, báo cáo của WB nêu rõ.
Nền kinh tế Việt Nam hồi phục mạnh mẽ sau đợt phong tỏa do COVID-19 và ghi nhận tăng trưởng 6,4 % trong nửa đầu năm 2022. Sự phục hồi này chủ yếu dựa trên những khởi sắc của ngành xuất khẩu và giải phóng nhu cầu bị dồn nén sau khi các quy định về hạn chế di chuyển do COVID-19 được dỡ bỏ và gần đây là sự quay trở lại dần của khách du lịch nước ngoài.
Khu vực dịch vụ tăng 6,6% trong nửa đầu năm 2022, ghi nhận mức tăng trưởng kỷ lục 8,6% trong quý II/2022. Khu vực sản xuất công nghiệp (không bao gồm ngành xây dựng) tăng 8,4% trong nửa đầu năm 2022, được thúc đẩy bởi nhu cầu ổn định từ nước ngoài.
Tăng trưởng GDP thực và các yếu tố đóng góp cho tăng trưởng GDP thực |
Lạm phát nhích lên 3,1% (so với cùng kỳ năm ngoái) vào tháng 7/2022, chủ yếu do chi phí vận tải cao hơn, tăng 15,2%, mặc dù các cơ quan quản lý nhà nước đã nỗ lực kiềm chế áp lực tăng giá xăng dầu thông qua việc cắt giảm thuế tiêu thụ nhiên liệu.
Một cuộc khảo sát về nhịp độ kinh doanh được WB thực hiện từ tháng 1 đến tháng 3/2022 cho thấy 92,6% các công ty chính thức đã hoạt động trở lại, nhưng có đến 56% báo cáo cho thấy doanh số bán hàng trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 3/2022 thấp hơn so với trước đại dịch.
Tình hình thị trường lao động tiếp tục được cải thiện, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động là 68,5% trong quý II/2022 ( tuy nhiên vẫn thấp hơn tỷ lệ trước đại dịch là 71,3%).
Cán cân tài chính ghi nhận mức thặng dư là 3,5 tỷ USD trong quý I/2022, nhờ vào nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài ròng mạnh mẽ (3,4 tỷ USD). Chính sách tiền tệ thích ứng tạo ra thanh khoản dồi dào cùng với tăng trưởng tín dụng đạt 16,9% vào tháng 6 năm 2022, vượt đáng kể mức tăng trưởng GDP danh nghĩa. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã dừng các biện pháp nới lỏng được áp dụng vào tháng 4/2020, đây là động thái quan trọng để xác định và xử lý các tài sản xấu có thể đã tích tụ trong cuộc khủng hoảng.
Giống như các quốc gia Đông Á (EAP) khác (ngoài Trung Quốc), nền kinh tế Việt Nam được WB dự báo sẽ phục hồi vào năm 2022, tăng trưởng 7,2%, phần lớn là do xuất phát từ thấp điểm sau khi thực hiện các biện pháp phong tỏa khiến cho kinh tế bị suy giảm vào năm ngoái, trước khi quay trở lại đà tăng trưởng trong trung hạn.
/ Các chỉ số trong báo cáo triển vọng vĩ mô và giảm nghèo |
Các động lực tăng trưởng dự kiến sẽ xoay quanh nhu cầu từ cả trong và ngoài nước, từ ngành chế biến chế tạo cho đến ngành dịch vụ khi xuất khẩu sang các thị trường lớn (Mỹ, khu vực đồng Euro và Trung Quốc) ở mức trung bình. Lạm phát dự kiến sẽ tăng lên 3,8% vào năm 2022 và 4% vào năm 2023 do tác động của đợt biến động giá cả hàng hóa lần 2, trước khi giảm xuống 3,3% vào năm 2024. Chi tiêu công dự kiến sẽ tăng nhanh trong nửa sau của năm 2022 và thâm hụt tài khóa của năm 2022 sẽ đạt 2,8% GDP, hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Thâm hụt được dự báo sẽ tăng nhẹ lên 3,2% GDP nếu việc triển khai thực hiện các chương trình hỗ trợ của năm 2022-2023 được đẩy mạnh.
Sau một thời gian bị đình trệ do cuộc khủng hoảng COVID-19, tốc độ giảm nghèo dự kiến sẽ tăng lên, với tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 3,7% vào năm 2021 xuống còn 3,3% vào năm 2022, dựa trên chuẩn nghèo LMIC của Ngân hàng Thế giới (3,65 USD/ngày 2017 PPP).
Báo cáo của WB đồng thời cũng cho thấy tăng trưởng tại hầu hết các quốc gia đang phát triển khu vực Đông Á - Thái Bình Dương đã phục hồi trong năm 2022 sau ảnh hưởng dịch COVID-19, trong khi đó Trung Quốc bị lỡ đà tăng trưởng do tiếp tục các biện pháp kiềm chế dịch bệnh.
Trong thời gian tới, kết quả kinh tế trên khắp khu vực có thể bị ảnh hưởng do nhu cầu trên toàn cầu chững lại, nợ gia tăng và tình trạng lệ thuộc vào các biện pháp xử lý kinh tế ngắn hạn nhằm chống đỡ giá lương thực thực phẩm và nhiên liệu tăng cao.
Tốc độ tăng trưởng của các quốc gia đang phát triển khu vực Đông Á - Thái Bình Dương (trừ Trung Quốc) được dự báo sẽ tăng tốc lên 5,3% trong năm 2022 so với 2,6% trong năm 2021, theo Báo cáo cập nhật tình hình kinh tế Đông Á - Thái Bình Dương kỳ tháng 10/2022 của WB.
Trung Quốc, trước đó là quốc gia dẫn dắt phục hồi trong khu vực, hiện được dự báo sẽ tăng trưởng 2,8% trong năm 2022, giảm mạnh so với 8,1% trong năm 2021.
Trong toàn khu vực, tăng trưởng được dự báo sẽ chững lại còn 3,2% trong năm 2022, so với 7,2% trong năm 2021, trước khi tăng lên 4,6% trong năm 2023. Tăng trưởng ở hầu hết các nước trong khu vực Đông Á - Thái Bình Dương có được nhờ nhu cầu trong nước phục hồi, do các biện pháp hạn chế liên quan đến COVID-19 được nới lỏng và nhờ tăng trưởng xuất khẩu.
Quỳnh Dương