Xăng tăng, người mua phải trả những loại thuế, phí nào?

Như vậy từ đầu năm đến nay, giá xăng bán lẻ đã 9 lần tăng, 3 lần giảm. Mặc dù từ ngày 1/4, chính sách giảm 50% thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu chính thức có hiệu lực, tuy nhiên, đà giảm của giá xăng dầu vẫn khá "nhỏ giọt". Thậm chí đây là kỳ tăng giá thứ ba liên tiếp kể từ cuối tháng 4 đến nay.

Theo chia sẻ của các doanh nghiệp vận tải, sau khi dịch bệnh COVID-19 được kiểm soát, doanh nghiệp mới được hoạt động trở lại một cách bình thường. Nhưng chưa kịp lấy lại "sức sống", bắt nhịp tăng trưởng thì ngành vận tải đã vấp phải khủng hoảng giá nhiên liệu.

Đến thời điểm hiện tại, giá xăng đã vượt 30.000 đồng/lít, cao nhất trong lịch sử. Điều đáng nói, cơn bão này chưa có bất cứ dấu hiệu nào cho thấy sẽ dừng lại trong thời gian tới.

Các doanh nghiệp vận tải cho rằng, tác động tiêu cực của giá xăng, dầu tăng cao với hoạt động vận tải không kém gì so với dịch bệnh COVID-19, khiến doanh thu sụt giảm nghiêm trọng. Điều đáng nói, "bão giá" xăng dầu diễn ra ngay sau "bão" COVID-19, mang tới tác động cộng hưởng, làm doanh nghiệp khó phục hồi.

Trong khi đó, để giữ chân hành khách, đối tác, các nhà xe, doanh nghiệp vận tải không thể tăng giá vé, hoặc chỉ tăng ở mức thận trọng.

Theo chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh, quy luật kinh doanh cho thấy, cước vận tải tăng cao và kéo dài sẽ tác động lên giá hàng hóa tiêu dùng toàn xã hội ở mức cao tương ứng. Nhiên liệu tăng giá đang trở thành nền tảng then chốt kiến tạo mặt bằng giá mới với mọi loại chi phí, hàng hóa trong xã hội.

Do vậy, phía cơ quan chức năng như Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và doanh nghiệp cần bám sát diễn biến thị trường xăng dầu, tình hình chính trị thế giới ảnh hưởng đến nguồn cung để có giải pháp ứng phó linh hoạt khi giá dầu thế giới tăng cao; đồng thời, nâng cao năng lực khai thác, lọc hóa dầu trong nước nhằm giảm thiểu tác động xấu đến tăng trưởng, lạm phát của năm 2022 và các năm tiếp theo.

Theo chia sẻ của ông Nguyễn Tiến Thỏa - nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), khi giá dầu thế giới tăng cao, Việt Nam sẽ hưởng lợi từ các hoạt động xuất khẩu dầu thô, kèm theo đó là nguồn thu từ các loại thuế, phí đối với dầu thô, xăng dầu thành phẩm trong nước, góp phần tăng thu ngân sách nhà nước.

"Việc áp dụng giảm thuế bảo vệ môi trường thời gian qua đã phần nào giúp hạ nhiệt giá xăng, nhưng dư địa giảm giá vẫn còn. Về lâu dài, cần có các giải pháp cải cách để điều hành xăng dầu đúng với cơ chế thị trường, tránh tình trạng điều hành "nửa vời" như hiện nay. Có thể tiến tới bỏ định giá theo chu kỳ, chuyển theo hướng doanh nghiệp tự định giá, cạnh tranh về giá theo tín hiệu khách quan của thị trường", ông Nguyễn Tiến Thỏa đề xuất.

Nhiều ý kiến chuyên gia cũng cho rằng, cơ quan chức năng có thể tiếp tục đề xuất, thực hiện việc giảm thuế bảo vệ môi trường, đồng thời đưa ra chiến lược sử dụng tiết kiệm hơn với mặt hàng xăng dầu.

Ông Trần Duy Đông - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước cho rằng, phải tính tới các công cụ thuế linh hoạt hơn, như bài toán giảm thuế môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu và phải có chiến lược tiết kiệm.

Cùng đó là các giải pháp về tăng dự trữ quốc gia, tách bạch dự trữ quốc gia ra khỏi dự trữ lưu thông phân phối làm sao trong quy hoạch sản xuất để tăng dự trữ từ sản xuất đến lọc dầu, dự trữ về lọc dầu và thành phẩm. Đó là những công cụ, dư địa để can thiệp nhằm hài hòa lợi ích các bên là nhà nước, người dân, doanh nghiệp.

Liên quan tới kiểm soát giá xăng dầu, Việt Nam đã sử dụng những công cụ như giảm đến 50% thuế môi trường, áp dụng những công cụ dự trữ về dư địa chính sách, tuy nhiên giá đà giảm của xăng dầu vẫn chỉ nhỏ giọt. Hiện tại mỗi lít xăng đang gánh đến bốn loại thuế bao gồm thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường. Cụ thể như sau:

Thuế nhập khẩu 8%

Nghị định số 57/2020/NĐ-CP ngày 25/5/2020 của Chính phủ quy định mức thuế suất thuế nhập khẩu MFN đối với mặt hàng xăng là 20%. Về thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt (FTA), mặt hàng xăng (bao gồm cả E5, E10) có mức thuế nhập khẩu FTA theo Hiệp định ATIGA, Hiệp định VKFTA là 8%, Hiệp định VNEAEU là 8,8%-8% và Hiệp định ACFTA là 20%. Xăng dầu nhập khẩu hiện nay chủ yếu từ các nước ASEAN, Hàn Quốc với mức thuế nhập khẩu FTA là 8% đối với xăng và 0% đối với dầu.

Thuế giá trị gia tăng 10%

Xăng dầu hiện nay đang chịu mức thuế giá trị gia tăng 10%. Xăng dầu không được giảm thuế giá trị gia tăng xuống 8% như các mặt hàng khác theo Nghị định 15/2022/NĐ-CP ngày 28/01/2022.

Thuế tiêu thụ đặc biệt 10%

Hiện hành, chỉ có mặt hàng xăng thuộc diện chịu thuế TTĐB với mức thuế suất là 10% (không thu thuế TTĐB đối với dầu các loại). Riêng xăng sinh học E5 có mức thuế suất thuế TTĐB là 8% và xăng E10 là 7%. Quy định theo Nghị định số 14/2019/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 108/2015/NĐ-CP ngày 28/10/2015.

Thuế bảo vệ môi trường 2.000 đồng/ lít

Thuế bảo vệ môi trường được quy định trong Nghị quyết số 18/2022/UBTVQH15 về mức thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối với xăng, dầu, mỡ nhờn. Theo đó, giảm 50% mức thuế BVMT đối với xăng (trừ etanol), dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn từ ngày 1/4/2022 đến hết ngày 31/12/2022. Cụ thể mỗi lít xăng chịu khoảng 2.000 đồng/lít tiền thuế.