“Bật đèn xanh" cho AI mua sắm: Tiện lợi đột phá hay rủi ro tiềm ẩn

Visa, một trong những "ông lớn" trong lĩnh vực thanh toán toàn cầu, đang cho phép các mô hình AI xây dựng những "trợ lý mua sắm" ảo có khả năng sử dụng thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ của người dùng. Theo đó, trong tương lai gần, chủ thẻ có thể ủy quyền cho các bot AI tự động "săn" vé các sự kiện "hot" như concert của Taylor Swift, thay vì phải "vật vã" chờ đợi trực tuyến.

Đại diện Visa cho biết, họ đang hợp tác với gần 20 công ty công nghệ, bao gồm cả những tên tuổi hàng đầu như OpenAI (đơn vị phát triển ChatGPT), Anthropic, Samsung và Microsoft, để xây dựng một khung pháp lý cho cái gọi là "thương mại dựa trên tác nhân" (agentic commerce). Điều này sẽ mở đường cho các nhà phát triển tạo ra những tác nhân AI được cấp quyền thực hiện thanh toán thông qua thẻ Visa.

Trong bối cảnh người tiêu dùng đã quen thuộc với các công cụ AI tạo sinh như ChatGPT trong việc tìm kiếm và so sánh sản phẩm, nhiều "gã khổng lồ" công nghệ như OpenAI, Amazon, Microsoft và Google đang ấp ủ tham vọng xây dựng các tác nhân AI có khả năng tiến xa hơn. Những "trợ lý ảo" này được thiết kế để tự động hóa hàng loạt tác vụ, từ điền biểu mẫu, đặt vé du lịch đến đặt chỗ nhà hàng. Tuy nhiên, cho đến nay, chúng vẫn phụ thuộc vào việc người dùng nhập mật khẩu hoặc thông tin thẻ tín dụng để hoàn tất giao dịch.

Với bước tiến mới của Visa, các tác nhân AI khi được giao nhiệm vụ cụ thể có thể điều khiển máy tính từ xa, thực hiện các thao tác như nhấp chuột, cuộn trang, gõ phím và đưa ra quyết định mua hàng một cách độc lập, tương tự như hành động của một người dùng thực tế. Nếu công nghệ này thực sự hiệu quả như kỳ vọng, người tiêu dùng có thể tự động hóa hoàn toàn việc mua sắm hàng tạp hóa hàng tuần, tìm kiếm vé máy bay giá rẻ nhất và "nói không" với việc xếp hàng trực tuyến khi mua vé các sự kiện "bom tấn".

Ông Alan Machet, Giám đốc Quốc gia của Visa, nhấn mạnh rằng các tác nhân AI sẽ có khả năng xử lý các yêu cầu phức tạp hơn, chẳng hạn như lên kế hoạch chi tiết cho một chuyến đi nước ngoài, bao gồm đặt khách sạn và vé máy bay. "Thay vì tôi mất hàng giờ để chọn khách sạn, tôi sẽ có một tác nhân đề xuất và tự động đặt phòng," ông Machet chia sẻ.

Để đảm bảo an toàn cho người dùng, Visa cho biết thông tin thẻ sẽ được mã hóa thành một "token" kỹ thuật số, chỉ có Visa mới có quyền giải mã. Người dùng cũng có thể thiết lập các quy tắc và giới hạn chi tiêu cụ thể cho các tác nhân AI, ví dụ như "mua năm món quà" hoặc "không chi quá 2000 đô la Úc cho vé máy bay". Bên cạnh đó, Visa cũng cung cấp cơ chế giải quyết tranh chấp trong trường hợp các bot AI thực hiện giao dịch sai sót, chẳng hạn như thanh toán nhầm đơn vị tiền tệ.

Động thái của Visa diễn ra sau khi Mastercard cũng công bố hợp tác với Microsoft để phát triển một tính năng tương tự, cho phép các tác nhân AI mua sắm trực tuyến và thanh toán thay mặt người tiêu dùng. Chương trình thí điểm của Visa đã được triển khai tại Mỹ trong tuần này và dự kiến sẽ có mặt tại Úc vào cuối năm nay.

Ông Machet bày tỏ sự tin tưởng rằng việc mở công nghệ thanh toán cho các nhà phát triển AI sẽ củng cố niềm tin của người mua sắm vào khả năng xử lý giao dịch an toàn của các tác nhân ảo, từ đó thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang mua sắm dựa trên AI. "Chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng thương mại dựa trên tác nhân là một phần của tương lai. Dù nó chưa thực sự đến, một trong những lý do là vì trải nghiệm thanh toán này vẫn còn khá bất ổn," ông nói. "Một khi các quy tắc được thiết lập, mọi hoạt động thương mại sẽ diễn ra trong một môi trường an toàn và có kiểm soát."

Vị giám đốc quốc gia của Visa cũng lạc quan dự đoán rằng người tiêu dùng Úc có thể sẽ được trải nghiệm mua sắm bằng AI ngay trong mùa Giáng sinh năm nay, hứa hẹn một sự thay đổi đáng kể trong thói quen mua sắm truyền thống.

Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích tiềm năng, việc "trao" quyền thanh toán cho AI cũng đặt ra nhiều câu hỏi về bảo mật, quyền riêng tư và khả năng kiểm soát của người dùng. Liệu các biện pháp bảo mật được Visa đưa ra có đủ sức mạnh để ngăn chặn các hành vi gian lận tinh vi? Người tiêu dùng sẽ đối mặt với những rủi ro nào khi ủy thác tài chính của mình cho một "trí tuệ" nhân tạo? Đây là những câu hỏi đang chờ đợi lời giải đáp trong bối cảnh công nghệ AI ngày càng thâm nhập sâu rộng vào đời sống kinh tế - xã hội.