Chính sách tiền tệ chuẩn bị tâm thế đối mặt với khó khăn

Đó là khẳng định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng tại Hội nghị triển khai Công điện số 990/CĐ-TTg ngày 21/10/2023 và đẩy mạnh triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ do Ngân hàng Nhà nước tổ chức chiều 27/10.

Tín dụng quay đầu giảm trong tháng 10/2023

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nhận định, bối cảnh kinh tế năm 2023 là vô cùng khó khăn cả trong và ngoài nước. Cụ thể, kinh tế thế giới chịu tác động của lạm phát toàn cầu. Mặc dù các nước đã thắt chặt chính sách tiền tệ tuy nhiên lãi suất vẫn ở mức cao. Ở trong nước, nền kinh tế Việt Nam hội nhập, mở cửa nên chịu tác động không nhỏ từ bối cảnh đầy khó khăn, phức tạp đó.

Trước tình hình đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, ban hành nhiều giải pháp để tháo gỡ. Kết quả cho tới hết tháng 9, kinh tế Việt Nam đã đạt những thành tựu cơ bản: kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng kinh tế cải thiện dần từ quý II, nhất là quý III, so với các nước trên khu vực và thế giới, Việt Nam vẫn là nước tăng trưởng cao.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng phát biểu khai mạc hội nghị

Đối với hệ thống ngân hàng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, thị trường tiền tệ, ngoại hối cơ bản ổn định, tỷ giá được điều hành hợp lý. Tuy nhiên những vấn đề của thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp dù đã được quyết liệt xử lý nhưng chưa triệt để nên cũng đã gây khó khăn cho hoạt động ngân hàng.

Trước bối cảnh trên, thực hiện chủ trương của Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã tích cực triển khai nhiều giải pháp để hỗ trợ nền kinh tế, Cụ thể, dù lãi suất thế giới vẫn neo cao, nhưng Ngân hàng Nhà nước đã 4 lần giảm lãi suất điều hành tạo điều kiện các tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho vay. Theo Thống đốc, thống kê cho thấy đối với các khoản cho vay mới đã giảm 2,2%/năm so với cuối năm ngoái.

Trước những yêu cầu tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, Ngân hàng Nhà nước cũng đã chỉ đạo có gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho lĩnh vực này, gói tín dụng cho lĩnh vực thuỷ sản 15.000 tỷ đồng, từ chính nguồn lực của các nhà băng. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng triển khai nhiều chương trình kết nối ngân hàng, doanh nghiệp ở nhiều địa phương trên cả nước. Thông qua đó để cùng các tổ chức tín dụng tìm ra giải pháp cùng nhau tháo gỡ khó khăn và hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước là đầu mối tổ chức triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31, phối hợp với các bộ ngành để khảo sát, khó khăn, vướng mắc, báo cáo Chính phủ trong quá trình triển khai.

Tuy nhiên, dù đã rất nỗ lực triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng thẳng thắn nhìn nhận, hiện tăng trưởng tín dụng vẫn còn chậm. Tính đến ngày 24/10/2023, tín dụng đối với nền kinh tế tăng 6,81% so với cuối năm 2022, (nhưng giảm 0,11% so với cuối tháng 9), trong đó từ tháng 5 trở lại đây, tín dụng đã tăng nhanh hơn. Tín dụng đối với doanh nghiệp đạt gần 6,5 triệu tỷ đồng, chiếm trên 50% dư nợ toàn nền kinh tế.

Thông tin tại hội nghị, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước cho biết, thanh khoản hệ thống tổ chức tín dụng dư thừa và còn rất nhiều dư địa để tăng trưởng tín dụng. Cụ thể, toàn hệ thống còn khoảng 8% để tăng trưởng tín dụng, tương đương cung ứng thêm 950 nghìn tỷ đồng tín dụng cho nền kinh tế.

“Xét về cân đối cung - cầu tín dụng cho thấy hệ thống đang dư cung tín dụng rất lớn. Tăng trưởng tín dụng thời gian qua chưa cao không phải từ phía cung tín dụng của hệ thống tổ chức tín dụng, mà nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ phía cầu và khả năng hấp thụ tín dụng của nền kinh tế cũng như các yếu tố khách quan khác”, ông Quang cho biết.

Theo Vụ Chính sách tiền tệ, có 3 nguyên nhân lớn khiến tín dụng tăng chậm. Thứ nhất, trong bối cảnh khó khăn chung, sức hấp thụ vốn của nền kinh tế, đầu tư, sản xuất kinh doanh giảm, dẫn tới cầu tín dụng giảm tương ứng.

Thứ hai, một số nhóm khách hàng có nhu cầu tín dụng nhưng chưa đáp ứng điều kiện vay vốn/hoặc còn vướng mắc về thủ tục pháp lý, nhất là việc tiếp cận tín dụng của nhóm SMEs còn hạn chế do quy mô vốn nhỏ, vốn chủ sở hữu và năng lực tài chính, quản trị điều hành hạn chế; thiếu phương án kinh doanh khả thi...

Thứ ba, sau thời gian dài nền kinh tế gặp khó khăn, mức độ rủi ro của khách hàng vay được các tổ chức tín dụng đánh giá cao hơn, khi khách hàng vay không chứng minh được hiệu quả hoạt động kinh doanh và khả năng trả nợ trong bối cảnh khó khăn hiện nay.

Hội nghị triển khai Công điện số 990/CĐ-TTg ngày 21/10/2023 và đẩy mạnh triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ

Chuẩn bị tâm thế đối mặt với khó khăn

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, trong thời gian tới, bối cảnh còn rất nhiều, thách thức, trong khi đó, nhiệm vụ của ngành Ngân hàng vừa kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an toàn hệ thống vừa phải tích cực tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, người dân doanh nghiệp… Do vậy, việc xác định giải pháp hỗ trợ nền kinh tế như thế nào là rất quan trọng. Trên tinh thần đó, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục tập trung quyết liệt triển khai một số giải pháp trọng tâm nhằm tăng cường hơn nữa khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho người dân và doanh nghiệp nhằm góp phần hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 990/CĐ-TTg ngày 21/10/2023. “Phải chuẩn bị tâm thế, hết khó khăn này sẽ tới khó khăn khác, thách thức này tới thách thức khác, khó có thể đoán định khi nào sẽ “bình yên”. Ngân hàng Nhà nước không chủ quan với an toàn của hệ thống ngân hàng, tiếp tục góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô” - người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước chia sẻ.

Các giải pháp mà Ngân hàng Nhà nước cũng đưa ra là: Thứ nhất, tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác; Điều tiết tiền tệ, thanh khoản thị trường hợp lý, điều hành lãi suất, tỷ giá phù hợp với điều kiện thị trường và mục tiêu chính sách tiền tệ.

Thứ hai, điều hành tín dụng linh hoạt, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của nền kinh tế nhưng không hạ chuẩn cấp tín dụng, đảm bảo an toàn hệ thống, phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô và không chủ quan với lạm phát.

Mặc dù tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống hiện còn thấp so với cùng kỳ các năm trước, nhiều tổ chức tín dụng tăng trưởng âm hoặc thấp song một số tổ chức tín dụng vẫn tăng trưởng tín dụng khá tốt và đề nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho năm 2023.

“Do đó, Ngân hàng Nhà nước đang khẩn trương rà soát để có phương án điều hành tín dụng những tháng cuối năm 2023 hợp lý, tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng có khả năng tăng trưởng tín dụng đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế” - ôngPhạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ thông tin thêm.

Thứ ba, Ngân hàng Nhà nước đang khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình thực hiện Thông tư 03 và Thông tư 06 để kịp thời ban hành các văn bản sửa đổi, bổ sung phù hợp với thực tiễn thị trường, tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng cho nền kinh tế, đảm bảo an toàn hệ thống theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng đề nghị các tổ chức tín dụng cần tập trung phân bổ nguồn vốn tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh; nỗ lực tiết giảm chi phí; Chủ động xây dựng các chương trình, sản phẩm tín dụng với lãi suất hợp lý, đáp ứng linh hoạt nhu cầu của nhiều đối tượng, phân khúc khách hàng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, người dân trong tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng; đơn giản hóa thủ tục cho vay.