Trên thị trường chứng khoán, không gì khiến nhà đầu tư cảm thấy hụt hẫng hơn việc vừa bán cổ phiếu ra với mức lời hợp lý thì ngay hôm sau nó… tiếp tục tăng. Rồi tăng nữa. Bạn bắt đầu tính nhẩm xem mình đã "mất" bao nhiêu nếu giữ thêm. Sự tiếc nuối dần biến thành cảm giác sai lầm, thậm chí là thôi thúc hành động để "sửa sai". Và không ít người trong tình huống ấy đã quyết định mua lại cổ phiếu đó ở mức giá cao hơn, chỉ để rồi... đứng trên đỉnh sóng.

Đây là một cái bẫy tâm lý điển hình trong đầu tư: FOMO ngược, tức sợ bỏ lỡ lợi nhuận đáng lẽ đã thuộc về mình. Điều này dễ khiến bạn quay lại cổ phiếu bằng cảm xúc, thay vì bằng phân tích.

Điều đầu tiên cần nhớ là: mỗi giao dịch là một quyết định độc lập. Việc bạn đã bán cổ phiếu ở một mức giá nhất định là dựa trên thông tin, kỳ vọng và chiến lược tại thời điểm đó. Có thể bạn đạt target ngắn hạn, có thể bạn thấy xu hướng chững lại, hoặc đơn giản là cơ cấu danh mục. Việc giá tăng tiếp sau khi bạn chốt lời không có nghĩa quyết định của bạn là sai. Bởi không ai có thể bán được đúng đỉnh, cũng như không ai bắt đáy tuyệt đối.

Vấn đề quan trọng là nếu bạn đang muốn quay lại cổ phiếu, đừng vì tiếc nuối, mà hãy vì nó tiếp tục trở nên hấp dẫn một cách có lý do. Tức là: doanh nghiệp công bố kết quả kinh doanh đột biến, dòng tiền lớn quay lại, hoặc thị trường chung chuyển sang giai đoạn bứt phá rõ ràng. Nếu không có gì mới, việc mua lại ở giá cao hơn đơn thuần chỉ là hành vi đuổi theo cảm xúc.

Hãy đặt câu hỏi: nếu đây là lần đầu tiên bạn nhìn thấy cổ phiếu này, chưa từng mua, chưa từng bán, bạn có chọn nó không? Nếu câu trả lời là “không rõ lắm”, thì có lẽ bạn đang bị ảnh hưởng bởi ký ức lợi nhuận đã mất và đó là một sai lầm trong tâm lý đầu tư.

Một chiến lược an toàn hơn là tạm thời đứng ngoài và quan sát. Nếu cổ phiếu thực sự khỏe, nó sẽ tiếp tục duy trì đà tăng, thậm chí có nhịp điều chỉnh lành mạnh để bạn có điểm vào mới an toàn hơn. Còn nếu nó chỉ là cú tăng ngắn hạn theo sóng tin đồn hoặc đầu cơ, bạn sẽ cảm ơn bản thân vì đã không “đu đỉnh”.

Điều quan trọng hơn, là sau mỗi lần “chốt sớm rồi tiếc”, hãy tự đánh giá lại hệ thống giao dịch của mình. Liệu bạn đang đặt target quá ngắn? Bạn có dùng công cụ kỹ thuật hoặc phân tích cơ bản để định giá lại khi xu hướng đổi chiều? Việc đặt kế hoạch rõ ràng về điểm vào, điểm ra, tỉ lệ chốt lời thay vì cảm tính, sẽ giúp bạn không phải hối tiếc.

Trong đầu tư, không lời nào là tiếc nếu bạn đã tuân thủ nguyên tắc. Và không mua lại nào là khôn ngoan nếu nó bắt nguồn từ cảm xúc.