Thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp, nhiều đại biểu Quốc hội kiến nghị, cần rà soát mở rộng đối tượng viên chức được thành lập, tham gia quản lý, điều hành, làm việc tại doanh nghiệp.

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp.

Đa số các đại biểu cơ bản nhất trí với cơ sở chính trị và cơ sở thực tiễn của việc sửa đổi Luật Doanh nghiệp như đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ.

Các nội dung được đề xuất sửa đổi, bổ sung tại dự án Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đưa thể chế thành một lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, kiến tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng cho doanh nghiệp phát triển.

Đề xuất mở rộng quyền thành lập doanh nghiệp cho cơ sở giáo dục nghề nghiệp

Về sửa đổi, bổ sung về đối tượng được thành lập, tham gia quản lý, điều hành, làm việc tại doanh nghiệp bao gồm viên chức, Dự thảo Luật theo Tờ trình số 286/TTr-CP đã tiếp thu ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc rà soát các quy định có liên quan tại các dự án Luật cùng trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 9, quy định thống nhất tại dự án Luật này các nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Doanh nghiệp theo hướng sửa đổi quy định tại điểm b khoản 2 và điểm b khoản 3 Điều 17 Luật Doanh nghiệp, bổ sung trường hợp viên chức làm việc tại cơ sở giáo dục đại học công lập được quyền góp vốn vào doanh nghiệp do cơ sở đó thành lập hoặc tham gia thành lập để thương mại hóa kết quả nghiên cứu do cơ sở đó tạo ra.

Cho ý kiến về nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung, Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình nhấn mạnh, trong thực tế, cơ sở giáo dục nghề nghiệp cũng có nhu cầu thành lập doanh nghiệp nhằm thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Do đó, không chỉ quy định mỗi cơ sở giáo đại học được thực hiện mà cơ sở giáo dục nghề nghiệp cũng cần được tham gia.

Đại biểu tỉnh Thái Bình đề nghị sửa đổi, bổ sung cụm từ “cơ sở giáo dục nghề nghiệp” tại điểm b, khoản 2, Điều 17 như sau: “Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, trừ viên chức làm việc tại cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập được tham gia quản lý, điều hành nghiệp do cơ sở đó thành lập hoặc tham gia thành lập để thương mại hóa kết quả nghiên cứu do cơ sở đó tạo ra.

Trường hợp viên chức là người lao động thì phải được sự đồng ý của người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học công lập, cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập; trường hợp viên chức quản lý là người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học công lập, cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập thì phải được sự đồng ý của cấp trên quản lý trực tiếp.”

Cần xây dựng quy định kiểm soát chặt chẽ đối với viên chức làm việc tại doanh nghiệp

Cũng tại phiên họp, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp, đề xuất cần xây dựng quy định kiểm soát chặt chẽ và có cơ chế hậu kiểm đối với viên chức làm việc tại cơ sở giáo dục đại học công lập tham gia góp vốn vào doanh nghiệp do chính cơ sở đó thành lập hoặc tham gia thành lập.

Đồng thời, cần yêu cầu các viên chức này định kỳ báo cáo minh bạch hoạt động của doanh nghiệp để đảm bảo sự công bằng, bình đẳng với các doanh nghiệp khác không có vốn hoặc không có sự tham gia của viên chức, nhằm tránh trường hợp viên chức lợi dụng vị trí để trục lợi.

Mở rộng đối tượng viên chức được góp vốn, làm việc tại doanh nghiệp, đảm bảo sự đồng bộ của pháp luật

Theo hướng tiếp cận khác, đại biểu Trần Thị Nhị Hà, Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội đánh giá cao đánh giá cao việc dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) đã mở rộng quyền của viên chức tại cơ sở giáo dục đại học công lập trong việc góp vốn, quản lý, điều hành doanh nghiệp nhằm thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Tuy nhiên, theo đại biểu, quy định này lại đang mâu thuẫn với Điều 49 dự thảo Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cũng trình Quốc hội trong kỳ họp này. Trong đó quy định rộng hơn, bao gồm viên chức tại tất cả các tổ chức khoa học và công nghệ công lập. Điều này tạo ra sự thiếu thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà lưu ý không phải mọi cơ sở giáo dục đại học công lập đều là tổ chức khoa học, công nghệ và ngược lại.

Vì vậy, đại biểu kiến nghị dự thảo Luật Doanh nghiệp cần điều chỉnh để mở rộng đối tượng, phù hợp với dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo nhằm tránh chồng chéo, đảm bảo đồng bộ pháp luật, tạo hành lang pháp lý rõ ràng, thuận lợi cho hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công lập.

Đảm bảo những gì đã rõ, đã chín sẽ đưa vào luật

Giải trình trước Quốc hội về nội dung sửa đổi, bổ sung đối tượng được phép tham gia thành lập, quản lý, điều hành và làm việc tại doanh nghiệp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 193 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt để tạo đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã cho phép viên chức quản lý tại các tổ chức khoa học và công nghệ công lập, cơ sở giáo dục đại học công lập được tham gia góp vốn, quản lý, điều hành doanh nghiệp do các đơn vị này thành lập hoặc tham gia thành lập, nhằm thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Hiện nay, dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đã thể chế hóa chủ trương này đối với viên chức làm việc tại tổ chức khoa học và công nghệ công lập.

Tuy nhiên, nhằm thể chế hóa tại luật đối với đối tượng còn lại là viên chức làm việc tại cơ sở giáo dục đại học công lập, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp đề xuất sửa đổi điểm b khoản 2 và điểm b khoản 3 Điều 17 Luật Doanh nghiệp nhằm bổ sung quy định đối tượng viên chức, viên chức quản lý làm việc tại cơ sở giáo dục đại học công lập được góp vốn tham gia quản lý điều hành doanh nghiệp do cơ sở đó thành lập hoặc tham gia thành lập để thương mại hóa kết quả nghiên cứu do cơ sở đó tạo ra.

Bộ trưởng khẳng định, nội dung đề xuất không trùng lặp với quy định trong Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo mà nhằm bổ sung, hoàn thiện khung pháp lý cho đối tượng viên chức trong lĩnh vực giáo dục đại học.

Về đề nghị mở rộng thêm đối tượng áp dụng là cơ sở giáo dục nghề nghiệp, Bộ trưởng cho biết sẽ tiếp thu và nghiên cứu thêm.

“ Chúng ta đảm bảo quan điểm những gì đã rõ, đã chín chúng ta sẽ đưa vào luật, còn gì chưa rõ, chưa chín chúng ta tiếp tục thí điểm”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Hiện nội dung cho phép viên chức tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp tham gia quản lý doanh nghiệp đang được thí điểm trong khuôn khổ Luật Thủ đô.

Vì vậy, Bộ trưởng cho rằng nên tiếp tục theo dõi quá trình triển khai tại Hà Nội để có cơ sở thực tiễn đánh giá, từ đó có thể cập nhật, hoàn thiện quy định pháp luật trong thời gian tới.