Theo báo cáo chiến lược vừa công bố của Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS), năm 2024 được đánh giá là một năm đầy thách thức đối với hệ thống tỷ giá. Cặp tỷ giá USD/VND ghi nhận mức tăng 5,01% trong năm, đồng thời, ước tính lượng ngoại tệ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải bán ra từ dự trữ ngoại hối lên tới khoảng 9,35 tỷ USD. Điều này gây áp lực không nhỏ lên nguồn cung tiền của các ngân hàng, khiến hệ thống tài chính trở nên "căng cứng" hơn.
 |
| Ngân hàng nhà nước đã bán 9,35 tỷ USD năm 2024 |
Dù Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất ba lần trong năm 2024 với tổng mức giảm 1%, qua đó giúp giảm bớt áp lực chênh lệch lãi suất USD/VND, NHNN vẫn buộc phải bán ra USD để can thiệp thị trường, đồng thời đối mặt với tình trạng mất giá của đồng tiền nội tệ.
SHS nhận định, sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, chỉ số USD Index (DXY) tăng mạnh, gây ảnh hưởng lớn đến dòng vốn đầu tư, đặc biệt là dòng thu nhập sơ cấp (primary income) trên cán cân thanh toán, từ đó tác động trực tiếp đến tâm lý giao dịch tỷ giá trong nước.
Bước sang năm 2025, NHNN đã có động thái can thiệp mạnh mẽ, thiết lập trần tỷ giá USD/VND ở mức 25.450 đồng, qua đó xóa tan những đồn đoán về khả năng điều chỉnh trần tỷ giá. Quyết định này ngay lập tức khiến thị trường có phản ứng tích cực, góp phần hạ nhiệt tỷ giá trong ngắn hạn.
Trước đó, trong năm 2024, NHNN đã tiến hành hai đợt bán ngoại tệ quy mô lớn.
Đợt thứ nhất diễn ra từ tháng 4 đến tháng 7, với tổng lượng USD bán ra ước tính khoảng 6,64 tỷ USD. Nguyên nhân xuất phát từ động thái nâng trần tỷ giá vào ngày 15/4, gây biến động mạnh trên thị trường.
Đợt thứ hai diễn ra vào cuối năm 2024, khi lãi suất liên ngân hàng giảm mạnh trong hai ngày 17-18/12, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn rút khỏi hệ thống. Đúng vào thời điểm này, trong cuộc họp của Fed, Chủ tịch Jerome Powell đã đưa ra tuyên bố thận trọng về việc cắt giảm lãi suất, nhấn mạnh rằng lạm phát Mỹ vẫn chưa đạt đến ngưỡng ổn định. Điều này tiếp tục khiến USD tăng giá, gây áp lực lên tỷ giá VND.
Tháng 11/2024, nhu cầu mua USD của Kho bạc Nhà nước (KBNN) để trả nợ nước ngoài cũng gia tăng. Theo SHS, tổng lượng USD KBNN đã mua vào từ đầu năm đến tháng 11 đạt 1,98 tỷ USD, làm tăng thêm áp lực lên nguồn dự trữ ngoại hối.
SHS cũng chỉ ra rằng cung tiền M2 trong năm 2024 tăng trưởng chậm lại, chỉ đạt +9,42%, mức tăng thấp nhất trong nhiều năm. Nguyên nhân chính đến từ việc NHNN bán ra khoảng 9,35 tỷ USD từ dự trữ ngoại hối trong hai đợt can thiệp lớn.
Trong bối cảnh đó, hệ thống ngân hàng phải tìm cách cân đối nguồn vốn, đặc biệt khi áp lực từ phía Kho bạc Nhà nước và việc phát hành trái phiếu chính phủ không đạt kỳ vọng (chỉ giải ngân khoảng 78% kế hoạch đầu tư công). Việc ngân sách nhà nước bội thu hơn 206,7 nghìn tỷ đồng cũng khiến cung tiền trên thị trường bị thu hẹp, làm giảm thanh khoản trong hệ thống.
 |
| Nguồn: SHS |
Để bù đắp chênh lệch giữa tăng trưởng tín dụng và huy động vốn, các ngân hàng đã phải tăng cường phát hành giấy tờ có giá, ưu tiên các kỳ hạn dài nhằm đáp ứng các chỉ tiêu an toàn vốn (LDR, SFL) theo quy định của NHNN. Đây được xem là một bước đi cần thiết, giúp hệ thống ngân hàng dịch chuyển từ cung tiền M2 sang M3, đồng thời chuẩn bị nền tảng cho việc triển khai Basel III trong tương lai.
Việc ngân hàng gia tăng phát hành giấy tờ có giá tuy giúp cải thiện thanh khoản nhưng lại làm tăng chi phí vốn, gây áp lực lên tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM). Khi nguồn huy động từ tiền gửi không đủ đáp ứng nhu cầu, các ngân hàng buộc phải tìm đến những nguồn vốn có chi phí cao hơn, từ đó ảnh hưởng đến lợi nhuận.
Theo SHS, đây sẽ là một trong những thách thức lớn nhất đối với ngành ngân hàng trong năm 2025. Nếu NHNN không có chính sách điều hành linh hoạt để kiểm soát chi phí vốn, hệ thống ngân hàng có thể phải đối mặt với tình trạng thu hẹp biên lãi ròng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh của các tổ chức tín dụng.
Dù gặp nhiều khó khăn, thị trường ngân hàng năm 2025 vẫn có những tín hiệu tích cực. NHNN dự kiến sẽ tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ một cách linh hoạt, duy trì kênh tín phiếu để kiểm soát thanh khoản và giữ chênh lệch lãi suất USD/VND ở mức hợp lý.
Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo lãi suất cho vay có thể tăng nhẹ trong năm 2025, dao động từ 0,5 - 0,7% tùy thuộc vào nhu cầu tín dụng và diễn biến của nền kinh tế. Đồng thời, NHNN được kỳ vọng sẽ tiếp tục củng cố dự trữ ngoại hối nhằm đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính và tỷ giá.
Trong khi đó, tình hình chính trị và kinh tế toàn cầu, đặc biệt là chính sách thuế quan của Mỹ, sẽ tiếp tục là yếu tố quan trọng tác động đến thị trường ngoại hối. Giới chuyên gia nhận định, nếu USD tiếp tục mạnh lên, NHNN có thể sẽ cần điều chỉnh chính sách tỷ giá để hạn chế tác động tiêu cực đến nền kinh tế trong nước.
 | Tỷ giá Yên Nhật hôm nay 3/2/2025: BOJ cân nhắc điều chỉnh lãi suất, đồng Yên có thể tăng giá? Tỷ giá USD/JPY đang duy trì ở mức 154, khi đồng Yên Nhật tiếp tục được hỗ trợ bởi kỳ vọng điều chỉnh chính sách ... |
 | Lãi suất ngân hàng Agribank mới nhất tháng 2/2025: Gửi 200 triệu đồng lãi bao nhiêu? Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) vừa cập nhật biểu lãi suất huy động mới nhất dành cho khách ... |
 | ACB cắt giảm nhân sự mạnh nhất trong 10 năm, tại sao chi phí vẫn không giảm? Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) vừa công bố báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2024, cho thấy nhiều biến động đáng chú ý ... |
Sơn Tùng
