 | Giá cà phê tăng vọt cuối năm 2024: Nguyên nhân nào đứng sau đợt biến động lịch sử? |
| Giá cà phê lao dốc sau đỉnh lịch sử: Cuộc đua "chốt lời" của giới đầu cơ |
Giá cà phê nội địa chạm đỉnh mới trong năm 2024
Giá cà phê tại các tỉnh Tây Nguyên tiếp tục leo thang, đánh dấu ngày thứ 3 liên tiếp tăng giá. Các khu vực trọng điểm sản xuất cà phê của Việt Nam ghi nhận mức giá cao kỷ lục. Cụ thể:
Đắk Lắk: Giá cà phê tăng thêm 4.000 đồng/kg, đạt 124.000 đồng/kg.
Gia Lai: Giá cà phê nhân xô chạm mốc 124.000 đồng/kg, tăng 4.000 đồng/kg so với ngày hôm qua.
Lâm Đồng: Giá cà phê hiện ở mức 123.000 đồng/kg, tăng 3.500 đồng/kg.
Đắk Nông: Tiếp tục dẫn đầu với mức giá 124.000 đồng/kg, tăng 3.800 đồng/kg.
Mức giá này được đánh giá là cao nhất trong nhiều năm qua, phản ánh sự khan hiếm nguồn cung nội địa.
 |
Thị trường quốc tế biến động mạnh
Giá cà phê trên sàn giao dịch quốc tế cũng không kém phần sôi động. Cả hai loại cà phê Robusta và Arabica đều ghi nhận mức tăng đáng kể trong những phiên giao dịch gần đây:
Giá cà phê Robusta tại London: Kỳ hạn tháng 11/2024: Tăng 258 USD/tấn, đạt 5.153 USD/tấn; Kỳ hạn tháng 1/2025: Tăng 243 USD/tấn, lên mức 5.116 USD/tấn.
Giá cà phê Arabica tại New York: Kỳ hạn tháng 12/2024: Tăng 16,75 cent/lb, đạt 330,25 cent/lb; Kỳ hạn tháng 3/2025: Tăng 16,30 cent/lb, đạt 327,60 cent/lb.
Sự leo thang này xuất phát từ những lo ngại về nguồn cung toàn cầu, khi các quốc gia sản xuất lớn như Brazil và Việt Nam phải đối mặt với thời tiết bất lợi, làm chậm tiến độ thu hoạch và giảm sản lượng.
Vì sao giá cà phê nội địa tăng nhanh hơn thế giới?
Nguồn cung hạn chế: Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu cà phê Robusta lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, sản lượng thu hoạch năm 2024 giảm mạnh do thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt là tình trạng mưa lớn và hạn hán luân phiên tại Tây Nguyên. Điều này khiến nguồn cung cà phê nội địa không thể đáp ứng đủ nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.
Nhu cầu tăng cao: Nhu cầu tiêu thụ cà phê nội địa tăng mạnh, không chỉ phục vụ cho thị trường trong nước mà còn đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu đang bị chậm trễ. Các doanh nghiệp cà phê lớn đang gấp rút thu gom nguyên liệu để hoàn thành hợp đồng, đẩy giá cà phê lên cao.
Chi phí sản xuất và vận chuyển tăng: Chi phí sản xuất cà phê, bao gồm phân bón, nhân công và vận chuyển, đều tăng trong năm qua. Đặc biệt, giá phân bón và nhiên liệu leo thang đã tạo áp lực lên giá cà phê, khiến các doanh nghiệp buộc phải điều chỉnh giá thu mua.
Thời tiết bất lợi tại Brazil và Việt Nam: Brazil, nước xuất khẩu cà phê Arabica lớn nhất thế giới, cũng đang đối mặt với những bất lợi từ hiện tượng El Nino, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất cà phê. Tại Việt Nam, mùa mưa kéo dài và tình trạng ngập úng tại các vùng trồng trọng điểm như Đắk Lắk và Gia Lai khiến sản lượng thu hoạch sụt giảm.
Các chuyên gia dự báo, giá cà phê trong nước có thể tiếp tục duy trì đà tăng trong ngắn hạn, đặc biệt khi nguồn cung nội địa vẫn khan hiếm. Tuy nhiên, đà tăng này có thể chững lại khi nguồn cung mới từ các quốc gia sản xuất khác, như Brazil, được bổ sung ra thị trường. Tiến độ thu hoạch cà phê tại Việt Nam tăng tốc trong những tuần tới. Bên cạnh đó, các chính sách xuất khẩu và biến động tỷ giá cũng sẽ là những yếu tố tác động trực tiếp đến giá cà phê.
Giá cà phê tăng có tác động đáng kể đến đời sống của nhiều nhóm người trong xã hội, bao gồm người nông dân trồng cà phê, người tiêu dùng, các doanh nghiệp và nền kinh tế nói chung.
Đối với người nông dân trồng cà phê
Tăng thu nhập: Giá thu mua cao hơn giúp nông dân cải thiện đáng kể thu nhập, đặc biệt trong bối cảnh chi phí đầu vào như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và nhân công cũng tăng.
Khuyến khích mở rộng sản xuất: Giá cao có thể thúc đẩy nông dân mở rộng diện tích trồng trọt hoặc đầu tư vào cây giống và công nghệ canh tác để tăng năng suất.
Tạo động lực duy trì ngành trồng cà phê: Giá tốt giúp nông dân yên tâm hơn với nghề, giảm hiện tượng bỏ đất hoặc chuyển đổi cây trồng.
Tuy nhiên, cũng có những thách thức: Chi phí sản xuất tăng khiến giá cả các yếu tố đầu vào như phân bón, nhiên liệu, nhân công cũng có thể tăng theo, làm giảm lợi nhuận thực tế. Áp lực về sản lượng: Nhu cầu tăng cao có thể gây áp lực lên người nông dân để tăng sản lượng, dẫn đến khai thác quá mức tài nguyên đất đai.
Tác động đến doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu
Giá cà phê tăng ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp thu mua, chế biến và xuất khẩu:
Chi phí đầu vào cao hơn: Các doanh nghiệp phải trả giá cao hơn để thu mua nguyên liệu, dẫn đến chi phí sản xuất tăng. Điều này có thể ảnh hưởng đến biên lợi nhuận, đặc biệt nếu họ không thể tăng giá bán ra tương ứng.
Áp lực cạnh tranh quốc tế: Giá cà phê nội địa cao có thể khiến cà phê Việt Nam kém cạnh tranh hơn trên thị trường quốc tế, nhất là khi các nước sản xuất lớn khác như Brazil hoặc Colombia có giá thành rẻ hơn.
Khả năng gia tăng xuất khẩu: Nếu giá tăng do chất lượng tốt và nhu cầu thị trường cao, các doanh nghiệp xuất khẩu có thể tận dụng để gia tăng doanh thu.
Đối với người tiêu dùng
Chi phí tiêu dùng tăng
Giá cà phê thành phẩm tăng: Người tiêu dùng phải trả giá cao hơn cho các sản phẩm cà phê tại quán, siêu thị hoặc cửa hàng.
Ảnh hưởng đến ngân sách cá nhân: Đối với những người thường xuyên tiêu thụ cà phê, chi phí tăng có thể ảnh hưởng đến ngân sách sinh hoạt hàng ngày.
Sự lựa chọn thay thế
Chuyển đổi sang sản phẩm khác: Một số người có thể chuyển sang dùng các loại đồ uống khác nếu giá cà phê quá cao.
Giảm tần suất sử dụng: Người tiêu dùng có thể giảm số lần mua cà phê để tiết kiệm chi phí.
Ảnh hưởng gián tiếp đến các ngành kinh tế khác
Ngành dịch vụ và nhà hàng: Các quán cà phê, nhà hàng, và tiệm bánh ngọt sử dụng cà phê làm nguyên liệu sẽ đối mặt với chi phí nguyên liệu đầu vào tăng. Điều này có thể dẫn đến tăng giá dịch vụ, ảnh hưởng đến khách hàng.
Lạm phát giá tiêu dùng: Nếu giá cà phê tăng mạnh và kéo dài, nó có thể tạo áp lực lạm phát nhẹ, ảnh hưởng đến sức mua chung của người dân.
Giá cà phê tăng mang lại nhiều lợi ích cho người nông dân và nền kinh tế, nhưng cũng đặt ra thách thức cho người tiêu dùng và doanh nghiệp. Để tối ưu hóa lợi ích và giảm thiểu tác động tiêu cực, cần có sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ lợi ích của các bên liên quan, đồng thời thúc đẩy phát triển bền vững trong ngành cà phê.
Minh Phương
