Hội nghị MC13 và điểm nhấn về sự gia nhập WTO của hai thành viên mới

Vào 9 giờ sáng ngày 26/2 (theo giờ địa phương), Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 13 (MC13) đã chính thức khai mạc tại Abu Dhabi, Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) với sự chứng kiến của Hoàng thân Sheikh Khaled bin Mohamed bin Zayed Al Nahyan, Thái tử Abu Dhabi kiêm Chủ tịch Hội đồng điều hành Abu Dhabi và sự tham dự của các Bộ trưởng, Trưởng đoàn các nước thành viên tham gia và đại diện các tổ chức kinh tế, thương mại toàn cầu.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự hội nghị này và các sự kiện bên lề khác.

Tại lễ khai mạc, Tiến sĩ Thani bin Ahmed Al Zeyoudi, Bộ trưởng Bộ Ngoại thương UAE và là Chủ tịch MC13, đã có bài phát biểu chào mừng các vị khách và nhấn mạnh rằng Abu Dhabi, với tư cách là thủ đô của UAE, là nơi lý tưởng để đạt được các mục tiêu của hội nghị lần này.

Tiến sĩ Thani bin Ahmed Al Zeyoudi, Bộ trưởng Bộ Ngoại thương UAE và là Chủ tịch MC13 phát biểu chào mừng tại Lễ khai mạc Hội nghị MC13

Kể từ khi UAE được thành lập, nước này đã cam kết ủng hộ sự đồng thuận quốc tế trong các vấn đề kinh tế, điều này khiến nơi đây trở thành trung tâm thương mại và kinh doanh quan trọng, kết nối tất cả các nơi trên thế giới. Bộ trưởng Al Zeyoudi cũng nhấn mạnh rằng UAE tiếp tục ủng hộ hệ thống thương mại quốc tế đa phương do WTO giám sát, như một động lực phát triển kinh tế toàn cầu bền vững và là chất xúc tác cho tăng trưởng giúp cải thiện cuộc sống của người dân trên khắp thế giới.

Diễn ra cho đến ngày 29/2, Hội nghị MC13 sẽ có một số sự kiện, chương trình và phiên họp nhằm nâng cao hiệu quả của các chính sách thương mại. Hội nghị Bộ trưởng đại diện cho cơ quan ra quyết định quan trọng nhất của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), tổ chức quốc tế chịu trách nhiệm quản lý và tạo thuận lợi cho thương mại toàn cầu. WTO là tổ chức kinh tế lớn nhất thế giới, với 164 quốc gia thành viên chiếm hơn 98% thương mại toàn cầu.

MC13 tập hợp sự tham gia của các Bộ trưởng thương mại và quan chức cấp cao từ khắp nơi trên thế giới để xem xét, đàm phán và cập nhật các hiệp định thương mại cũng như các nguyên tắc cơ bản cấu thành hệ thống thương mại toàn cầu. Trong suốt các sự kiện, những người tham dự sẽ thảo luận về tương lai của thương mại toàn cầu, trao đổi ý tưởng về các giải pháp nhằm giải quyết các thách thức liên quan đến thương mại quốc tế và khám phá các cách thức để tăng cường phát triển kinh tế.

Được tổ chức tại Abu Dhabi, MC13 tạo cơ hội cho những người ra quyết định từ khắp nơi trên thế giới cùng nhau và thúc đẩy tiến trình giải quyết các vấn đề chính. Với tư cách là chủ nhà của hội nghị, UAE đã nỗ lực tập hợp các phái đoàn lại với nhau để đảm bảo mọi tiếng nói đều được lắng nghe và tạo điều kiện tối ưu cho sự tham gia mang tính xây dựng và tìm kiếm sự đồng thuận.

Một trong những điểm nổi bật của lễ khai mạc MC13 là việc Comoros và Timor-Leste chính thức gia nhập WTO, hai thành viên mới đầu tiên gia nhập tổ chức này kể từ năm 2015. Đối với cả hai nước, tư cách thành viên của WTO sẽ mở ra cơ hội tham gia đầy đủ vào hệ thống thương mại quốc tế, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế và tạo thêm cơ hội cho đầu tư quốc tế.

Việc Comoros và Timor-Leste gia nhập WTO là một dịp quan trọng tại MC13 khi WTO đang mở cửa cho hai thành viên mới, đều là các nước kém phát triển nhất (LDC). Việc chào đón hai thành viên mới tại MC13 sẽ gửi đi một thông điệp mạnh mẽ về sự phù hợp và tầm quan trọng của tổ chức, với 22 chính phủ khác muốn tham gia, bao gồm nhiều nước LDC và các quốc gia dễ bị tổng thương và bị ảnh hưởng bởi xung đột trên thế giới.

Vào tháng 1/2024, các thành viên đàm phán gia nhập của cả hai nước đã nhất trí đồng thuận về các điều kiện trở thành thành viên WTO, mở đường cho hai nước LDC này gia nhập tổ chức. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ tương ứng của Ban công tác, các gói cam kết gia nhập cho Comoros và Timor-Leste được trình lên các Bộ trưởng để đưa ra quyết định chính thức vào ngày 26/2, ngày khai mạc MC13. Đây là hai nước gia nhập WTO đầu tiên kể từ Afghanistan và Liberia tham gia WTO vào năm 2016 – khoảng cách gia nhập dài nhất trong lịch sử WTO.

Comoros là một nước LDC ở Ấn Độ Dương, với dân số khoảng 820.000 người. Chính phủ Liên minh Comoros đã nộp đơn xin gia nhập WTO vào tháng 2 năm 2007 và Ban công tác được thành lập vào tháng 10 năm 2007. Vào tháng 10 năm 2013, nước này đã đệ trình Bản ghi nhớ về Chế độ Ngoại thương, làm cơ sở cho các thành viên WTO để bắt đầu kiểm tra các quy định ngoại thương của đất nước. Cuộc họp đầu tiên của Ban công tác về việc gia nhập Liên minh Comoros được tổ chức vào ngày 2/12/2016. Tổng Giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala chúc mừng Comoros đã hoàn thành thành công công việc kỹ thuật khi gia nhập và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các nước LDC tham gia tổ chức này và Comoros mang lại lợi ích to lớn cho WTO.

Ngoài việc là thành viên của Liên minh châu Phi, quốc gia Ấn Độ Dương này còn là thành viên của cả Cộng đồng Pháp ngữ và Liên đoàn Ả Rập. Điều đặc biệt quan trọng là các thành viên WTO chào đón Comoros với tư cách là thành viên mới tại Hội nghị MC13 ở UAE. Với tư cách là thành viên WTO, Comoros tiến tới chuyển trọng tâm sang cách tốt nhất để tận dụng lợi ích của tư cách thành viên.

Timor-Leste là một quốc đảo kém phát triển nhất ở cực nam của Quần đảo Mã Lai, nằm ngoài khơi bờ biển phía đông nam châu Á giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, với dân số khoảng 1,3 triệu người. Sau khi giành được độc lập vào năm 2002, Chính phủ Timor-Leste đã nộp đơn xin gia nhập WTO vào tháng 11/2016. Ban Công tác được thành lập vào tháng 12/2016. Timor-Leste đã cố gắng hoàn thành các cuộc đàm phán gia nhập trong thời gian kỷ lục đối với việc gia nhập LDC - chỉ hơn bảy năm.

Phó Tổng giám đốc WTO Johanna Hill đã từng đánh giá điều đáng chú ý hơn nữa là quá trình đàm phán tích cực chỉ được bắt đầu vào cuối năm 2020, trong thời kỳ đại dịch. Quá trình này đã diễn ra với tốc độ nhanh chóng kể từ đó, được thúc đẩy bởi cam kết mạnh mẽ của Timor-Leste về việc gia nhập và sự ủng hộ vững chắc của các thành viên đối với quá trình này.

Bất chấp mọi thách thức, Timor-Leste đã trở thành một ví dụ về cách sử dụng quá trình gia nhập WTO để cải cách và hiện đại hóa nền kinh tế của một quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng và giải quyết các vấn đề về những hạn chế của một nước kém phát triển, bao gồm việc thực hiện một số cam kết gia nhập “LDC đầu tiên”, bao gồm cả cam kết tiếp cận thị trường.

Các thành viên WTO chúc mừng cả hai nước và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp thêm hai nước LDC vào hệ thống thương mại đa phương, chiếm tới 98% thương mại toàn cầu.