Thưởng Tết: Ý nghĩa không chỉ nằm ở con số
Mỗi dịp Tết đến, thưởng Tết luôn là chủ đề thu hút sự quan tâm của cả người lao động lẫn doanh nghiệp. Với nhiều người, đây là "món quà lớn" chào đón năm mới, nhưng đối với không ít doanh nghiệp, thưởng Tết lại là áp lực tài chính đè nặng lên vai. Vậy thưởng Tết được tính như thế nào, và tại sao nó lại trở thành chiếc cầu nối quan trọng giữa kỳ vọng và thực tế?
 |
| Hình minh họa. |
Thưởng Tết từ lâu đã không chỉ là vấn đề tiền bạc mà còn mang giá trị tinh thần to lớn. Đối với người lao động, đó là sự ghi nhận những đóng góp trong suốt một năm làm việc. Đối với doanh nghiệp, đây là cách khẳng định cam kết đồng hành cùng nhân viên, nhất là trong bối cảnh kinh tế đầy biến động.
Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có khả năng chi trả mức thưởng lý tưởng. Năm nay, nhiều công ty đối mặt với bài toán cân đối giữa lợi nhuận eo hẹp và nhu cầu giữ chân nhân sự. Trong các năm tình hình kinh tế gặp nhiều khó khăn, không ít những doanh nghiệp đã thưởng ở mức tượng trưng, thậm chí một số nơi áp dụng hình thức thưởng bằng sản phẩm thay vì tiền mặt.
Những trường hợp này gợi nhớ đến câu chuyện gây chú ý vài năm trước, khi một công ty nông sản ở miền Tây thưởng Tết cho nhân viên bằng hàng tấn gạo và rau củ. Điều này làm dấy lên nhiều luồng ý kiến trái chiều, nhưng không thể phủ nhận rằng, với những doanh nghiệp hạn chế về tài chính, đó là cách thể hiện sự tri ân dù đơn giản.
Làm rõ các hình thức thưởng Tết phổ biến
Trong thực tế, mỗi doanh nghiệp có cách tính thưởng Tết khác nhau, nhưng đều dựa trên một số nguyên tắc cơ bản như sau:
Nhiều doanh nghiệp vẫn duy trì truyền thống "tháng lương thứ 13", tức thưởng một tháng lương cơ bản cho nhân viên làm đủ năm. Đây được xem là cách thưởng phổ biến nhất và dễ áp dụng cho cả doanh nghiệp nhỏ lẫn lớn. Đối với những công ty chú trọng hiệu suất, thưởng theo KPI được xem là hình thức công bằng và khích lệ tinh thần nhân viên. Mức thưởng sẽ dao động dựa trên tỷ lệ hoàn thành công việc, tạo động lực cho những cá nhân xuất sắc.
Đặc biệt, ở các tập đoàn lớn, thưởng Tết còn gắn liền với lợi nhuận doanh nghiệp. Tại đây, nhân viên có thể nhận mức thưởng gấp nhiều lần lương tháng nếu công ty đạt doanh thu vượt chỉ tiêu. Tuy nhiên, khi tình hình kinh doanh không khả quan, mức thưởng có thể giảm mạnh, thậm chí không có. Điều này từng xảy ra ở một số công ty bất động sản lớn trong năm nay, khiến nhiều nhân viên không giấu được sự thất vọng.
Đối với người lao động, thưởng Tết thường được kỳ vọng không chỉ để trang trải chi phí ngày Tết mà còn là phần thưởng xứng đáng sau một năm làm việc vất vả. Tuy nhiên, kỳ vọng này không phải lúc nào cũng phù hợp với thực tế. Không ít trường hợp nhân viên bất mãn khi mức thưởng không như mong muốn, dẫn đến tâm lý "nhảy việc" ngay sau Tết.
Ngược lại, doanh nghiệp cũng có những lý do riêng. Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, việc cân đối tài chính để đảm bảo thưởng Tết mà không ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh là một thử thách lớn. Nhiều doanh nghiệp chọn cách minh bạch trong việc công bố quỹ thưởng, giải thích lý do cụ thể để giảm thiểu sự chênh lệch kỳ vọng giữa hai bên.
Các cách tính thưởng tết phổ biến của doanh nghiệp
1. Thưởng theo mức lương cơ bản
Doanh nghiệp có thể áp dụng thưởng Tết dựa trên mức lương cơ bản của từng nhân viên. Ví dụ:
Cách tính: Thưởng Tết = Lương cơ bản x số tháng làm việc thực tế trong năm.
Ví dụ, nếu lương cơ bản là 10 triệu đồng/tháng và nhân viên làm đủ 12 tháng, mức thưởng có thể là 10 triệu đồng. Nếu làm 6 tháng, thưởng sẽ là 5 triệu đồng.
2. Thưởng theo hiệu quả công việc
Một số doanh nghiệp áp dụng thưởng dựa trên mức độ hoàn thành công việc hoặc đánh giá hiệu suất trong năm:
| Lưu ý: Thưởng Tết không bắt buộc theo luật, nhưng nhiều doanh nghiệp thực hiện để giữ chân nhân viên. Chính sách thưởng thường được ghi rõ trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, hoặc thông báo nội bộ. Thuế thu nhập cá nhân có thể được áp dụng trên khoản thưởng Tết nếu vượt mức miễn thuế. |
Cách tính: Thưởng Tết = Mức lương cơ bản x hệ số hoàn thành KPI.
Hệ số KPI có thể dao động từ 1-2 tùy thuộc vào mức độ hoàn thành công việc.
Những nhân viên xuất sắc thường nhận mức thưởng cao hơn so với nhân viên đạt yêu cầu cơ bản.
3. Thưởng cố định theo vị trí hoặc thâm niên
Doanh nghiệp quy định mức thưởng cố định cho từng vị trí công việc hoặc theo số năm làm việc.
Ví dụ: Nhân viên thâm niên dưới 1 năm: 50% lương tháng.
Nhân viên từ 1-3 năm: 1 tháng lương.
Nhân viên trên 3 năm: 1,5 tháng lương.
4. Thưởng theo lợi nhuận doanh nghiệp
Một số công ty, đặc biệt là doanh nghiệp lớn, sẽ trích một phần lợi nhuận sau thuế để thưởng cho nhân viên:
Cách tính: Tổng lợi nhuận doanh nghiệp x tỷ lệ trích thưởng = Quỹ thưởng.
Quỹ thưởng này sẽ được phân chia dựa trên mức lương và vị trí của từng nhân viên.
5. Thưởng theo quy định riêng
Một số doanh nghiệp áp dụng cách tính linh hoạt hơn, như:
Thưởng theo số ngày công làm việc trong năm.
Thưởng theo tỷ lệ phần trăm doanh số của cá nhân hoặc phòng ban.
Thưởng đồng đều cho tất cả nhân viên.
Thưởng Tết: Giữ trọn giá trị nhân văn
Câu chuyện thưởng Tết không đơn thuần là tiền bạc mà còn phản ánh mối quan hệ giữa doanh nghiệp và người lao động. Một khoản thưởng hợp lý, dù lớn hay nhỏ, đều mang ý nghĩa tri ân khi đi kèm với sự minh bạch và sự quan tâm từ lãnh đạo. Ngược lại, khi thưởng Tết trở thành gánh nặng hoặc gây ra sự thất vọng, nó có thể làm lung lay sự gắn kết giữa nhân viên và doanh nghiệp.
Trong những năm gần đây, nhiều công ty đã sáng tạo hơn khi áp dụng các hình thức thưởng như tặng chuyến du lịch, phiếu mua sắm, hoặc các buổi tiệc tri ân cuối năm. Dù giá trị vật chất không cao nhưng chính cách truyền tải thông điệp lại giúp doanh nghiệp ghi điểm trong lòng nhân viên.
Thưởng Tết, dù lớn hay nhỏ, vẫn là biểu tượng của sự khép lại một năm cũ và mở ra những hy vọng mới. Khi cả doanh nghiệp và người lao động cùng đồng hành vượt qua những khó khăn, câu chuyện thưởng Tết sẽ không còn là gánh nặng mà trở thành niềm vui đúng nghĩa.
 | Khám phá các loại quỹ đầu tư: Hướng đi đúng đắn cho tài chính cá nhân Khám phá các loại quỹ đầu tư phổ biến như quỹ mở, quỹ đóng, quỹ ETF, quỹ mạo hiểm và quỹ hưu trí. Bài viết ... |
Phạm Hường
