Dù tuyên bố “không đủ lực” để gia nhập cuộc đua đầu tư hạ tầng, Tập đoàn Hòa Phát vẫn đang âm thầm thực hiện một nhiệm vụ mang tính nền tảng: Phát triển sản phẩm thép ray cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Trong khi các ông lớn như Vingroup, THACO đua nhau đề xuất đầu tư, Hòa Phát chọn đứng ngoài cuộc chơi chính nhưng lại tham gia bằng vai trò không thể thay thế trong chuỗi cung ứng vật liệu cốt lõi của ngành đường sắt.

Tuyên bố “chỉ làm điều mình giỏi nhất”

Tại một buổi gặp gỡ nhà đầu tư đầu tháng 6, ông Trần Đình Long – Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát – đã thẳng thắn chia sẻ quan điểm về việc không tham gia làm chủ đầu tư đường sắt cao tốc. “Không, không đủ lực,” ông nói khi được hỏi về khả năng tham gia cuộc đua. Theo ông Long, Hòa Phát luôn nhất quán với chiến lược: mạnh gì làm cái đó, và hiện tại thế mạnh lớn nhất vẫn là sản xuất sắt thép.

Dù không "chơi vai chính",Chủ tịch Hòa Phát khẳng định doanh nghiệp sẵn sàng trở thành nhà cung ứng thép đường ray chủ lực cho dự án đường sắt tốc độ cao. “Chúng tôi có thể đảm bảo toàn bộ 10 triệu tấn thép ray cho dự án, với chất lượng đạt chuẩn quốc tế”, ông Long nhấn mạnh.

Ông cũng coi đây là “thời cơ ngàn năm có một” để hình thành ngành công nghiệp đường sắt nội địa. Thay vì đầu tư hạ tầng, Hòa Phát đang lựa chọn một vai trò ít phô trương hơn nhưng đóng góp thực chất hơn: Xây dựng nền móng công nghiệp luyện kim phục vụ ngành đường sắt Việt Nam.

Dự án thép ray đầu tiên tại Việt Nam

Thông tin từ Bộ Công Thương cho biết, ngày 17/6 vừa qua, Tổ công tác xây dựng Đề án phát triển công nghiệp đường sắt đã đến làm việc với Công ty CP Thép Hòa Phát Dung Quất nhằm khảo sát khả năng cung ứng thiết bị và vật liệu cho ngành đường sắt. Tại đây, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài bày tỏ kỳ vọng Hòa Phát sẽ đóng vai trò doanh nghiệp nòng cốt trong việc sản xuất thép chế tạo, đặc biệt là ray thép cho đường sắt cao tốc và đô thị.

Theo ông Mai Văn Hà – Giám đốc Công ty CP Thép Hòa Phát Dung Quất, nhà máy tại Quảng Ngãi đang được nâng công suất lên gần 12 triệu tấn/năm. Đáng chú ý, Hòa Phát đang xây dựng nhà máy sản xuất ray đường sắt và thép đặc biệt trên diện tích 17,58ha tại huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi, với mục tiêu cung ứng 700.000 tấn thép mỗi năm.

Dự án sẽ được thi công trong vòng 20 tháng và theo kế hoạch, sản phẩm ray đầu tiên sẽ ra lò vào tháng 2/2027. Đây có thể coi là dấu mốc quan trọng đưa Việt Nam lần đầu tiên có năng lực sản xuất ray thép nội địa, giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu – vốn vẫn là “điểm nghẽn” trong phát triển công nghiệp hạ tầng.

Âm thầm nhưng không thể thiếu

Việc Hòa Phát “khiêm nhường” khỏi vị trí nhà đầu tư hạ tầng đường sắt cao tốc trong khi Vingroup, THACO... rầm rộ đề xuất tham gia, thực tế lại phản ánh một chiến lược khôn ngoan: Không phân tán nguồn lực vào lĩnh vực ngoài chuyên môn, nhưng vẫn hiện diện trong một vị trí cốt lõi của chuỗi giá trị.

Không có ray thép đạt chuẩn, đường sắt tốc độ cao sẽ không thể hình thành. Trong khi đó, hiện tại Việt Nam vẫn phải nhập khẩu toàn bộ ray đường sắt từ Trung Quốc, Nhật Bản hoặc châu Âu. Việc Hòa Phát đầu tư vào sản xuất thép ray không chỉ giải quyết bài toán chi phí và chủ động nguyên liệu cho hạ tầng nội địa, mà còn mở đường cho việc hình thành một ngành công nghiệp đường sắt thực thụ – điều mà ông Trần Đình Long gọi là “giấc mơ công nghiệp quốc gia”.