Hiểu rõ doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nào
Đừng vội tra cứu biểu đồ giá hay theo dõi dòng tiền kỹ thuật, điều đầu tiên bạn cần làm là… tìm hiểu xem doanh nghiệp đó thực sự làm gì. Đây chính là bước nền móng cho mọi phân tích sau này.
Một trong những sai lầm thường gặp của người mới là mua cổ phiếu chỉ vì “thấy giá tăng” mà không biết doanh nghiệp đó đang hoạt động trong lĩnh vực nào, nguồn thu chính đến từ đâu, hay thị trường mục tiêu ra sao.
Ví dụ, nếu bạn tìm hiểu về Hòa Phát (HPG), bạn sẽ thấy đây không chỉ là một doanh nghiệp sản xuất thép – mà còn có cả mảng nông nghiệp. Tuy nhiên, mảng thép mới là “xương sống” đem lại phần lớn doanh thu. Việc xác định đúng lĩnh vực cốt lõi sẽ giúp bạn biết nên tập trung phân tích phần nào và hiểu yếu tố nào ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh.
Gợi ý nhỏ: Hãy vào thẳng trang web của công ty hoặc đọc báo cáo thường niên, nơi mô tả chi tiết mô hình kinh doanh, tỷ trọng doanh thu và chiến lược phát triển của doanh nghiệp.
Nắm được yếu tố đầu vào – đầu ra
Sau khi hiểu doanh nghiệp làm gì, bước tiếp theo là “soi” kỹ những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sinh lời: chi phí đầu vào và giá bán đầu ra.
Lấy ví dụ tiếp tục với ngành thép, một trong những ngành có biến động lợi nhuận phụ thuộc nhiều vào thị trường hàng hóa. Đầu vào của ngành là quặng sắt và than đá – nếu giá nguyên liệu này tăng mạnh, trong khi giá bán thép không tăng tương ứng, biên lợi nhuận sẽ bị bào mòn. Ngược lại, nếu giá nguyên liệu ổn định mà giá thép tăng, doanh nghiệp sẽ ăn nên làm ra.
Với các ngành khác như thủy sản, dệt may hay năng lượng, bạn cũng có thể áp dụng nguyên tắc tương tự: đầu vào là gì, đầu ra tiêu thụ ở đâu, giá cả biến động thế nào, thị trường nội địa hay xuất khẩu chiếm ưu thế?
Mẹo phân tích: Tra cứu thông tin giá cả đầu vào – đầu ra trên các trang tin tài chính, báo cáo ngành, hoặc chuyên mục phân tích thị trường của công ty chứng khoán.
Dự đoán kết quả kinh doanh và xu hướng tăng trưởng
Dữ liệu tài chính không chỉ là con số, mà là câu chuyện phản ánh sự vận hành của doanh nghiệp. Một khi đã hiểu mô hình kinh doanh và nắm được những yếu tố ảnh hưởng chính, bạn hoàn toàn có thể dự đoán được kết quả kinh doanh trong kỳ tới.
Đối với ngắn hạn, bạn có thể dự báo dựa trên giá đầu vào/đầu ra biến động thế nào so với quý trước hoặc cùng kỳ năm ngoái. Với trung và dài hạn, hãy đọc thêm các tài liệu như báo cáo phân tích từ công ty chứng khoán, báo cáo thường niên, hoặc kế hoạch phát triển do chính doanh nghiệp công bố.
Ví dụ: nếu bạn thấy một doanh nghiệp đặt mục tiêu tăng trưởng doanh thu 20% trong 3 năm tới nhờ mở rộng thị trường xuất khẩu, bạn nên xem liệu ngành nghề đó có đang tăng trưởng không, chính sách xuất khẩu có thuận lợi không, và năng lực tài chính của doanh nghiệp có đủ mạnh để mở rộng hay không.
Lời khuyên: Không nên chỉ tin vào một nguồn. Hãy đối chiếu nhiều tài liệu, tham khảo thêm từ những diễn đàn chuyên môn, và đặc biệt nên theo dõi định kỳ để cập nhật kịp thời khi có thay đổi lớn từ vĩ mô hoặc nội tại doanh nghiệp.
Tổng kết: Ba bước đơn giản, nền tảng vững chắc
Phân tích cổ phiếu không nhất thiết phải bắt đầu bằng những bảng tính phức tạp hay công cụ kỹ thuật nâng cao. Với người mới, chỉ cần ba bước cơ bản:
- Hiểu rõ doanh nghiệp đang kinh doanh gì
- Nắm được yếu tố đầu vào – đầu ra của ngành
- Dự đoán kết quả kinh doanh dựa trên phân tích và thông tin thị trường
Đây chính là nền tảng để bạn hình thành tư duy đầu tư logic, tự tin hơn khi chọn cổ phiếu và dần bước vào hành trình đầu tư dài hạn một cách bền vững.
