Giá vàng tăng vọt sau căng thẳng Israel – Iran

Giữa bối cảnh căng thẳng địa chính trị tại Trung Đông bùng phát trở lại, giá vàng trong nước sáng nay (14/6/2025) vượt mốc 120 triệu đồng/lượng, đánh dấu mức cao nhất trong hơn một tháng qua. Cùng lúc, giá vàng thế giới cũng tăng vọt lên ngưỡng 3.400 USD/ounce, phản ánh rõ nét tâm lý phòng thủ lan rộng trên thị trường toàn cầu.

Theo khảo sát tại các hệ thống kinh doanh vàng lớn như SJC, DOJI và PNJ, giá vàng miếng hiện được niêm yết mua vào ở mức 117,8 triệu đồng/lượng và bán ra ở mức 120,3 triệu đồng/lượng.

Mức tăng hơn 2 triệu đồng/lượng so với đầu tuần đến từ làn sóng mua vào mạnh mẽ sau khi thông tin về động thái quân sự của Iran tại vùng biên giới phía Tây được xác nhận. Theo truyền thông khu vực, Iran đã điều động hàng chục tổ hợp tên lửa tầm xa, đồng thời tăng cường máy bay không người lái tới gần lãnh thổ Israel.

Trong khi đó, Israel tuyên bố đặt toàn bộ lực lượng phòng không vào trạng thái báo động cao, và không loại trừ khả năng thực hiện hành động đáp trả sớm. Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ cũng xác nhận Lầu Năm Góc đang "giám sát chặt chẽ tình hình", đồng thời phối hợp với các nước đồng minh NATO nhằm “duy trì ổn định khu vực”.

Vàng – nơi trú ẩn truyền thống giữa bão giông chính trị

Trong suốt nhiều thập kỷ, mỗi khi xảy ra một cuộc khủng hoảng toàn cầu – từ khủng bố 11/9, chiến tranh Iraq, xung đột Nga – Ukraine, cho đến căng thẳng Israel – Iran hiện nay – giá vàng gần như luôn lập đỉnh mới chỉ sau vài ngày hoặc vài tuần.

Nguyên nhân sâu xa đến từ vai trò lịch sử của vàng như một "tài sản trú ẩn an toàn" (safe-haven asset). Khác với cổ phiếu, trái phiếu hay tiền điện tử – những tài sản gắn với hiệu quả hoạt động kinh tế – vàng là tài sản hữu hình, mang giá trị nội tại và không bị ảnh hưởng bởi lợi nhuận doanh nghiệp hay rủi ro tín dụng.

Khi chiến tranh hoặc khủng hoảng xảy ra, nhà đầu tư toàn cầu ngay lập tức chuyển vốn từ các kênh rủi ro sang vàng. Dòng tiền lớn đổ vào thị trường vàng thường tạo ra hiệu ứng tăng giá dây chuyền, khiến giá vàng leo thang chóng mặt chỉ trong thời gian ngắn.

Chiến tranh kích hoạt ba động lực đẩy giá vàng tăng mạnh

Tâm lý thị trường đảo chiều

Yếu tố đầu tiên và nhanh nhất chính là tâm lý hoảng loạn của thị trường. Khi có tin về chiến sự, các nhà đầu tư lo ngại rủi ro lan rộng: tăng trưởng kinh tế suy giảm, chuỗi cung ứng gián đoạn, thị trường chứng khoán lao dốc. Do đó, họ tìm kiếm những tài sản được xem là "bền vững" hơn – và vàng luôn nằm trong danh sách ưu tiên hàng đầu.

Chẳng hạn, chỉ vài giờ sau khi có tin tên lửa rơi vào lãnh thổ Israel, giá vàng thế giới đã bật tăng gần 40 USD/ounce, kéo theo giá vàng trong nước vọt lên hơn 120 triệu đồng/lượng.

Đồng USD suy yếu và lãi suất có thể hạ

Chiến tranh thường khiến các nước, đặc biệt là Mỹ, phải tăng chi tiêu quốc phòng và viện trợ quân sự. Để tài trợ cho điều đó, chính phủ có thể phải phát hành thêm nợ, đẩy lạm phát lên cao, từ đó làm đồng USD suy yếu.

Trong khi đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nhiều khả năng sẽ hoãn việc tăng lãi suất, hoặc thậm chí xem xét cắt giảm để hỗ trợ nền kinh tế bị ảnh hưởng. Đây là điều kiện thuận lợi để vàng tăng giá vì:

Vàng không sinh lãi, nên khi lãi suất thấp, chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng giảm.

USD yếu khiến vàng (định giá bằng USD) rẻ hơn với nhà đầu tư quốc tế dẫn đến cầu tăng.

Nhu cầu tăng – cung không thể phản ứng kịp

Không giống như tiền tệ có thể "bơm thêm", vàng là tài nguyên hữu hạn. Nguồn cung vàng không thể mở rộng nhanh chóng, trong khi cầu đầu tư có thể tăng gấp nhiều lần trong khủng hoảng. Điều này gây mất cân bằng cung – cầu, từ đó đẩy giá vàng lên cao đột biến.

Dù vàng thường tăng mạnh khi chiến sự nổ ra, đà tăng này không phải lúc nào cũng kéo dài. Khi thị trường ổn định trở lại, hoặc khi các bên đối đầu đạt được lệnh ngừng bắn, tâm lý thị trường sẽ dịu đi, nhà đầu tư có thể rút khỏi vàng để quay lại chứng khoán, bất động sản hoặc tiền tệ.

Chính vì thế, việc đầu tư vàng trong khủng hoảng đòi hỏi phải thận trọng và có chiến lược thoát lệnh hợp lý. Không ít nhà đầu tư cá nhân đã “đu đỉnh” khi mua vào ở mức giá cao nhất rồi bán cắt lỗ khi giá điều chỉnh trở lại.