Lời khuyên giúp nhà đầu tư chứng khoán vượt qua một thị trường biến động phức tạp

Nếu chọn một thị trường chứng khoán "khó chơi" nhất trong năm nay, không thể không nhắc tới thị trường Trung Quốc.

Thị trường chứng khoán 12.000 tỷ USD của Trung Quốc đã trồi sụt liên tục trong những tháng gần đây. Sau đà tăng hưng phấn lên mức gần kỷ lục trong tháng 2/2021, thị trường cổ phiếu Trung Quốc rơi vào trạng thái điều chỉnh vào đầu tháng 3/2021 và liên tục các đợt bán tháo cho tới giữa năm nay.

Những đợt bán tháo xuất phát từ lo ngại sự kiểm soát của Chính phủ. Giới đầu tư ở một số lĩnh vực phát triển sôi động nhất của Trung Quốc, từ công nghệ đến giáo dục, đã rơi vào tầm ngắm của Bắc Kinh trong tháng này. Theo giới quan sát, Trung Quốc đang nỗ lực kiểm soát các doanh nghiệp tư nhân vì cho rằng họ là nguyên nhân làm tăng bất bình đẳng xã hội, tăng rủi ro tài chính và thách thức quyền lực chính phủ. Nhiều người cho rằng Trung Quốc đang chấp nhận các tổn thất ngắn hạn với giới đầu tư cổ phiếu để theo đuổi các mục tiêu dài hạn hơn.

Và chính những biện pháp này đã khiến chứng khoán Trung Quốc như đi tàu lượn mấy tháng gần đây.

Đơn cử như ngày 27/7, chỉ số Hang Seng Tech của thị trường Hong Kong giảm tới 3,8%, nâng mức lỗ trong ba ngày lên hơn 13%. Tại thị trường Mỹ, các cổ phiếu Trung Quốc cũng bốc hơi 769 tỉ USD giá trị thị trường chỉ trong vòng 5 tháng.

Nasdaq Golden Dragon China - chỉ số theo dõi 98 doanh nghiệp lớn nhất của Trung Quốc niêm yết tại Mỹ - đã giảm 7% trong phiên giao dịch ngày 26/7. Cộng thêm mức giảm 8,5% trong ngày 23-7, chỉ số này đã giảm tổng cộng 15% chỉ sau 2 ngày giao dịch - mức giảm lớn nhất kể từ cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 2008.

Với một thị trường biến động phức tạp như vậy, không chỉ nhà đầu tư nhỏ lẻ mà ngay cả những "cá mập" cũng không thoát khỏi con sóng dữ.

Một số nhà đầu tư lớn quốc tế đã bắt đầu bán tháo cổ phiếu Trung Quốc. Trong đó, quỹ đầu tư Ark Innovation ETF đã giảm tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu Trung Quốc còn chưa tới 0,5% trong tháng này so với 8% hồi tháng 2 năm nay.

Còn với chính những nhà đầu tư tại Trung Quốc, cơn ác mộng khiến ngay cả những người giỏi nhất cũng lao đao.

Joy Young, nhà sáng lập Shenzhen Infinite Fund Management, là một ví dụ. Quỹ Infinite Native Gold No. 9 đạt hiệu suất tới 84% trong tháng 4/2021. Thế nhưng, chỉ sau 1 tháng, hiệu suất của quỹ chỉ còn gần 40% và tính tới ngày 18/06/2021, quỹ này ghi nhận hiệu suất chỉ còn 31%.

Mặc dù biên độ giảm sâu chỉ sau vài tháng, nhưng hiệu suất của Joy Young vẫn là con số ấn tượng so với thị trường chung.

Các quỹ tư nhân tại Trung Quốc chỉ có hiệu suất trung bình 5,4% trong năm 2021 (tính tới cuối tháng 5, so với mức tăng 43% của cả năm 2020, theo dữ liệu từ Ge Shang Wealth Advisory. Infinite Native Gold No. 9, dù giảm về hiệu suất, vẫn nằm trong top 2% trong số hơn 15.000 quỹ có thành tích tốt nhất tại Trung Quốc.

Kết quả này là do Young đầu tư tập trung vào một vài cổ phiếu. Tất nhiên, việc bỏ trứng vào một giỏ sẽ là cách đầu tư rủi ro, và Young cũng đã phải chịu hậu quả, nhưng với một thị trường biến động bất động, cách làm này ít nhiều cũng tỏ ra hữu dụng nếu chọn đúng nhóm ngành tiềm năng.

Một trong những canh bạc lớn nhất của Young là Zhejiang Huakang Pharmaceutical – hãng sản xuất sản phẩm rượu đường (sugar alcohol).

Lợi nhuận thấp hơn dự báo đã châm ngòi cho mức giảm hơn 40% so với đỉnh của cổ phiếu này, qua đó khiến hiệu suất của Young sụt mạnh. Gần đây, cô đã giảm bớt tỷ trọng tại Zhejiang Huakang Pharmaceutical, nhưng vẫn tỏ ra lạc quan về triển vọng dài hạn của cổ phiếu này.

Ngoài ra, khoản đặt cược khác của cổ vào một nhà sản xuất đường tinh bột cũng có thành tích ảm đạm sau khi Công ty này công bố báo cáo tài chính quý 1/2021 tệ hơn dự báo.

Tuy vậy, Young vẫn kiên định cho rằng nhà đầu tư hiện phải chọn cổ phiếu từ một số lĩnh vực có tăng trưởng mạnh và định giá hợp lý, thay vì đặt cược vào đà tăng của thị trường chung, vốn là chiến lược đầu tư có thành tích tốt trong những năm gần đây.

Hiện tại, cô đặt cược vào Lomon Billions Group – vốn sản xuất phức hợp Titan oxit. Nữ nhà đầu tư này kỳ vọng Công ty sẽ hưởng lợi từ nhu cầu ngày càng tăng trên toàn cầu và duy trì vị thế đi đầu trong một ngành công nghiệp bị gián đoạn bởi đại dịch.

Young cũng tăng tỷ trọng ở nhóm cổ phiếu chu kỳ như Zhejiang Huayou Cobalt, với niềm tin cho rằng cổ phiếu này sẽ có khả năng tạo ra lợi suất tốt trong vài tháng tới.

Cách làm của Young, dù mang tính rủi ro khi bỏ trứng vào một giỏ, nhưng nếu xét trên khía cạnh hiệu suất thì cũng là một cách đầu tư hiệu quả với một thị trường đi ngang hoặc biến động phức tạp.

Và dưới đây là những bài học mà các nhà quản lý quỹ, nhà đầu tư cá nhân nổi tiếng nói rằng họ đã học được từ một năm không thể quên.

1.Đừng cố dự đoán thị trường trước những biến động từ các yếu tố bên ngoài khó dự đoán như dịch bệnh, thiên tai, chiến tranh…

Không có bí mật thực sự để quản lý biến động. Hầu hết các nhà đầu tư nổi tiếng và nhà quản lí quỹ cho biết rằng cách tốt nhất để điều hướng một thị trường đầy biến động là phải có một kế hoạch dài hạn tốt và một danh mục đầu tư đa dạng.

Nhưng thực hiện những điều căn bản này đôi khi nói dễ hơn làm. Trong thực tế đôi khi bạn bắt đầu nghi ngờ về niềm tin của mình và tin vào những nghi ngờ, điều này có thể dẫn đến hành động ngắn hạn làm lệch hướng mục tiêu dài hạn.

Việc cố đoán thị trường để lựa chọn thời điểm mua vào hay bán ra không phải là ý tưởng tốt, thay vào đó nhà đầu tư nên có tầm nhìn chiến lược.

2.Kiểm soát tâm lý giao dịch

Kiểm soát tốt tâm lý là một điều kiện tiên quyết để nhà đầu tư tồn tại trên thị trường, điều này cũng làm giảm nỗi sợ hãi khi bạn mất tiền và không làm bạn rơi vào tuyệt vọng. Trên một thị trường đầy biến động và bất ngờ, kiểm soát tốt tâm lý giao dịch giúp bản thân đưa ra những quyết định sáng suốt và hiệu quả hơn.

Nỗi sợ hãi mất tiền là điều bình thường đối với nhà đầu tư trên thị trường, sợ hãi là tốt, nó giúp nhà đầu tư thận trọng, nhưng cần lưu ý rằng, đừng để nỗi sợ hãi bao trùm lấy các quyết định, hãy sáng suốt và phân tích thật kỹ, có kế hoạch cụ thể trước mỗi lần "vào lệnh" hay "ra lệnh".

Lưu Lâm (TH)

Theo Tạp chí Kinh tế Chứng khoán Việt Nam